Porosty
Porosty to niewielkie organizmy zasiedlające niemal cały lądowy obszar kuli ziemskiej. Są organizmami pionierskimi oraz wskaźnikowymi, co ma duże znaczenie dla środowiska i człowieka.

czym są grzyby i jak są zbudowane;
czym są zielenice i sinice.
Określisz, jakie znaczenie dla porostu mają organizmy budujące go.
Wyjaśnisz, w jaki sposób symbioza grzyba i fotosyntetyzującego partnera (zielenicy lub sinicy) powoduje, że porosty są odporne na szkodliwe warunki środowiska.
Omówisz sposoby rozmnażania się porostów.
Przedstawisz porosty jako organizmy wskaźnikowe oraz wyjaśnisz, czym jest skala porostowa.
Ocenisz stopień zanieczyszczenia powietrza tlenkami siarki, wykorzystując skalę porostową.
1. Czym są porosty?
Porosty są organizmami symbiotycznymisymbiotycznymi składającymi się ze strzępekstrzępek grzybów i komórek zieleniczielenic lub bakterii (sinicsinic). Ścisłe współżycie organizmów tworzących porost przynosi korzyść każdej ze stron. Grzyb ochrania zielenicę (lub sinicę) oraz dostarcza jej wody i soli mineralnych. Zielenica lub sinica natomiast przeprowadza fotosyntezę – dostarcza grzybowi jej produkty, głównie cukry.
Nauka zajmująca się porostami nosi nazwę lichenologia
(z greckiego leichēn – porost).
Ciało porostów nazywane jest plechąplechą. Ze względu na budowę wyróżnia się plechy skorupiaste, listkowate oraz krzaczkowate.
Plecha do podłoża przytwierdzona jest chwytnikamichwytnikami. Porosty rozmnażają się głównie wegetatywnie, m.in. przez podział plechy. Rozmnażanie przez zarodniki zachodzi jedynie u grzybowego komponentu porostu.
2. Porosty jako organizmy pionierskie
Porosty są organizmami pionierskimiorganizmami pionierskimi. Mogą zasiedlać tereny, w których nie są w stanie przetrwać inne organizmy, np. skaliste lub leżące w wiecznej zmarzlinie, a także podłoża takie jak beton i cegła. Zasiedlenie takich miejsc jest możliwe dzięki zdolności porostów do przetrwania w warunkach braku wody oraz ich samożywności. Porosty wydzielają do podłoża substancje kruszące skały, co zapoczątkowuje procesy glebotwórcze. Powstające w ten sposób podłoże jest następnie użyźniane przez obumarłe szczątki porostów, co z czasem umożliwia kolonizację bardziej wymagającym organizmom, np. roślinom.
3. Porosty jako organizmy wskaźnikowe
Porosty są niezwykle wrażliwe na zanieczyszczenia powietrza, m.in. dwutlenkiem siarkidwutlenkiem siarki (SOIndeks dolny 22). Z tego powodu nazywane są organizmami wskaźnikowymi (bioindykatoramibioindykatorami). Ze względu na różną wrażliwość gatunków porostów na obecność tego gazu w powietrzu porosty wykorzystywane są do oceny stopnia zanieczyszczenia powietrza w danej okolicy. W miejscach o czystym powietrzu porosty występują licznie, a ich plechy są rozbudowane. Brak porostów w danej okolicy informuje o dużym zanieczyszczeniu powietrza. Gatunki porostów ustawione w kolejności od najmniej do najbardziej wrażliwych na obecność SOIndeks dolny 22 w powietrzu nazywa się skalą porostowąskalą porostową.
Po wyłączeniu planszy pojawia się ekran ukazujący las iglasty, w tle widać góry. U góry widoczny napis: lasy najbardziej oddalone od terenów zurbanizowanych. Przy jednym z drzew widać lupę. Po kliknięciu na nią wyświetla się plansza z porostami typowymi dla tej strefy. Są to między innymi granicznik płucnik, który ma plechę krzaczkowatą, brodaczka zwyczajna, o plesze zwisającej, krzaczkowatej lub brodatej, czy włostka brązowa, mająca plechę zwisającą, rozgałęzioną, nitkowatą, której cienkie, długie nitki są zwykle splątane. Ponad tekstem widać zdjęcia przedstawiające te porosty. Po wyłączeniu planszy pojawia się panel, w którym można zwiększyć zanieczyszczenie powietrza. W górnym prawym rogu widać przycisk z literą i.
