Ilustracja jest tłem tematu lekcji. Przedstawia kolaż ze zdjęć portretowych osób różnej płci i w różnym wieku. Na ilustracji znajduje się czarny pasek z tekstem: Portret - czy to takie trudne?
1
Scenariusz lekcji dla nauczyciela
RZZi6r5VpXhsu1
I. Opanowanie zagadnień z zakresu języka i funkcji plastyki; podejmowanie działań twórczych, w których wykorzystane są wiadomości dotyczące formy i struktury dzieła. Uczeń:
1) wykazuje się znajomością dziedzin sztuk plastycznych: malarstwa, rzeźby, grafiki, architektury (łącznie z architekturą wnętrz), rysunku, scenografii, sztuki użytkowej dawnej i współczesnej (w tym rzemiosła artystycznego); rozumie funkcje tych dziedzin i charakteryzuje ich język; rozróżnia sposoby i style wypowiedzi w obrębie dyscyplin; zna współczesne formy wypowiedzi artystycznej, wymykające się tradycyjnym klasyfikacjom, jak: happening, performance, asamblaż; sztuka nowych mediów;
2) rozróżnia cechy i rodzaje kompozycji w naturze oraz w sztukach plastycznych (odnajduje je w dziełach mistrzów, a także w tworach i zjawiskach przyrody); tworzy różnorodne układy kompozycyjne na płaszczyźnie i w przestrzeni (kompozycje otwarte i zamknięte, rytmiczne, symetryczne, statyczne i dynamiczne); ustala właściwe proporcje poszczególnych elementów kompozycyjnych, umiejętnie równoważy kompozycję, wykorzystując kształt i kontrast form;
5) charakteryzuje pozostałe środki wyrazu artystycznego, takie jak: linia, plama, faktura; wykorzystuje wskazane środki w działaniach plastycznych (kompozycjach z wyobraźni i transpozycji natury);
III. Opanowanie podstawowych wiadomości z zakresu kultury plastycznej, jej narodowego i ogólnoludzkiego dziedzictwa kulturowego. Uczeń:
4) wymienia, rozpoznaje i charakteryzuje najważniejsze obiekty kultury wizualnej w Polsce, wskazuje ich twórców.
Nauczysz się
posługiwać się pojęciem portret;
wymieniać rodzaje portretów;
omawiać rolę portretu dawniej i dziś;
wykonywać samodzielnie portret techniką rysunku.
Definicja portretu
Zapamiętaj!
Portret jest podobiznąPodobiznapodobizną (wizerunkiemWizerunekwizerunkiem) jednej lub więcej osób. Portretem może być ogromna rzeźba, ale też zdjęcie w legitymacji.
R8SnClgsfJp9K1
Do czasu wynalezienia fotografii (1839 r.), artyści wykuwali wizerunki ważnych osób w kamieniu lub malowali je na desce lub płótnie. Praca nad dziełem trwała miesiącami, a nawet latami i wymagała od modela wielogodzinnego, często nużącego pozowania. Dlatego tylko bogaci władcy mogli sobie pozwolić na zamówienie portretu i opłacenie artysty.
Przez pierwsze pół wieku od upowszechnienia się fotografii, jej głównym zadaniem było utrwalanie wizerunku ludzi. Do dziś jest to najszybszy sposób na wykonanie portretu. Wydaje się, że najłatwiejszy, zwłaszcza, że nie trzeba do tego profesjonalnego sprzętu fotograficznego, a wystarczy telefon komórkowy. Warto jednak wiedzieć, że mistrzowski portret nie tylko odzwierciedla zewnętrzne podobieństwo, ale również wydobywa cechy charakteru portretowanej osoby.
Rodzaje portretów
Podziały portretów mogą zależeć od:
liczby przedstawionych na nim osób – portret indywidualny (pojedynczy) przedstawia jedną osobę, natomiast zbiorowy – więcej ludzi,
strony twarzy, której wykonano ujęcie:
en face (czytaj ąfas) - z przodu
R1GqlEA3DbaYn1
profil - z boku
R1TL2hnK5P9Fh1
półprofil – twarz częściowo z boku
R1XIPDz0W7wcS1
Można także wyróżnić portrety związane z wielkością, przeznaczeniem lub techniką wykonania.
