Potrafię rozpoznać gatunki drzew
Potrafię rozpoznać gatunki drzew
1. Cele lekcji
a) Wiadomości
Uczeń:
- potrafi wymienić części drzewa,
- rozróżnia drzewa iglaste i liściaste.
b) Umiejętności
Uczeń potrafi:
- opisać budowę drzewa oraz liścia,
- rozpoznawać gatunki drzew,
- rozpoznać drzewo po jego liściu.
2. Metoda i forma pracy
- pokaz,
- prezentacja multimedialna,
- pogadanka,
- ćwiczenia,
- praca z całą klasą,
- praca indywidualna.
3. Środki dydaktyczne
- komputer (z programem MS PowerPoint),
- prezentacja multimedialna pt. „Gatunki drzew”,
- rzutnik multimedialny,
- tablica,
- zeszyty.
4. Przebieg lekcji
a) Faza przygotowawcza
1. Nauczyciel zapoznaje uczniów z tematem lekcji i uświadamia uczniom cele zajęć.
2. Nauczyciel prosi o wyjaśnienie pojęcia „drzewo”.
b) Faza realizacyjna
1. Nauczyciel uruchamia prezentację multimedialną „Gatunki drzew”.
Spis treści prezentacji:
- Drzewa (definicja)
- Podział drzew
- Budowa drzewa
- Budowa liścia
- Drzewa iglaste i drzewa liściaste
- Ćwiczenie 1 i 2 (patrz karta pracy – załącznik a)
c) Faza podsumowująca
1. W tej części lekcji następuje omówienie rozwiązanych ćwiczeń.
2. Pożegnanie uczniów.
5. Bibliografia
M. Gozdalik, Drzewa naszych lasów. Leśnicy młodzieży, Mulico, Warszawa 2005.
M. Pawlak, Gry i zabawy integracyjne w edukacji przyrodniczo‑leśnej, Włocławskie Centrum Edukacji Ekologicznej, Kowal 2004.
G. Szczepańczyk, Poznajemy drzewa. Ścieżka dydaktyczna, Pokzal, Inowrocław 2000.
Fotografie: Łukasz Wieczorkiewicz
6. Załączniki
a) Karta pracy ucznia
Ćwiczenie 1
Przyporządkuj zdjęcie drzewa do jego nazwy.
Nazwy drzew do przyporządkowania: sosna, modrzew, jałowiec
Ćwiczenie 2
Przyporządkuj zdjęcie liścia do nazwy drzewa.
Nazwy do przyporządkowania: brzoza, klon, dąb
b) Notatki dla nauczyciela
Drzewa
Drzewa to grupa roślin, do której zaliczają się największe rośliny lądowe. Wiele drzew charakteryzuje się długowiecznością.
Drzewa mogą rosnąć pojedynczo lub być częścią lasu.
W ciągu życia drzewo ciągle powiększa przekrój pnia i gałęzi.
Najstarsze i najbardziej okazałe są prawnie chronione jako pomniki przyrody.
Podział drzew: iglaste i liściaste
Budowa drzewa: korzeń, kora, pień, liście, gałęzie i konary, korona drzewa
Budowa liścia: ogonek, nerw, blaszka
Drzewa iglaste: sosna, świerk, modrzew, jodła, jałowiec
Drzewa liściaste: klon, brzoza, lipa, dąb, topola, wierzba, kasztanowiec
SOSNA
- To najpospolitsze drzewo w naszym kraju.
- To wiecznie zielone drzewo. Lubi tereny piaszczyste. Rośnie bardzo szybko. Dolne gałęzie sosny usychają i opadają.
- Igły sosny rosną na gałęziach około 5 lat.
- Nasiona sosny ukryte w szyszkach mają specjalne skrzydełka, które ułatwiają wiatrowi rozsiewanie ich na dużej przestrzeni.
ŚWIERK
- To najpopularniejsza choinka, którą przyozdabiamy dom na święta Bożego Narodzenia.
- Igły świerkowe żyją od 5 do 10 lat.
- Korzenie świerkowe rosną płytko pod ziemią. Dlatego silny wiatr może łatwo to drzewo przewrócić.
- Świerk jest odporny na mróz.
MODRZEW
- Żyje około 500 lat.
- Rośnie bardzo szybko. Osiąga nieraz wysokość 40 m.
