Ilustracja przedstawia Muzeum Żydów Polskich w Warszawie. Na ilustracji znajduje się budynek o prostokątnym kształcie, a jego zewnętrzna część składa się ze szklanych paneli. Główne wejście do budynku przedstawia hebrajską literę law. W tle budynku znajdują się drzewa oraz błękitne niebo.
Ilustracja przedstawia Muzeum Żydów Polskich w Warszawie. Na ilustracji znajduje się budynek o prostokątnym kształcie, a jego zewnętrzna część składa się ze szklanych paneli. Główne wejście do budynku przedstawia hebrajską literę law. W tle budynku znajdują się drzewa oraz błękitne niebo.
Poznaję swój region
POLIN Muzeum Żydów Polskich, 2013 r. (otwarcie muzeum), Biuro projektowe Lahdelma & Mahlamäki (projekt), Warszawa, Wojciech Kryński (fotograf), wikimedia.org, CC BY‑SA 3.0
Źródło: online-skills, POLIN Muzeum Żydów Polskich, fotografia, Warszawa, licencja: CC BY 3.0.
Wprowadzenie
W życiu człowieka ważną rolę ma środowisko, w którym się urodził, wychowywał. Miejsce, ludzie, obiekty związane z tym miejscem na zawsze pozostają w pamięci. Z materiału dowiesz się, jak podział na regiony w Polsce wpływa na zróżnicowanie kulturowe, które reprezentowane są przez mniejsze kultury zwane lokalnymi.
Nauczysz się
określać, czym jest region i środowisko lokalne;
nazywać regiony w Polsce;
charakteryzować swój region;
wskazywać zabytki charakterystyczne dla różnych regionów;
dokumentować świadectwa przynależności do regionu i kultury lokalnej.
Kultura regionalna jest częścią kultury narodowej. Odnosi się do grupy społecznej, zamieszkującej obszar wydzielony historycznie lub geograficznie. W zależności od liczby regionów może więc powstać wiele kultur. Wszystkie cechują się odrębnością nie tylko ze względu na położenie, głównie dzielą je tradycje, obyczaje, wierzenia, a nawet język, który może różnić się od standardowego języka polskiego.
Ważną rolę w kształtowaniu kultury regionalnej pełni folklorFolklorfolklor, który związany jest z zachowaniami, zwyczajami, obrzędowością, łączy ludność poprzez sztukę ludową oraz symbole. Ze względu na podział etnograficznyEtnografiaetnograficzny, który uwzględnia geograficzno‑kulturową przynależność, wyróżnia się regiony historyczne: Wielkopolskę, Śląsk, Małopolskę, Mazowsze i Pomorze. Ze względu na geograficzne uwarunkowania oraz wewnętrzną odrębność podziały te na poszczególnych obszarach zostały zawarte na poniższej mapie. Niektóre z nich różnią się także ludowymi strojami.
Poniżej znajduje się ilustracja interaktywna przedstawiająca podział Polski na wybrane regiony kulturowe.