Rola portretów dawniej i dziś
Na terenie dawnej Rzeczypospolitej, od końca XVI do końca XVIII wieku, popularne były portrety trumienne. Są to obrazy malowane na blasze i posiadały kształt dopasowany do wieka trumny. Często zawierały rodowe herby.
R1CwTNK4G7iNx1
Ciekawą odmianą są portrety miniaturoweMiniaturaportrety miniaturowe, które za czasów króla Stanisława Augusta Poniatowskiego (XVIII wiek) były bardzo modną biżuterią. Noszono je w postaci medalionu jako naszyjnik.
RobDF7EoN8VAb1
Szczególnym rodzajem portretu są zdjęcia do legitymacji, paszportu i innych dokumentów, a także portrety pamięciowe.
Techniki portretowania
Rysunek, malowidło - wykonane ręcznie ołówkiem, farbami.
GrafikaGrafikaGrafika, fotografiaFotografiafotografia – umożliwiają wykonanie odbitek (niekiedy tylko jednej, inne - dowolnej ilości (grafika komputerowa, fotografia).
R51cP9rNJy3se1
Rzeźba – w odróżnieniu od poprzednich technik, wyróżnia się formą przestrzenną
R1LNwWsIoTySV1
Portret pamięciowy
Jest wykonywany osobie poszukiwanej (zaginionej, uciekinierowi, który popełnił przestępstwo itp.), jeśli policja nie ma jej zdjęcia. Opracowano kilka programów komputerowych do sporządzania takiego portretu, ale nie zawsze jest możliwość, aby z nich skorzystać. Wtedy potrzebny jest artysta plastyk, który sporządza portret ręcznie na podstawie opisu.
Jak samodzielnie narysować portret?
Każdego człowieka wyróżniamy dzięki temu, że jego twarz nieco różni się od innych, ma rysy charakterystyczne tylko dla niego. Jednak pewne proporcje szerokości do wysokości oraz położenia oczu, nosa i ust, są podobne.
Wskazówka
Oto kilka wskazówek, które pomogą ci wstąpić na szlak portrecisty:
postaraj się używać tylko ołówka i gumki; linijka nie będzie potrzebna,
korzystaj z własnych obserwacji; możesz poprosić kogoś, aby ci pozował,
kieruj się zasadą „od ogółu do szczegółu”,
najpierw naszkicuj kształt twarzy, a następnie zwróć uwagę na położenie oczu, nosa, ust.
Rok95GhlvBZGB1
Etapy rysowania twarzy
Narysuj koło o szerokości twarzy.
Wyznacz jego środek, rysując linie z góry na dół i od lewej do prawej. Kreska w połowie koła wyznacza linię brwi.
Dodając od dołu połowę wysokości koła (możesz odmierzyć ołówkiem), otrzymasz linię brody.
Połącz górny brzeg koła z linią brody. Podziel tę odległość na dwie równe części. W połowie wysokości twarzy znajdują się oczy.
Koniec nosa znajduje się w połowie dolnej części twarzy.
W połowie odległości od końca nosa do linii brody, umiejscowione są usta.
W połowie górnej połowy twarzy jest linia włosów.
Podsumowanie
Zastanów się
Jaką wiedzę zdobyłeś?
portret służy utrwaleniu czyjegoś wizerunku, a jego przeznaczenie zmieniało się w różnych okresach;
są różne rodzaje portretów – indywidualny, zbiorowy, miniaturowy, trumienny, en face, z profilu, półprofilu. Portret własny artysty to autoportret;
opracowano wiele technik portretowania; należą do nich: rysunek, malarstwo, grafika, fotografia. Formą przestrzenną jest rzeźba;
Marcello Baciarelli i Xawery Dunikowski byli portrecistami.
Uwaga!
Teraz potrafisz:
wskazać portret en face, z profilu, półprofilu,
rozpoznać nazwiska poznanych dziś portrecistów,
określić wzajemne położenie elementów twarzy,
samodzielnie narysować portret ołówkiem, stosując poznane proporcje twarzy.
