Powiedzmy to krócej, czyli jak powstaje równoważnik zdania
Powiedzmy to krócej, czyli jak powstaje równoważnik zdania
1. Cele lekcji
a) Wiadomości
Uczeń:
potrafi odpowiedzieć na pytanie, co to jest równoważnik zdania,
wie, na jakie pytania odpowiada czasownik,
wie, w jaki sposób powstaje rzeczownik nazywający czynność,
wie, w jaki sposób powstaje równoważnik zdania.
b) Umiejętności
Uczeń:
umie wskazać osobową i nieosobową formę czasownika,
potrafi zamienić czasownik na rzeczownik,
potrafi przekształcić zdanie pojedyncze na równoważnik zdania i odwrotnie,
zna sposoby zastosowania równoważników zdania.
2. Metoda i forma pracy
Burza mózgów,
praktyczne ćwiczenia językowe.
3. Środki dydaktyczne
Podręcznik do nauki o języku,
karta pracy.
4. Przebieg lekcji
a) Faza przygotowawcza
Na początku zajęć nauczyciel poleca uczniom wypisanie w zeszytach w 2 kolumnach (jedna pod drugą) 5 czasowników w 1. osobie liczby pojedynczej czasu teraźniejszego oraz 5 rzeczowników nazywających czynność.
b) Faza realizacyjna
Nauczyciel omawia wykonane przed chwilą ćwiczenie, podkreślając, że informację o wykonaniu czynności można przekazać, nie używając czasownika w formie osobowej.
Kolejne zadanie ma potwierdzić tę opinię.
Uczniowie, podzieleni na grupy A i B, otrzymują karty pracy i wykonują 2 polecenia (załącznik 1).
Zadania wymagają zamiany czasowników na rzeczowniki i skracania zdań pojedynczych.
Aby zamienić czasownik na rzeczownik, należy postawić pytanie rzeczownika do formy czasownika, którego formę będziemy zmieniać. Odpowiedź na pytanie jest szukaną przez nas formą, np.
pracuje – co robi? co? (ma miejsce w tej chwili?) – praca.
Warto przećwiczyć też zamianę czasownika na inne części mowy, np.
czasownika na przymiotnik
lub czasownika na przysłówek.
c) Faza podsumowująca
Na zakończenie nauczyciel prosi uczniów o samodzielne podanie przykładów zdania pojedynczego rozwiniętego i równoważnika zdania. Swoje przykłady uczniowie zapisują
w zeszytach, a następnie wskazują, czym różnią się te wypowiedzenia (zdanie posiada osobową formę czasownika).
Nauczyciel sprawdza, czy zostały zapisane poprawnie i dyktuje polecenie pracy domowej.
5. Bibliografia
M. Jaworski, Język polski, gramatyka i ortografia. Podręcznik dla klasy szóstej szkoły podstawowej, WSiP, Warszawa 1995.
6. Załączniki
a) Karta pracy ucznia
załącznik 1.
Ćwiczenie 1.
W grupie A do czasowników należy dopisać rzeczowniki, zaś w grupie B należy dopisać czasowniki.
A.
śpiewam –
czytam –
biegam –
rysuję –
piszę –
B.
oglądanie –
malowanie –
leżenie –
jedzenie –
słuchanie –
Ćwiczenie 2.
W podanych zdaniach pojedynczych podkreśl orzeczenie (czasownik w formie osobowej), następnie zamień ten czasownik na rzeczownik i ułóż z nim równoważnik zdania.
Jaś ogląda telewizję.
Dzieci weszły do sali.
Nauczyciel przyszedł do pokoju nauczycielskiego.
Uczniowie poprosili wychowawcę o wyjście do kina.
b) Zadanie domowe
Przygotuj krótki plan swoich codziennych zajęć. Punkty planu zapisz w formie równoważników zdań.
7. Czas trwania lekcji
2 x 45 minut
8. Uwagi do scenariusza
Scenariusz przeznaczony jest do realizacji w klasie 4.