Powiem otwarcie – Jestem zły – analiza utworu Sławomira Mrożka Szuler

1. Cele lekcji

a) Wiadomości

Uczeń:

• zna tekst S. Mrożka Szuler,

• rozumie znaczenie słowa szuler,

• rozumie emocje doznawane podczas różnych sytuacji.

b) Umiejętności

Uczeń:

• potrafi charakteryzować bohaterów w danej sytuacji,

• potrafi wyciągać wnioski z analizowanej sytuacji,

• potrafi rozwiązywać problemy w sposób twórczy,

• rozwija sprawność umysłową, kreatywność, przełamuje opory przed przedstawieniem własnych pomysłów,

• potrafi odnieść wymowę utworu do konkretnych sytuacji z życia.

2. Metoda i forma pracy

Praca w grupach, praca z tekstem, wizualizacja.

3. Środki dydaktyczne

S. Mrożek, Szuler, [w:] W. Bobiński, Świat w słowach i obrazach. Podręcznik do kształcenia literackiego i kulturowego dla klasy III gimnazjum, WSiP, Warszawa 2000.

Kartki z poleceniami dla grup – karty pacjenta (załącznik 1)

4. Przebieg lekcji

a) Faza przygotowawcza

1. Nauczyciel zapoznaje uczniów z tematem lekcji i uświadamia im cele zajęć.

2. Następnie zapisuje temat na tablicy i pyta się, czy wszystkie wyrazy zawarte w temacie są dla uczniów zrozumiałe. Uczniowie szukają znaczenia wyrazu szuler w Słowniku języka polskiego: Szuler – gracz hazardowy oszukujący w grze, najczęściej w karty. Następnie nauczyciel pyta uczniów, czy znają jakieś karciane sztuczki, czy zdarzyło im się kiedyś oszukiwać podczas gry w karty?

b) Faza realizacyjna

1. Uczniowie zostają podzieleni na cztery grupy, każda z nich dostaje inne zadanie. W grupach są wybierani liderzy, sprawozdawcy i sekretarze. Nauczyciel przypomina zasady pracy w grupie. Uczniowie dostają karty pracy. Każdy zespół będzie wypełniał kartę pacjenta jednego z bohaterów utworu: szulera, Nowosądeckiego, narratora oraz Beyera. Nauczyciel prosi, aby w miejsca informacji o szulerze, których nie można znaleźć w tekście, wpisać wymyślone przez siebie dane. Karty mają oddawać charakter postaci (załącznik 1).

2. Następnie uczniowie zastanawiają się, jak poszczególni bohaterowie zareagowali na jawne stwierdzenie szulera, że jest kłamcą, człowiekiem złym, który bez skrupułów oszukuje.

Postawa Nowosądeckiego – jest niezadowolony, z tak szczerego wyznania, nie wierzy w tę szczerość, chce koniecznie sprawdzić przeciwnika, szuka motywów tego wyznania, chce odkryć za wszelką cenę prawdziwą twarz oszusta. Postawa narratora – jest słaby i niekonsekwentny, nie chce grać z szulerem z powodów moralnych, uważa, że z kłamcami i oszustami nie należy się zadawać, gdyż tak jest przyjęte w społeczeństwie, pragnie iść na kompromis, brak mu siły przebicia, próbuje sprawę załagodzić, prosi szulera, by przegrał choć raz. Postawa Beyera – dostosowuje się do większości, konformista, człowiek, który nie ma swojego zdania, łatwo przystosowuje się do poglądów innych, obawia się wyrazić swoje stanowisko, gotów doprowadzić do zguby w imię zła.

3. Uczniowie wyciągają wnioski z obserwacji bohaterów i ich postaw wobec jawnego zła. Winno paść stwierdzenie, że wszyscy nie mogą tego zrozumieć, że ktoś otwarcie przyznaje się, że jest zły. Często nie wierzymy drugim ludziom, nie wierzymy swojej intuicji, chcemy się kierować rozumem.

c) Faza podsumowująca

Uczniowie opisują własne doświadczenia, kiedy byli świadkami jakiś sytuacji, w której dominowało zło. Nauczyciel pyta o ich reakcje.

5. Bibliografia

1. Brudnik E., Moszyńska A., Owczarska B., Ja i mój uczeń pracujemy aktywnie. Przewodnik po metodach aktywizujących, SFS, Kielce 2000.

2. Mrożek S., Szuler, [w:] W. Bobiński, Świat w słowach i obrazach. Podręcznik do kształcenia literackiego i kulturowego dla klasy III gimnazjum, WSiP, Warszawa 2000.

3. Słownik języka polskiego, PWN, Warszawa 2001.

6. Załączniki

a) Karta pracy ucznia

Polecenia dla grup (karty pacjenta)

Załącznik 1.

b) Notatki dla nauczyciela

Przykladowe wypełnienie karty pacjenta

c) Zadanie domowe

Tylko taka wiara jest prawdziwa, a wszelka wiara, która szuka poparcia rozumu, nie jest prawdziwą wiarą – jak rozumiesz te słowa?

7. Czas trwania lekcji

45 minut

8. Uwagi do scenariusza

brak