Pop art w realizacjach Claesa Oldenburga
Ważne daty
1929 - Narodziny Claesa Oldenburga
1956 - Przeprowadzka artysty do Nowego Jorku
1959 - Pierwsza indywidualna wystawa w Judson Gallery
1960 - Wystawa The Street
1961‑1964 - Wystawa The Store
1969 - Powstanie rzeźby Lipstick on caterpillar track
1972 - Prezentacja Mouse Museum na festiwalu Documenta 5 w Kassel
1976 - Początek współpracy z Coosje van Bruggen
2013 - Wystawa retrospektywna Claesa Oldenburga w MoMA w Nowym Jorku
Scenariusz lekcji dla nauczyciela
I. Rozwijanie zdolności rozumienia przemian w dziejach sztuki w kontekście ich uwarunkowań kulturowych, środowiskowych, epok, kierunków, stylów i tendencji w sztuce. Uczeń:
10. formułuje samodzielne, logiczne wypowiedzi argumentacyjne na temat epok, kierunków, stylów i tendencji w sztuce oraz środowisk artystycznych.
1. wykazuje się znajomością chronologii dziejów sztuki, z uwzględnieniem:
h) sztuki 2 połowy XX wieku (socrealizm, informel, pop‑art, minimalart, hiperrealizm, land‑art, konceptualizm, neofiguracja, Nowy Realizm, opart, tendencja zerowa, modernizm i postmodernizm w architekturze, nurt organiczny i kinetyczny w rzeźbie oraz sztuka krytyczna i zaangażowana);
7. łączy najistotniejsze dzieła ze środowiskiem artystycznym, w którym powstały;
II. Zapoznawanie z najwybitniejszymi dziełami w zakresie architektury i sztuk plastycznych. Uczeń:
13. dokonuje opisu i analizy, w tym porównawczej, dzieł z uwzględnieniem ich cech formalnych:
b) w rzeźbie: bryły, kompozycji, faktury, relacji z otoczeniem,
18. formułuje samodzielne, logiczne wypowiedzi argumentacyjne na temat dzieł sztuki.
2. wskazuje twórców najbardziej reprezentatywnych dzieł;
3. umiejscawia dzieła w czasie (wskazuje stulecie powstania dzieł sztuki dawnej, a w przypadku dzieł sztuki nowoczesnej i współczesnej datuje je z dokładnością do połowy wieku), w nielicznych przypadkach, dotyczących sztuki nowoczesnej i współczesnej, zna daty powstania dzieł lub datuje je z dokładnością jednej dekady;
9. identyfikuje najbardziej reprezentatywne i najsłynniejsze dzieła na podstawie charakterystycznych środków warsztatowych i formalnych oraz przyporządkowuje je właściwym autorom;
III. Zapoznawanie z dorobkiem najwybitniejszych twórców dzieł architektury i sztuk plastycznych. Uczeń:
4. łączy wybrane dzieła z ich autorami na podstawie charakterystycznych środków formalnych;
5. na podstawie przedłożonych do analizy przykładów dzieł formułuje ogólne cechy twórczości następujących twórców: Fidiasz, Poliklet, Praksyteles, Giotto, Jan van Eyck, Hieronim Bosch, Masaccio, Sandro Botticelli, Leonardo da Vinci, Michał Anioł, Andrea Mantegna, Piero della Francesca, Rafael Santi, Giorgione, Tycjan, Jacopo Tintoretto, Pieter Bruegel Starszy, Albrecht Dürer, Hans Holbein Młodszy, Donatello, Filippo Brunelleschi, Andrea Palladio, El Greco, Caravaggio, Gianlorenzo Bernini, Francesco Borromini, Diego Velázquez, Bartolomé Esteban Murillo, Georges de la Tour, Nicolas Poussin, Claude Lorrain, Peter Rubens, Anton van Dyck, Frans Hals, Rembrandt van Rijn, Jan Vermeer van Delft, Antoine Watteau, Jacques Louis David, Jean Auguste Dominique Ingres, Antonio Canova, Berthel Thorvaldsen, Francisco Goya, Eugène Delacroix, Caspar David Friedrich, William Turner, John Constable, Gustave