- To jedyne w Polsce drzewo iglaste, które gubi igły na zimę.
- Drewno modrzewia jest bardzo cenne. Dawniej budowano z niego domy i kościoły.
JODŁA
- Jodła to wiecznie zielone drzewo. Żyje około 400 lat.
- Szyszka jodły w czasie dojrzewania rozpada się na drobne części. Łuski szyszek odpadają po jednej. Dlatego pod jodłą nie spotyka się szyszek.
- Jodła ma bardzo głębokie korzenie. Niestraszne są jej silne wiatry.
- Drewno jodły jest lekkie. Wykorzystuje się je w budownictwie.
- Jodły są bardzo wrażliwe na zanieczyszczenia powietrza. Nie lubią również silnych mrozów.
JAŁOWIEC
- Jest krzewem wieloletnim, zajmującym wolne i widne miejsca między drzewami lub na krańcach lasu iglastego.
- Medycyna naturalna zaleca stosowanie jałowca w takich chorobach, jak: artretyzm, cukrzyca i nadczynność tarczycy.
- Leki z jałowca można przyrządzać na wiele sposobów jako napary, wyciągi wodne i alkoholowe, nalewki, syropy, wino i piwo jałowcowe czy nawet powidła.
KLON
- Młody klon rośnie bardzo szybko.
- Klony rosną około 200 lat.
- Lubią wilgoć. Rosną w parkach, wzdłuż ulic. Dobrze znoszą zanieczyszczone powietrze.
- Owoce klonu nazywają się skrzydlakami.
- Klon urasta do 20–30 m.
- Drewno klonu wykorzystywane jest do wyrobu drewnianych instrumentów muzycznych oraz kijów bilardowych.
BRZOZA
- Brzoza lubi piaszczyste gleby i dużo światła.
- Z jasnej brzozy co roku wysypują się tysiące nasion. Są one przenoszone przez wiatr na duże odległości i w sprzyjających warunkach kiełkują następnej wiosny.
- Jasne drewno brzozy chętnie wykorzystywane jest w modelarstwie m.in. do budowania modeli samolotów.
- Liście brzozy mają właściwości lecznicze.
LIPA
- Lipa może żyć do 1000 lat.
- Opadłe liście lipy wzbogacają glebę w próchnicę.
- Zimą można rozpoznać lipę po owocach, które zostają na tę mroźną porę roku na drzewie.
- Drewno lipowe jest bardzo jasne i miękkie.
- Znanym środkiem leczniczym pochodzącym z lipy jest jej kwiat.
DĄB
- Dąb urasta do 20–30 m wysokości, żyje bardzo długo, niekiedy do 1000 lat. Jest symbolem siły, godności i długowieczności.
- W Polsce dęby występują na terenie całego kraju.
- Z drewna dębowego robi się m.in. podłogi, ramy okien i meble.
- Drewno dębowe jest bardzo wytrzymałe pod wodą. Dlatego buduje się z niego pale mostów i kadłuby statków.
TOPOLA
- Dla człowieka jest to roślina o dużych walorach ozdobnych i użytkowych.
- Najpiękniej jej drzewostany wyglądają jesienią, gdy liście ulegają przebarwieniu.
- Drewno jest chętnie wykorzystywane, szczególnie we wschodnich stanach USA, do produkcji papieru, zapałek, pudełek, palet i mebli, a także lekarskich łopatek do przytrzymywania języka.
WIERZBA
- Jest małym, niskim drzewem, dochodzi do 10 m wysokości.
- Gałęzie i kora wierzby są pożywieniem dla zwierząt leśnych.
- Opadające liście wierzby użyźniają glebę.
- Wierzba rzadko żyje dłużej niż 50 lat.
KASZTANOWIEC
- Dorasta do 25 metrów, ma gęstą, kopulastą koronę.
- Kwitnienie kasztanowców zazwyczaj wiąże się z okresem zdawania matur w maju.
- Dzieci używają kasztanów, zapałek oraz żołędzi do wyrobu figurek.
- Kasztanowiec osiąga wiek do 200 lat.
7. Czas trwania lekcji
45 minut
8. Uwagi do scenariusza
Do scenariusza dołączona jest prezentacja multimedialna pt. „Gatunki drzew”.