Po kliknięciu na niego pojawia się następujący tekst: Strefa czysta – występuje w niej duża różnorodność porostów (duża liczba gatunków). Obecne są nadrzewne gatunki nitkowate, krzaczkowate, listkowate i skorupiaste lub o plesze mieszanej. Strefa ta najczęściej obejmuje tereny niezabudowane, mało zurbanizowane, oddalone od źródeł zanieczyszczeń powietrza, gdzie stężenie es o dwa wynosi poniżej czterdziestu mikrogramów na metr sześcienny. Strefa walk – występuje w niej ograniczony skład gatunków porostów. Nieobecne są gatunki nitkowate i krzaczkowate, a listkowate pojawiają się pojedynczo. Porosty skorupiaste mają rozbudowaną plechę. Strefa ta najczęściej obejmuje lasy oddalone od terenów zurbanizowanych oraz zadrzewione obszary wokół miast, gdzie stężenie es o dwa mieści się w przedziale czterdziestu do dziewięćdziesięciu dziewięciu mikrogramów na metr sześcienny. Strefa bezporostowa (pustynia porostowa) – nie występują w niej porosty nadrzewne. Na korze drzew widoczne są zielonkawe lub pomarańczowe naloty glonów. Strefa ta obejmuje obszary silnie uprzemysłowione, gdzie stężenie es o dwa wynosi powyżej stu siedemdziesięciu mikrogramów na metr sześcienny. Na obszarach nieco mniej zanieczyszczonych najodporniejsze porosty – jedynie skorupiaste lub proszkowate, na przykład misecznicę proszkowatą – obserwuje się na tak zwanej względnej pustyni porostowej (na której stężenie es o dwa wynosi sto do stu sześćdziesięciu dziewięciu mikrogramów na metr sześcienny).
Na panelu bocznym wyświetlają się trzy okienka. Wybiera się w nich poziom zanieczyszczenia powietrza dwutlenkiem siarki, strefę, w której występują dane gatunki porostów oraz liczbę gatunków, jaka występuje na danym obszarze. Jeśli poziom zanieczyszczenia jest poniżej trzydziestu mikrogramów na metr sześcienny jest to strefa czysta i występuje tam duża liczba gatunków.
Pojawia się następny ekran przedstawiający rozległe naturalne lasy i puszcze. Widać las mieszany, w tle góry. Przy lesie znajduje się lupa. Po kliknięciu na nią wyświetla się plansza z typowymi porostami dla tej strefy. Są to porosty listkowate i krzaczkowate, na przykład płucnik modry czy brodaczka zwyczajna. Powyżej znajduje się zdjęcie brodaczki zwyczajnej. Przypomina ona białe splątane włosy. Po wyłączeniu okna pojawia się panel boczny, w którym ponownie wybiera się poziom zanieczyszczenia powietrza dwutlenkiem siarki, strefę, w której występują dane gatunki porostów oraz liczbę gatunków, jaka występuje na danym obszarze. Zanieczyszczenie powietrza dla tej strefy mieści się w przedziale trzydziestu do trzydziestu dziewięciu mikrogramów na metr sześcienny. Jest to strefa czysta, w której występuje duża ilość gatunków.
Pojawia się następny ekran przedstawiający duże lasy oddalone od obszarów miejskich. Widoczny jest las mieszany w pomarańczowych kolorach. Między drzewami widać drewniany dom. W tle góry. Przy drzewach znajduje się lupa. Po kliknięciu na nią wyświetla się plansza z typowymi porostami dla tej strefy. Są to porosty listkowate oraz nieliczne porosty krzaczkowate, na przykład mąklik otrębiasty, mąkla tarniowa. Powyżej zdjęcie mąklika. Przypomina on biały krzaczek. Po wyłączeniu okna pojawia się panel boczny, w którym ponownie wybiera się poziom zanieczyszczenia powietrza dwutlenkiem siarki, strefę, w której występują dane gatunki porostów oraz liczbę gatunków, jaka występuje na danym obszarze. Poziom zanieczyszczenia w tej strefie wynosi od czterdziestu do czterdziestu dziewięciu mikrogramów na metr sześcienny. Jest to strefa walki, występuje w niej średnia liczba gatunków.