Courbet, Jean François Millet, Eduard Manet, Claude Monet, Edgar Degas, August Renoir, Georges Seurat, Vincent van Gogh, Paul Gauguin, Paul Cézanne, Henri de Toulouse‑Lautrec, August Rodin, Gustaw Klimt, Alfons Mucha, Antonio Gaudí, Edward Munch, Henri Matisse, Pablo Picasso, Umberto Boccioni, Wasyl Kandinsky, Piet Mondrian, Kazimierz Malewicz, Marcel Duchamp, Giorgio de Chirico, Salvador Dalí, René Magritte, Marc Chagall, Amadeo Modigliani, Jackson Pollock, Andy Warhol, Roy Lichtenstein, Claes Oldenburg, Francis Bacon, Yves Klein, Niki de Saint Phalle, Christo, Duane Hanson, Victor Vasarelly, Alberto Giacometti, Constantin Brançusi, Henry Moore, Le Corbusier, Frank Lloyd Wright, oraz artystów polskich i działających w Polsce (m.in. takich jak: Wit Stwosz, Bartłomiej Berrecci, Tylman z Gameren, Dominik Merlini, Bernardo Belotto, Marceli Bacciarelli, Piotr Aigner, Piotr Michałowski, Artur Grottger, Henryk Rodakowski, Jan Matejko, Józef Chełmoński, Maksymilian i Aleksander Gierymscy, Józef Brandt, Olga Boznańska, Józef Pankiewicz, Władysław Podkowiński, Jan Stanisławski, Leon Wyczółkowski, Henryk Siemiradzki, Xawery Dunikowski, Stanisław Wyspiański, Józef Mehoffer, Jacek Malczewski, Witold Wojtkiewicz, Witkacy, Leon Chwistek i inni przedstawiciele grupy formistów, przedstawiciele grupy Rytm, kapistów i grupy „a.r.”, Tadeusz Makowski, Andrzej Wróblewski, Tadeusz Kantor, Jerzy Nowosielski, Alina Szapocznikow, Władysław Hasior, Roman Opałka, Magdalena Abakanowicz);
8. formułuje samodzielne, logiczne wypowiedzi argumentacyjne na temat twórczości wybitnych artystów.
IV. Kształcenie w zakresie rozumienia i stosowania terminów i pojęć związanych z dziełami sztuki, ich strukturą i formą, tematyką oraz techniką wykonania. Uczeń:
2. zna terminologię związaną z opisem formy i treści dzieła malarskiego, rzeźbiarskiego i graficznego, w tym m.in. nazwy formuł ikonograficznych, słownictwo niezbędne do opisu kompozycji, kolorystyki, relacji przestrzennych i faktury dzieła;
6. właściwie stosuje terminy dotyczące opisu treści i formy dzieł sztuk plastycznych.
opowiadać o twórczości Claesa Oldenburga z uwzględnieniem faz jej rozwoju;
wskazywać charakterystyczne cechy rzeźb artysty (tematyka, technika) i odnieść je do kierunku pop‑art;
objaśniać pojęcie happeningu, oraz odnieść je do twórczości Oldenburga.
Claes Oldenburg
Claes Oldenburg to jedna z najważniejszych postaci sztuki amerykańskiej i światowej XX. wieku. Jego twórczość wpisuje się w jeden z głównych nurtów sztuki nowoczesnej - pop‑artpop‑art, ale wymyka się prostym i jednoznacznym podziałom. Odcięcie się od konwencji abstrakcyjnego ekspresjonizmuabstrakcyjnego ekspresjonizmu i skupienie na przedmiotach codziennego użytku, ubraniach, jedzeniu i innych dobrach konsumpcyjnych, traktowanych z ironią i zdeformowanych (poprzez użycie miękkich materiałów) oraz przeskalowanych, uważane jest za początek rzeźby pop‑art. HappeningiHappeningi i frapujące „mini‑muzea” Mouse Museum i Ray Gun Museum, aż w końcu monumentalne realizacje w przestrzeniach publicznych, przedstawiające agrafkę, pudełko zapałek, czy rożek lodów - warto zapoznać się z bogatą twórczością Claesa Oldenburga, by lepiej zrozumieć kierunki w jakich rozwinęła się sztuka współczesna w drugiej połowie XX. wieku.
