Portret do góry nogami

Podaj tytuły tekstów literackich, w których pojawia się motyw literatury.

Przeczytaj opis dzieła 'Rudolf II jako Wertumnus'. Napisz, co myślisz o takim sposobie przedstawienia władcy. Uzasadnij swoją wypowiedź.

[Praca], znajdująca się dziś w sztokholmskim zamku Skokloster, jest ostatnim znanym dziełem malarza. Powstała ona na zlecenie samego cesarza w 1591 roku. Namalowany techniką olejną na desce (68x56 cm) obraz przedstawia Rudolfa II jako Wertumnusa – starożytnego rzymskiego boga przemian, pór roku i dojrzewania plonów oraz handlu. Nie jest to jednak zwykły portret. Owszem, nawiązuje on do znanych w sztuce przedstawień rzymskiego bóstwa ukazywanego zazwyczaj jako brodaty mężczyzna z wieńcem na głowie. Sam cesarz zaś, którego popiersie zostało tu przedstawione, zdaje się spoglądać na widza dumnym, pewnym wzrokiem. Jednakże nikt przed Arcimboldem nie odważył się sportretować władcy w tak karykaturalny sposób. Postać Rudolfa II została tu bowiem skomponowana z… warzyw, owoców, kwiatów i zbóż. Dostrzec tu można całe ich bogactwo, będące jednocześnie sumą mnóstwa wizualnych metafor. Artysta bowiem kierował się prostymi analogiami, dlatego też nos cesarza przypomina dużą czerwoną gruszkę, mięsiste wargi składają się z dwóch soczystych czereśni, nad którymi widać wąsy ze zboża. W miejscu brwi artysta umieścił kłosy żyta, oczy zaś skomponował ze strąków grochu i owoców głogu. Na obrazie można dostrzec też bardziej zuchwałe skojarzenia Arcimbolda: dwa owoce - morela i jabłko w miejscu policzków miały oddawać pokrytą krostami i przebarwieniami skórę władcy, z kolei pełna igieł łupina kasztana przypomina jego kłującą, długo nie goloną brodę. Głowę Rudolfa II-Werumnusa zdobi pokaźnych rozmiarów wieniec z kłosów zbóż (żyta, pszenicy, prosa), kolby kukurydzy, kiści białych i ciemnych winogron, w które wplecione zostały oliwki, gałązki jarzębiny oraz owoce: granaty, figi, wiśnie, gruszki, śliwki i inne. Szyję, potężny tors i ramiona cesarza, złożone z ogromnej dyni oraz rzepy, cebuli, czosnku, porów, pietruszek, karczocha i liści kapusty, zdobi piękny, długi wieniec z wielobarwnych kwiatów. Widzimy tu róże, lilie, irysy, goździki, powój i inne, kolorowo kwitnące rośliny. To bogactwo roślinności i płodów pól i ogrodów odwoływać się ma do atmosfery praskiego dworu Rudolfa II, słynącego przecież z przepychu. Ale nie tylko. W tej różnorodności kryje się również mnóstwo ukrytych znaczeń i symboli. Są tu bowiem rośliny i owoce odwołujące się do czterech pór roku, których opiekunem był Wertumnus: wiosenne goździki, lilie i róże, letnie czereśnie i śliwki, symbolizujące jesień winogrona, gruszki i kłosy zbóż oraz dynia, rzepy i cebule oznaczające zimę. Nawiązanie do pór roku, do rozwijającej się przyrody sugerować ma harmonię, pokój i pomyślność panowania Rudolfa II – dobrego, przyjaznego, łagodnego i pobłażliwego władcy. To także znak wiecznej wiosny i obfitości nowego Złotego Wieku rodzącego się w świętym Cesarstwie Niemieckim wraz z jego rządami. W szerszym znaczeniu dzieło Arcimbolda ukazuje cesarza jako władcę czasu i natury. Portret Rudolfa II jako Wertumnusa, podobnie jak inne 'botaniczne' obrazy Arcimbolda, jest wariantem martwej natury – gatunku malarskiego, który dotarł do Włoch z Flandrii i stał się popularny zwłaszcza w Lombardii, skąd artysta pochodził. To także pokaz wirtuozerii i kunsztu malarskiego twórcy oraz jego świetnej znajomości botaniki. Malarz umieścił tu bowiem kilkadziesiąt gatunków kwiatów, zbóż, warzyw i owoców. Praca ta jednak nie jest jedynie katalogiem europejskiej flory. Z tej bogatej kompozycji owoców, warzyw i innych plonów pór roku udało się bowiem artyście stworzyć przedstawienie ludzkiej postaci. Dzięki temu pamiętamy o tym, że człowiek, podobnie jak rośliny czy zwierzęta, podlega prawom natury i stanowi jej integralną część.

Przeczytaj opis obrazu 'Bibliotekarza' Giuseppe Arcimbolda. Odpowiedz, co jest charakterystyczne dla tego obrazu.

Na obrazie Giuseppe Arcimboldo pt. 'Bibliotekarz' widać postać mężczyzny wykonaną niemal w całości z książek. Są one ułożone jedna na drugiej tam, gdzie jest tułów i głowa, jedna otwarta księga imituje włosy. Okładki są w większości jasne, tylko jedna w miejscu barku ma kolor czerwony, jakby postać miała zarzucony na jedno ramię czerwony płaszcz. Oczy i uszy są zrobione ze wstążek, wystające spośród stron wstążeczki wyglądają jak palce dłoni. Broda została zrobiona z miotełek do kurzu. Bibliotekarz został wykonany z książek o ciepłych, jasnych barwach. Również kurtyna z drugiej strony wygląda jak zakrywająca jedno ramię peleryna.

Napisz, czym wyróżniało się malarstwo Giuseppe Arcimbolda.