Zadania
RnJ3VNGWgmq1a1
Ćwiczenie 1
RKiQFEXMpZq5Y
Ćwiczenie 2
R1WTxt6gU5zxc1
Ćwiczenie 3
R6hmDD7bm5EaY
Ćwiczenie 4
RI2HUldSQWGb91
Ćwiczenie 5
Przyporządkuj określenie do odpowiadającej mu definicji. Portret pamięciowy, definicje do wyboru: 1 - Stałe położenie oczu, brwi, uszu, nosa, ust, czoła, brody względem siebie i obrysu twarzy. Są one podobne u większości ludzi. 2 - Portret wykonany na podstawie ustnego opisu innej osoby. 3 - Osoba, która tworzy portret. Wśród znanych portrecistów różnych okresów można wymienić malarzy Marcello Baciarelli i Olgę Boznańską oraz fotografa Yousyfa Karsha. 4 - Rzeźba lub płaskorzeźba przedstawiająca głowę i część ramion postaci. 5 - Pokazuje podobizny kilku osób w jednym ujęciu. 6 - Portret własny artysty.
Proporcje twarzy, definicje do wyboru: 1 - Stałe położenie oczu, brwi, uszu, nosa, ust, czoła, brody względem siebie i obrysu twarzy. Są one podobne u większości ludzi. 2 - Portret wykonany na podstawie ustnego opisu innej osoby. 3 Osoba, która tworzy portret. Wśród znanych portrecistów różnych okresów można wymienić malarzy Marcello Baciarelli i Olgę Boznańską oraz fotografa Yousyfa Karsha. 4 - Rzeźba lub płaskorzeźba przedstawiająca głowę i część ramion postaci. 5 - Pokazuje podobizny kilku osób w jednym ujęciu. 6 - Portret własny artysty.
Portret zbiorowy, definicje do wyboru: 1 - Stałe położenie oczu, brwi, uszu, nosa, ust, czoła, brody względem siebie i obrysu twarzy. Są one podobne u większości ludzi. 2 - Portret wykonany na podstawie ustnego opisu innej osoby. 3 Osoba, która tworzy portret. Wśród znanych portrecistów różnych okresów można wymienić malarzy Marcello Baciarelli i Olgę Boznańską oraz fotografa Yousyfa Karsha. 4 - Rzeźba lub płaskorzeźba przedstawiająca głowę i część ramion postaci. 5 - Pokazuje podobizny kilku osób w jednym ujęciu. 6 - Portret własny artysty.
Autoportret, definicje do wyboru: 1 - Stałe położenie oczu, brwi, uszu, nosa, ust, czoła, brody względem siebie i obrysu twarzy. Są one podobne u większości ludzi. 2 - Portret wykonany na podstawie ustnego opisu innej osoby. 3 Osoba, która tworzy portret. Wśród znanych portrecistów różnych okresów można wymienić malarzy Marcello Baciarelli i Olgę Boznańską oraz fotografa Yousyfa Karsha. 4 - Rzeźba lub płaskorzeźba przedstawiająca głowę i część ramion postaci. 5 - Pokazuje podobizny kilku osób w jednym ujęciu. 6 - Portret własny artysty.
Popiersie, definicje do wyboru: 1 - Stałe położenie oczu, brwi, uszu, nosa, ust, czoła, brody względem siebie i obrysu twarzy. Są one podobne u większości ludzi. 2 - Portret wykonany na podstawie ustnego opisu innej osoby. 3 Osoba, która tworzy portret. Wśród znanych portrecistów różnych okresów można wymienić malarzy Marcello Baciarelli i Olgę Boznańską oraz fotografa Yousyfa Karsha. 4 - Rzeźba lub płaskorzeźba przedstawiająca głowę i część ramion postaci. 5 - Pokazuje podobizny kilku osób w jednym ujęciu. 6 - Portret własny artysty.
Portrecista, definicje do wyboru: 1 - Stałe położenie oczu, brwi, uszu, nosa, ust, czoła, brody względem siebie i obrysu twarzy. Są one podobne u większości ludzi. 2 - Portret wykonany na podstawie ustnego opisu innej osoby. 3 Osoba, która tworzy portret. Wśród znanych portrecistów różnych okresów można wymienić malarzy Marcello Baciarelli i Olgę Boznańską oraz fotografa Yousyfa Karsha. 4 - Rzeźba lub płaskorzeźba przedstawiająca głowę i część ramion postaci. 5 - Pokazuje podobizny kilku osób w jednym ujęciu. 6 - Portret własny artysty.