Zapoznaj się z ilustracjami, które przybliżą Ci historię życia i twórczości Claesa Oldenburga, jego najważniejsze prace oraz ich główne cechy. Dowiesz się jak powstała i rozwijała się koncepcja rzeźby pop‑art.
1. W latach 1960-61 w wynajętym na parterze sklepie-pracowni powstawały obiekty tworzące The Store - sklep: gipsowe, malowane imitacje różnego rodzaju dóbr konsumpcyjnych, ubrań, biżuterii, artykułów spożywczych. W sklepie znajdowała się nawet imitacja kasy. Podczas gdy inni twórcy pop-artu naśladowali język wizualny magazynów, reklam, bilbordów, pracując w dwóch wymiarach, trójwymiarowe prace z papieru i gipsu były innowacją i wprowadzeniem rzeźby w świat pop-art. Były również wyraźnym odejściem od niefiguratywnej konwencji abstrakcyjnego ekspresjonizmu. Rok później Oldenburg przedstawił wersję sklepu, w której znalazły się pierwsze miękkie rzeźby, bardzo charakterystyczne dla jego twórczości - uszyte i wypchane, pomalowane farbą: ogromny kawałek ciasta, gałka lodów oraz hamburger. Rzeźby szyła pierwsza żona Oldenburga - Patty Muchinsky. Ich wykonanie inspirowane były przez kostiumy i dekoracje do wspomnianych happeningów, które artyści tworzyli wspólnie w tym czasie. Prace Oldenburga nie próbują imitować prawdziwych przedmiotów. Są niezależnymi obiektami posiadającymi własną ekspresję. Dramatyczne przeskalowanie wprowadza element surrealizmu i odwraca relacje pomiędzy widzem a przedmiotem.
1. Już w pierwszej połowie lat 60’ tematyka miękkich rzeźb Oldenburga zaczęła oscylować wokół sprzętów gospodarstwa domowego, co sam artysta tłumaczył między innymi swoją fascynacją przemysłowym designem lat 50’: toster, odkurzacz, włącznik światła itp. Warto wyróżnić powstałą w roku 1966 Soft toilet - miękką toaletę wykonaną z winylu, kapoku i innych plastycznych materiałów uniemożliwiających zachowanie jednolitego kształtu - hołd dla twórcy słynnej Fontanny, ojca klasycznej awangardy, Marcela Duchampa.
1. Oldenburg był zamiłowanym kolekcjonerem. Małe przedmioty - drobiazgi, fragmenty wyposażenia domu itp., podzielone na kategorie i wymieszane z rzeźbami naśladującymi prawdziwe przedmioty, zaprezentował na początku lat siedemdziesiątych w swoim Mouse Museum - pomieszczeniu w kształcie głowy przypominającym Myszkę Miki. Sam artysta określa tę formę jako przeciwieństwo disneyowskiego bohatera, a charakterystyczny symbol - kontra dla popularnej postaci - pojawia się w wielu z jego prac już od lat sześćdziesiątych. Wkrótce poszerzył muzeum o skrzydło Ray Gun, w którym prezentował różne przedmioty, których kształt przypominał futurystyczny pistolet na promienie.
Zadania
Przyporządkuj lata powstania do reprodukcji prac Claesa Oldenburga.
1960, 1969, 1958, 1962
Na zdjęciu przedstawiono jedną z najsłynniejszych prac Claesa Oldenburga: Szminkę na podwoziu gąsienicowym. Dzieło wspierało protest dotyczący pewnego wydarzenia. Zaznacz nazwę tego wydarzenia.