Pojawia się następny ekran przedstawiający lasy wokół miast i fabryk. Widać las mieszany, w tle fabryka, z której kominów wydobywają się kłęby dymu. W dalszym tle widać góry. Przy lesie znajduje się lupa. Po kliknięciu na nią wyświetla się plansza z typowymi porostami dla tej strefy. Są to porosty listkowate, na przykład pustułka pęcherzykowata, tarczownica bruzdkowana. Zdjęcie powyżej przedstawia tarczownicę. Przypomina ona mocno rozgałęzione białe listki. Po wyłączeniu okna pojawia się panel boczny, w którym ponownie wybiera się poziom zanieczyszczenia powietrza dwutlenkiem siarki, strefę, w której występują dane gatunki porostów oraz liczbę gatunków, jaka występuje na danym obszarze. Poziom zanieczyszczenia w tej strefie wynosi od pięćdziesięciu do sześćdziesięciu dziewięciu mikrogramów na metr sześcienny. Jest to strefa walki, w której występuje średnia liczba gatunków.
Pojawia się następny ekran przedstawiający zadrzewione obszary na obrzeżach miast. Widać pojedyncze drzewa iglaste i krzewy. Rosną one na obrzeżu miasta. W tle widać pagórki porośnięte nielicznymi drzewami. Przy drzewach znajduje się lupa. Po kliknięciu na nią wyświetla się plansza z typowymi porostami dla tej strefy. Są to porosty skorupiaste oraz nieliczne porosty listkowate, na przykład złotorost ścienny, obrost wzniesiony. Powyżej zdjęcie rosnącego na pniu drzewa złotorostu. Przypominają one żółtą skorupę. Po wyłączeniu okna pojawia się panel boczny, w którym ponownie wybiera się poziom zanieczyszczenia powietrza dwutlenkiem siarki, strefę, w której występują dane gatunki porostów oraz liczbę gatunków, jaka występuje na danym obszarze. Poziom zanieczyszczenia w tej strefie wynosi od siedemdziesięciu do dziewięćdziesięciu dziewięciu mikrogramów na metr sześcienny. Jest to strefa walki, występuje w niej średnia liczba gatunków.
Pojawia się następny ekran przedstawiający zadrzewione obszary w dużych miastach i obszarach przemysłowych. Widać park z drzewami iglastymi i liściastymi. W tle widać wysokie drapacze chmur. Przy drzewach znajduje się lupa. Po kliknięciu na nią wyświetla się plansza z typowymi porostami dla tej strefy. Są to porosty skorupiaste lub proszkowate, na przykład misecznica proszkowata, liszajec szary. Powyżej zdjęcie przedstawiające misecznica. Przypomina ona suchą łuszczącą się skórę. Po wyłączeniu okna pojawia się panel boczny, w którym ponownie wybiera się poziom zanieczyszczenia powietrza dwutlenkiem siarki, strefę, w której występują dane gatunki porostów oraz liczbę gatunków, jaka występuje na danym obszarze. Poziom zanieczyszczenia w tej strefie wynosi od stu do stu sześćdziesięciu dziewięciu mikrogramów na metr sześcienny. Jest to strefa bezporostowa, występuje w niej mała liczba gatunków.
Pojawia się następny ekran przedstawiający duże miasta oraz okolice dróg i zakładów przemysłowych. Widać dużą fabrykę. Obok niej widać pojedyncze krzewy. W tle widać wysokie drapacze chmur. Przy krzewach znajduje się lupa. Po kliknięciu na nią wyświetla się plansza. W tej strefie ze względu na najbardziej zanieczyszczone powietrze nie występują porosty. Takie obszary nazywamy pustyniami porostowymi. Obecne są jedynie niektóre glony, na przykład pierwotek zwyczajny. Po wyłączeniu okna pojawia się panel boczny, w którym ponownie wybiera się poziom zanieczyszczenia powietrza dwutlenkiem siarki, strefę, w której występują dane gatunki porostów oraz liczbę gatunków, jaka występuje na danym obszarze. Poziom zanieczyszczenia w tej strefie wynosi od stu siedemdziesięciu do dwustu pięćdziesięciu mikrogramów na metr sześcienny. Jest to strefa bezporostowa, nie rosną w niej porosty. Po przejściu dalej wyświetla się plansza: Gratulacje. Umiesz rozpoznawać strefę, w której występują dane gatunki porostów, jak i wskazać liczbę gatunków występujących na danym obszarze.