Przyporządkuj określenie do odpowiadającej mu definicji. Portret pamięciowy, definicje do wyboru: 1 - Stałe położenie oczu, brwi, uszu, nosa, ust, czoła, brody względem siebie i obrysu twarzy. Są one podobne u większości ludzi. 2 - Portret wykonany na podstawie ustnego opisu innej osoby. 3 - Osoba, która tworzy portret. Wśród znanych portrecistów różnych okresów można wymienić malarzy Marcello Baciarelli i Olgę Boznańską oraz fotografa Yousyfa Karsha. 4 - Rzeźba lub płaskorzeźba przedstawiająca głowę i część ramion postaci. 5 - Pokazuje podobizny kilku osób w jednym ujęciu. 6 - Portret własny artysty.
Proporcje twarzy, definicje do wyboru: 1 - Stałe położenie oczu, brwi, uszu, nosa, ust, czoła, brody względem siebie i obrysu twarzy. Są one podobne u większości ludzi. 2 - Portret wykonany na podstawie ustnego opisu innej osoby. 3 Osoba, która tworzy portret. Wśród znanych portrecistów różnych okresów można wymienić malarzy Marcello Baciarelli i Olgę Boznańską oraz fotografa Yousyfa Karsha. 4 - Rzeźba lub płaskorzeźba przedstawiająca głowę i część ramion postaci. 5 - Pokazuje podobizny kilku osób w jednym ujęciu. 6 - Portret własny artysty.
Portret zbiorowy, definicje do wyboru: 1 - Stałe położenie oczu, brwi, uszu, nosa, ust, czoła, brody względem siebie i obrysu twarzy. Są one podobne u większości ludzi. 2 - Portret wykonany na podstawie ustnego opisu innej osoby. 3 Osoba, która tworzy portret. Wśród znanych portrecistów różnych okresów można wymienić malarzy Marcello Baciarelli i Olgę Boznańską oraz fotografa Yousyfa Karsha. 4 - Rzeźba lub płaskorzeźba przedstawiająca głowę i część ramion postaci. 5 - Pokazuje podobizny kilku osób w jednym ujęciu. 6 - Portret własny artysty.
Autoportret, definicje do wyboru: 1 - Stałe położenie oczu, brwi, uszu, nosa, ust, czoła, brody względem siebie i obrysu twarzy. Są one podobne u większości ludzi. 2 - Portret wykonany na podstawie ustnego opisu innej osoby. 3 Osoba, która tworzy portret. Wśród znanych portrecistów różnych okresów można wymienić malarzy Marcello Baciarelli i Olgę Boznańską oraz fotografa Yousyfa Karsha. 4 - Rzeźba lub płaskorzeźba przedstawiająca głowę i część ramion postaci. 5 - Pokazuje podobizny kilku osób w jednym ujęciu. 6 - Portret własny artysty.
Popiersie, definicje do wyboru: 1 - Stałe położenie oczu, brwi, uszu, nosa, ust, czoła, brody względem siebie i obrysu twarzy. Są one podobne u większości ludzi. 2 - Portret wykonany na podstawie ustnego opisu innej osoby. 3 Osoba, która tworzy portret. Wśród znanych portrecistów różnych okresów można wymienić malarzy Marcello Baciarelli i Olgę Boznańską oraz fotografa Yousyfa Karsha. 4 - Rzeźba lub płaskorzeźba przedstawiająca głowę i część ramion postaci. 5 - Pokazuje podobizny kilku osób w jednym ujęciu. 6 - Portret własny artysty.
Portrecista, definicje do wyboru: 1 - Stałe położenie oczu, brwi, uszu, nosa, ust, czoła, brody względem siebie i obrysu twarzy. Są one podobne u większości ludzi. 2 - Portret wykonany na podstawie ustnego opisu innej osoby. 3 Osoba, która tworzy portret. Wśród znanych portrecistów różnych okresów można wymienić malarzy Marcello Baciarelli i Olgę Boznańską oraz fotografa Yousyfa Karsha. 4 - Rzeźba lub płaskorzeźba przedstawiająca głowę i część ramion postaci. 5 - Pokazuje podobizny kilku osób w jednym ujęciu. 6 - Portret własny artysty.
Przeciągając podane elementy, połącz w pary określenie z odpowiadającą mu definicją.