- wojna w Wietnamie
- II wojna światowa
- wprowadzenie na rynek amerykański nowej marki szminek
Połącz tytuły prac/działań/wystaw Claesa Oldenburga określeniami i technikami realizacji, które im odpowiadają.
Monumentalna rzeźba w przestrzeni publicznej, Architektura, Rzeźba z drewna, winylu, kapoku i pleksi, Obiekty z kartonu, płótna i gazet, Rzeźba z drutu i papier-mache, Happening
| Miękka toaleta | |
| Balansujące narzędzia | |
| Urywki z wielkiego miasta | |
| Ray Gun Museum | |
| The Street | |
| Ray Gun |
Dopasuj prace Claesa Oldenburga do nazw wystaw/cyklów z których pochodzą.
The Street, Ray Gun Museum, The Flags, The Store
Spośród zaprezentowanych określeń wybierz te, które charakteryzują happening.
- otwartość formalna
- akcja w czasie
- jasno określona technika
- naśladowanie natury
- podział na wykonawców i publiczność
- zaangażowanie publiczności
Na podstawie rzeźby Floor cake wskaż cechy charakterystyczne dla pop-artu.
- artystyczne przetworzenie popularnych motywów i schematów oraz dokonywanie ich deformacji i multiplikacji
- dzieło sztuki jest wyrazem prostoty i harmonii
- eksploatowanie konsumpcjonizmu
- czerpanie inspiracji z różnorodnych zjawisk kultury masowej
- inspiracja zjawiskami, takimi jak: sen, halucynacje i wizje
Przyporządkuj nazwiska żon Claesa Oldenburga, które pomagały mu w jego artystycznej karierze, do działań, w których brały udział.
od roku 1976 jest współautorką monumentalnych rzeźb realizowanych przez małżeństwo na całym świecie, współtworzyła happeningi z początku lat 60’ oraz szyła miękkie rzeźby
| Patty Muchinsky | |
| Coosje van Bruggen |
Słownik pojęć
(z angielskiego popular art - sztuka popularna) nurt w sztuce 2. połowy XX wieku będący próbą zobrazowania cywilizacji wielkomiejskiej i odpowiedzi na doświadczenie kultury masowej. Początkowo wykorzystujący głównie malarstwo, później także instalacje przestrzenne i inne środki plastyczne. W latach 50’ rozwijał się w Wielkiej Brytanii (Richard Hamilton, Peter Blake, David Hockeney). W Stanach Zjednoczonych rozwijał się i był głównym zjawiskiem artystycznym w latach 60’ (Jasper Johns, Roy Lichtenstein, Claes Oldenburg, Robert Rauschenberg, Andy Warhol).
(także: szkoła nowojorska) ruch artystyczny w malarstwie amerykańskim, powstał w latach 40’ XX wieku pod wpływem nowoczesnego malarstwa europejskiego. Nurt dzieli się na action painting - malarstwo gestu, na pierwszy plan wysuwające akt twórczy oparty na spontanicznym, podświadomym działaniu oraz color field painting - malarstwo barwnych płaszczyzn, skupiające się na przekazaniu emocji za pomocą barwy rozciągniętej na dużej powierzchni.
(z angielskiego dosłownie: dzianie się, zdarzenie) zorganizowane wydarzenie o charakterze artystycznym, dokładnie zaplanowane lub z elementami improwizacji. Wywodzi się z ekspresjonizmu abstrakcyjnego, którego twórcy rozumieli obraz jako zapis aktu twórczego. Cechuje się otwartością formalną, wprowadza akcję w czasie, może angażować publiczność, łączyć akcję z miejscem, przedmiotami. Dla wielu dziedzin sztuki stał się ożywczą formułą rozszerzającą zakres wąskich specjalności.
Źródło: www.encyklopedia.pwn.pl
Galeria dzieł sztuki