Zasób interaktywny dostępny pod adresem https://zpe.gov.pl/b/PiV9ZjcNv
Symulator przedstawia skalę porostową. Po kliknięciu na przycisk rozpocznij pojawia się plansza z następującym tekstem: Jesteś w obszarze, gdzie występuje najmniejsze skażenie środowiska. Są to lasy najbardziej oddalone od obszarów zurbanizowanych. Kliknij w lupę, by dowiedzieć się, jakie porosty są charakterystyczne dla tego obszaru. Następnie rozwiąż dwa zadania, które znajdują się w panelu bocznym. Możesz zmieniać poziom zanieczyszczenia powietrza dwutlenkiem siarki, czyli es o dwa. W tym celu wybierz plus lub minus. Obserwuj zachodzące zmiany. Po wyłączeniu planszy pojawia się ekran ukazujący las iglasty, w tle widać góry. U góry widoczny napis: lasy najbardziej oddalone od terenów zurbanizowanych. Przy jednym z drzew widać lupę. Po kliknięciu na nią wyświetla się plansza z porostami typowymi dla tej strefy. Są to między innymi granicznik płucnik, który ma plechę krzaczkowatą, brodaczka zwyczajna, o plesze zwisającej, krzaczkowatej lub brodatej, czy włostka brązowa, mająca plechę zwisającą, rozgałęzioną, nitkowatą, której cienkie, długie nitki są zwykle splątane. Ponad tekstem widać zdjęcia przedstawiające te porosty. Po wyłączeniu planszy pojawia się panel, w którym można zwiększyć zanieczyszczenie powietrza. W górnym prawym rogu widać przycisk z literą i. Po kliknięciu na niego pojawia się następujący tekst: Strefa czysta – występuje w niej duża różnorodność porostów (duża liczba gatunków). Obecne są nadrzewne gatunki nitkowate, krzaczkowate, listkowate i skorupiaste lub o plesze mieszanej. Strefa ta najczęściej obejmuje tereny niezabudowane, mało zurbanizowane, oddalone od źródeł zanieczyszczeń powietrza, gdzie stężenie es o dwa wynosi poniżej czterdziestu mikrogramów na metr sześcienny. Strefa walk – występuje w niej ograniczony skład gatunków porostów. Nieobecne są gatunki nitkowate i krzaczkowate, a listkowate pojawiają się pojedynczo. Porosty skorupiaste mają rozbudowaną plechę. Strefa ta najczęściej obejmuje lasy oddalone od terenów zurbanizowanych oraz zadrzewione obszary wokół miast, gdzie stężenie es o dwa mieści się w przedziale czterdziestu do dziewięćdziesięciu dziewięciu mikrogramów na metr sześcienny. Strefa bezporostowa (pustynia porostowa) – nie występują w niej porosty nadrzewne. Na korze drzew widoczne są zielonkawe lub pomarańczowe naloty glonów. Strefa ta obejmuje obszary silnie uprzemysłowione, gdzie stężenie es o dwa wynosi powyżej stu siedemdziesięciu mikrogramów na metr sześcienny. Na obszarach nieco mniej zanieczyszczonych najodporniejsze porosty – jedynie skorupiaste lub proszkowate, na przykład misecznicę proszkowatą – obserwuje się na tak zwanej względnej pustyni porostowej (na której stężenie es o dwa wynosi sto do stu sześćdziesięciu dziewięciu mikrogramów na metr sześcienny). Na panelu bocznym wyświetlają się trzy okienka. Wybiera się w nich poziom zanieczyszczenia powietrza dwutlenkiem siarki, strefę, w której występują dane gatunki porostów oraz liczbę gatunków, jaka występuje na danym obszarze. Jeśli