Osoba, która tworzy portret. Wśród znanych portrecistów różnych okresów można wymienić malarzy Marcello Baciarelli i Olgę Boznańską oraz fotografa Yousyfa Karsha., Portret wykonany na podstawie ustnego opisu innej osoby., Rzeźba lub płaskorzeźba przedstawiająca głowę i część ramion postaci., Portret własny artysty., Pokazuje podobizny kilku osób w jednym ujęciu., Stałe położenie oczu, brwi, uszu, nosa, ust, czoła, brody względem siebie i obrysu twarzy. Są one podobne u większości ludzi.
Portret pamięciowy
Portrecista
Popiersie
Autoportret
Portret zbiorowy
Proporcje twarzy
Źródło: online-skills.
R1WYXA1rhpC6T
Ćwiczenie 6
Rjm75SA3pXfkB
Ćwiczenie 7
Polecenie 1
Zadanie: Sporządź portret pamięciowy według opisu innej osoby. Poproś o pomoc osobę towarzyszącą – kogoś ze znajomych lub rodziny.
Zdjęcie idola, które podczas pracy będzie mogła widzieć tylko osoba towarzysząca.
Przypomnij sobie etapy rysowania twarzy. Naszkicuj obrys twarzy i wyznacz położenie oczu, nosa i pozostałych części. Poproś osobę towarzyszącą, aby opisała kolejno to, co chcesz wiedzieć. Zadawaj pytania, np. czy osoba na zdjęciu ma szerokie, czy wąskie brwi. Nie zaglądaj do zdjęcia, ale swój rysunek pokazuj na bieżąco i pytaj, co trzeba zmienić. Po skończonej pracy porównaj portret pamięciowy ze zdjęciem. Powodzenia!
Rok95GhlvBZGB1
R1WeXxTCzczJ71
mb295b80aa5f433e2_0000000000009
mb295b80aa5f433e2_0000000000009
Przyjrzyj się jeszcze raz wybranym ilustracjom i połącz obraz z rodzajem portretu.
Odpowiedzi: A - Portret wykonany na podstawie ustnego opisu innej osoby. B - Rzeźba lub płaskorzeźba przedstawiająca głowę i część ramion postaci. C - Pokazuje podobizny kilku osób w jednym ujęciu. D - Osoba, która tworzy portret. Wśród znanych portrecistów różnych okresów można wymienić malarzy Marcello Baciarelli i Olgę Boznańską oraz fotografa Yousyfa Karsha. E - Portret własny artysty. F - Stałe położenie oczu, brwi, uszu, nosa, ust, czoła, brody względem siebie i obrysu twarzy. Są one podobne u większości ludzi.
Rozwiązanie: 1‑A 2‑D 3‑B 4‑E 5‑C 6‑F
mb295b80aa5f433e2_0000000000012
mb295b80aa5f433e2_0000000000012
Przyjrzyj się jeszcze raz wybranym ilustracjom i połącz ilustrację z rodzajem portretu według jego przeznaczenia.
Odpowiedzi: A - Portret trumienny B - Fotografia portretowa C - Popiersie władcy D - Portret miniaturowy, medalionowy, naszyjnik
Rozwiązanie: 1‑A 2‑D 3‑C 4‑B
Słownik pojęć
Autoportret
Autoportret
portret artysty wykonany przez niego samego.
Dziedzina
Dziedzina
zakres czyjegoś działania w obrębie nauki, gospodarki, techniki, kultury itp.
Fotografia
Fotografia
otrzymywanie trwałych obrazów na powierzchniach pokrytych substancją światłoczułą (promienioczułą); również gotowy obraz fot. pozytywowy na podłożu nieprzezroczystym
Grafika
Grafika
dział sztuk plastycznych obejmujący dzieła wykonane techniką powielania na dowolnym podłożu odbitek z uprzednio wykonanej formy; też: dzieło wykonane tą techniką.
Miniatura
Miniatura
malowidło małego formatu, zwykle portret, często na kości słoniowej, masie perłowej lub porcelanie.
Podobizna
Podobizna
fotografia, obraz, rzeźba itp. czyjejś twarzy, postaci.
Popiersie
Popiersie
rzeźba lub płaskorzeźba przedstawiająca głowę i część ramion postaci.
Rzeźba
Rzeźba
trójwymiarowe dzieło sztuki wykonane w kamieniu, drewnie, gipsie itp.
Wizerunek
Wizerunek
czyjaś podobizna na rysunku, obrazie, zdjęciu itp.