poziom zanieczyszczenia jest poniżej trzydziestu mikrogramów na metr sześcienny jest to strefa czysta i występuje tam duża liczba gatunków. Pojawia się następny ekran przedstawiający rozległe naturalne lasy i puszcze. Widać las mieszany, w tle góry. Przy lesie znajduje się lupa. Po kliknięciu na nią wyświetla się plansza z typowymi porostami dla tej strefy. Są to porosty listkowate i krzaczkowate, na przykład płucnik modry czy brodaczka zwyczajna. Powyżej znajduje się zdjęcie brodaczki zwyczajnej. Przypomina ona białe splątane włosy. Po wyłączeniu okna pojawia się panel boczny, w którym ponownie wybiera się poziom zanieczyszczenia powietrza dwutlenkiem siarki, strefę, w której występują dane gatunki porostów oraz liczbę gatunków, jaka występuje na danym obszarze. Zanieczyszczenie powietrza dla tej strefy mieści się w przedziale trzydziestu do trzydziestu dziewięciu mikrogramów na metr sześcienny. Jest to strefa czysta, w której występuje duża ilość gatunków. Pojawia się następny ekran przedstawiający duże lasy oddalone od obszarów miejskich. Widoczny jest las mieszany w pomarańczowych kolorach. Między drzewami widać drewniany dom. W tle góry. Przy drzewach znajduje się lupa. Po kliknięciu na nią wyświetla się plansza z typowymi porostami dla tej strefy. Są to porosty listkowate oraz nieliczne porosty krzaczkowate, na przykład mąklik otrębiasty, mąkla tarniowa. Powyżej zdjęcie mąklika. Przypomina on biały krzaczek. Po wyłączeniu okna pojawia się panel boczny, w którym ponownie wybiera się poziom zanieczyszczenia powietrza dwutlenkiem siarki, strefę, w której występują dane gatunki porostów oraz liczbę gatunków, jaka występuje na danym obszarze. Poziom zanieczyszczenia w tej strefie wynosi od czterdziestu do czterdziestu dziewięciu mikrogramów na metr sześcienny. Jest to strefa walki, występuje w niej średnia liczba gatunków. Pojawia się następny ekran przedstawiający lasy wokół miast i fabryk. Widać las mieszany, w tle fabryka, z której kominów wydobywają się kłęby dymu. W dalszym tle widać góry. Przy lesie znajduje się lupa. Po kliknięciu na nią wyświetla się plansza z typowymi porostami dla tej strefy. Są to porosty listkowate, na przykład pustułka pęcherzykowata, tarczownica bruzdkowana. Zdjęcie powyżej przedstawia tarczownicę. Przypomina ona mocno rozgałęzione białe listki. Po wyłączeniu okna pojawia się panel boczny, w którym ponownie wybiera się poziom zanieczyszczenia powietrza dwutlenkiem siarki, strefę, w której występują dane gatunki porostów oraz liczbę gatunków, jaka występuje na danym obszarze. Poziom zanieczyszczenia w tej strefie wynosi od pięćdziesięciu do sześćdziesięciu dziewięciu mikrogramów na metr sześcienny. Jest to strefa walki, w której występuje średnia liczba gatunków. Pojawia się następny ekran przedstawiający zadrzewione obszary na obrzeżach miast. Widać pojedyncze drzewa iglaste i krzewy. Rosną one na obrzeżu miasta. W tle widać pagórki porośnięte nielicznymi drzewami. Przy drzewach znajduje się lupa. Po kliknięciu na nią wyświetla się plansza z typowymi porostami dla tej strefy. Są to porosty skorupiaste oraz nieliczne porosty listkowate, na przykład złotorost ścienny, obrost wzniesiony. Powyżej zdjęcie rosnącego na pniu drzewa złotorostu. Przypominają one żółtą skorupę. Po wyłączeniu okna pojawia się panel boczny, w którym ponownie wybiera się poziom zanieczyszczenia powietrza dwutlenkiem siarki, strefę, w której występują dane gatunki porostów oraz liczbę gatunków, jaka występuje na danym obszarze. Poziom zanieczyszczenia w tej strefie wynosi od siedemdziesięciu do dziewięćdziesięciu dziewięciu mikrogramów na metr sześcienny. Jest to strefa walki, występuje w niej średnia liczba gatunków. Pojawia się następny ekran przedstawiający zadrzewione obszary w dużych miastach i obszarach przemysłowych. Widać park z drzewami iglastymi i liściastymi. W tle widać wysokie drapacze chmur. Przy drzewach znajduje się lupa. Po kliknięciu na nią wyświetla się plansza z typowymi porostami dla tej strefy. Są to porosty skorupiaste lub proszkowate, na przykład misecznica proszkowata, liszajec szary. Powyżej zdjęcie przedstawiające misecznica. Przypomina ona suchą łuszczącą się skórę. Po wyłączeniu okna pojawia się panel boczny, w którym ponownie wybiera się poziom zanieczyszczenia powietrza dwutlenkiem siarki, strefę, w której występują dane gatunki porostów oraz liczbę gatunków, jaka występuje na danym obszarze. Poziom zanieczyszczenia w tej strefie wynosi od stu do stu sześćdziesięciu dziewięciu mikrogramów na metr sześcienny. Jest to strefa bezporostowa, występuje w niej mała liczba gatunków. Pojawia się następny ekran przedstawiający duże miasta oraz okolice dróg i zakładów przemysłowych. Widać dużą fabrykę. Obok niej widać pojedyncze krzewy. W tle widać wysokie drapacze chmur. Przy krzewach znajduje się lupa. Po kliknięciu na nią wyświetla się plansza. W tej strefie ze względu na najbardziej zanieczyszczone powietrze nie występują porosty. Takie obszary nazywamy pustyniami porostowymi. Obecne są jedynie niektóre glony, na przykład pierwotek zwyczajny. Po wyłączeniu okna pojawia się panel boczny, w którym ponownie wybiera się poziom zanieczyszczenia powietrza dwutlenkiem siarki, strefę, w której występują dane gatunki porostów oraz liczbę gatunków, jaka występuje na danym obszarze. Poziom zanieczyszczenia w tej strefie wynosi od stu siedemdziesięciu do dwustu pięćdziesięciu mikrogramów na metr sześcienny. Jest to strefa bezporostowa, nie rosną w niej porosty. Po przejściu dalej wyświetla się plansza: Gratulacje. Umiesz rozpoznawać strefę, w której występują dane gatunki porostów, jak i wskazać liczbę gatunków występujących na danym obszarze.
Podsumowanie
Porost składa się ze strzępek grzybów i komórek roślinnych (zielenic) lub bakterii (sinic) żyjących w symbiozie.
Wyróżnia się plechy skorupiaste, listkowate i krzaczkowate.
Porosty rozmnażają się głównie wegetatywnie.
Porosty są organizmami pionierskimi oraz wskaźnikowymi.
Praca domowa
Dowiedz się, jaka jest jakość powietrza w okolicy, w której mieszkasz. Jakiego typu porosty mogą rosnąć na okolicznych drzewach? Zastanów się i zapisz swoją odpowiedź.
Słownik
organizmy mające wąski zakres tolerancji względem czynnika ograniczającego, np. substancji chemicznej w podłożu, wysokiej temperatury; wykorzystuje się je np. do oznaczania stopnia zanieczyszczenia powietrza i stopnia zanieczyszczenia wody
nitkowate, często rozgałęzione twory występujące u protistów roślinopodobnych i grzybów oraz u niektórych roślin, np. mszaków i paprotników; służą do przytwierdzania organizmu do podłoża i pobierania wody oraz soli mineralnych
SOIndeks dolny 22, tlenek siarki(IV); gaz o ostrym, duszącym zapachu; jest trujący dla zwierząt i szkodliwy dla roślin
gatunek żyjący na powierzchni innego organizmu, np. drzewa, i korzystający z niego jak z podpory
gatunek rosnący na powierzchni skały
organizm, który jest w stanie przetrwać w skrajnych warunkach środowiska (np. wysokie lub niskie temperatury, susza), dzięki czemu zapoczątkowuje zasiedlanie nowych terenów; do organizmów pionierskich zalicza się zielenice, porosty i mchy
wielokomórkowe ciało niezróżnicowane w budowie zewnętrznej na organy: korzeń, łodygę i liście, a w budowie wewnętrznej – na tkanki
bakterie zdolne do prowadzenia fotosyntezy
skala, za pomocą której – poprzez obserwację typów i wielkości plech porostów występujących w danym miejscu – można ocenić stężenie SOIndeks dolny 22 w powietrzu; wyróżnia się siedem stref zasiedlanych przez porosty o różnej wrażliwości na SOIndeks dolny 22
obszar wegetacji określonej grupy porostów, za pomocą których można określić stopień zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego na danym terenie
długie, nitkowate elementy budujące plechę grzybów
współdziałanie organizmów oparte na obustronnej korzyści
ogół procesów fizjologicznych organizmu, m.in. wzrost i rozwój
gromada eukariotycznych, jednokomórkowych, kolonijnych albo wielokomórkowych organizmów roślinnych zdolnych do fotosyntezy
Zadania
Określ opisany rodzaj plechy porostu. Możliwe odpowiedzi: 1. Krzaczkowata, 2. Listkowata, 3. Skorupiasta
Informacje do ćw. 7 i 8:
„Analiza rozmieszczenia współcześnie występujących w badanych miastach gatunków porostów, dane dotyczące żywotności ich plech oraz obfitości występowania stanowiły podstawę do wyróżnienia 4 stref lichenoindykacyjnychstref lichenoindykacyjnych: [...]
Bezwzględnej pustyni porostowej – obejmuje obszar, na którym nie występują gatunki epifitycznegatunki epifityczne, a [...] gatunki epilitycznegatunki epilityczne spotyka się bardzo rzadko i nielicznie.
Względnej pustyni porostowej – charakteryzuje się występowaniem w niewielkich ilościach (pokrywanie do 5%) trzech najbardziej odpornych gatunków epifitycznych o plechach skorupiastych. [...]
Osłabionej wegetacjiwegetacji – występują tutaj, obok porostów o plechach skorupiastych gatunki o plechach listkowatych, ale z reguły zdeformowanych i przebarwionych.
Normalnej wegetacji – występują tutaj porosty o plechach reprezentujących wszystkie typy organizacji morfologicznej i niewykazujące objawów obniżonej żywotności. [...]

[...] Trójmiasto wyróżnia specyficzny pasmowy układ stref występowania porostów. W ogólnym zarysie strefy te układają się równolegle do brzegu Zatoki Gdańskiej.
Strefa bezwzględnej pustyni porostowej rozciąga się na terenach położonych wzdłuż głównej osi komunikacyjnej przecinającej badany obszar i wyraźnie rozszerza się w centralnych częściach miast oraz przy dzielnicach portowo‑przemysłowych.
Strefa względnej pustyni porostowej [...] w najbliższych latach przekształci się w pustynię bezwzględną i zajmuje znaczną powierzchnię w każdym z badanych miast.
Strefa osłabionej wegetacji występuje z reguły [...] w postaci wąskich pasów położonych na krawędzi Wysoczyzny Gdańskiej oraz wzdłuż brzegu Zatoki Gdańskiej.
Strefa normalnej wegetacji jest związana ze zwartymi kompleksami leśnymi lub z enklawami lasu nad brzegiem morza.”
Indeks górny Źródło: W. Fałtynowicz, I. Izydoryk, E. Budzbon, The lichen flora as bioindicator of air pollution of Gdańsk, Sopot and Gdynia, „Monographiae Botanicae” 1991, nr 73, s. 1‑52. Indeks górny koniecŹródło: W. Fałtynowicz, I. Izydoryk, E. Budzbon, The lichen flora as bioindicator of air pollution of Gdańsk, Sopot and Gdynia, „Monographiae Botanicae” 1991, nr 73, s. 1‑52.
Notatnik
Bibliografia
Campbell Nail A. i in., Biologia Campbella, tłum. K. Stobrawa i in., Rebis, Poznań 2019. Encyklopedia PWN, Wydawnictwo Naukowe PWN, www.encyklopedia.pwn.pl