RcaoH0wo9zOxl
Ilustracja interaktywna przedstawia mapę Polski wraz z naniesionymi nazwami regionów. Kolorem czerwonym oznaczone są: Kaszuby, Ziemia łowicka, Małopolska, Podhale. Z prawej strony panel wraz z wypisanymi nazwami regionów: Strój kaszubski, Strój krakowski, Strój podhalański, Strój łowicki. Po kliknięciu na nazwę: Strój kaszubski wyświetla się ilustracja przedstawiająca prezentację tradycyjnego stroju kaszubskiego. Na fotografii stoi kobieta wraz z mężczyzną. Kobieta ubrana jest w czarne buty, długą niebieską suknię z białym fartuszkiem, białą koszulę oraz chustę na głowie. Mężczyzna ubrany jest w czarne kozaki, luźne żółte spodnie, niebieską marynarkę oraz białą koszulę. Na głowie mężczyzny - kapelusz. Trzyma w dłoniach tradycyjny kaszubski instrument nazywany diabelskimi skrzypcami, które swoim wyglądem przypominają duże skrzypce z głową kukły. Tło fotografii jest ciemne oraz rozmazane. Przy poszczególnych elementach stroju naniesiono niebieskie okręgi z białą cyfrą. Pod fotografią tekst: Zapoznaj się z opisem poszczególnych elementów stroju kaszubskiego: 1. Kapelusz wykonany z filcu, z wąskim rondem, zdobiony wstążką oraz kwiatami. 2. Biała koszula zdobiona jest haftami na mankietach i kołnierzyku. 3. Odzienie wierzchnie (kaftan) zapinany za pomocą guzików. Dopasowany do figury, i sięga do bioder. Zdobiony jest haftami. 4. Skórzane spodnie (buksy) zakładane na święta lub na wyjątkowe okazje. 5. Buty wykonane ze skóry zakładane od święta. 6. Czepek (złotnica) wyszywana złotą nicią, zdobiony tiulem, koronką oraz jedwabiem. 7. Korale. 8. Koszula (bawełniana lub lniana) z szerokimi rękawami. Zdobiona haftami. Gorset w kolorze spódnicy lub czarny, zdobiony złotymi lub srebrnymi nićmi. 9. Spódnica wykonana z gładkiej tkaniny o żywym kolorze. Fartuch jest biały, zdobiony kolorowym haftem. 10. Buty (wiksówki) czarne obuwie na obcasach, zapinane na pasek. Po kliknięciu na nazwę: Strój krakowski wyświetla się ilustracja przedstawiająca prezentację tradycyjnego stroju krakowskiego. Na fotografii tańczy para. Chłopiec ubrany jest w kozaki, szerokie biało‑czerwone spodnie w paski, długą czarną kamizelkę oraz białą koszulę. Na głowie chłopca znajduje się kapelusz z przyczepionym piórem. Dziewczynka ubrana jest w czarne kozaki, czerwoną suknie z kwiatowym wzorem, białą koszulę. Na głowie dziewczynki znajduje się wianek z kwiatów. W tle fotografii znajdują się inne tańczące pary. Przy poszczególnych elementach stroju naniesiono niebieskie okręgi z białą cyfrą. Pod fotografią tekst: Zapoznaj się z opisem poszczególnych elementów stroju krakowskiego. 1. Czerwona czapka z czarną otoczką (barankiem), zdobiona pawimi piórami i kolorowymi wstążkami. 2. Lniana biała koszula zdobiona przy szyi czerwonym pasmem materiału. 3. Kamizelka sięgająca do kolan, zdobiona guzikami i haftami. 4. Skórzany pas z metalowymi blaszkami, które podczas ruchu wytwarzały dźwięk. 5. Spodnie (portki) ozdobione pionowymi paskami w kolorze czerwonym lub różowym. 6. Skórzane buty. 7. Wianek ze sztucznymi kwiatami i kolorowymi wstążkami. 8. Korale. 9. Biała koszula zdobiona haftami. 10. Gorset zdobiony kolorowymi haftami, koralikami i cekinami. 11. Fartuszek zakładany na spódnicę. 12. Rozkloszowana spódnica, zdobiona kwiecistymi wzorami. 13. Sznurowane buty na obcasie. Po kliknięciu na nazwę: Strój podhalański wyświetla się ilustracja przedstawiająca prezentację tradycyjnego stroju podhalańskiego. Na fotografii znajduje się tańcząca para. Kobieta ubrana jest w czarne buty, długą białą suknię ozdobioną kwiatowym wzorem, białą haftowaną koszulę oraz kwiatową chustę na głowie. Mężczyzna ubrany jest w brązowe buty, jasne spodnie ze zdobieniami oraz białą koszulę. W tle obrazka znajdują się mężczyźni ubrani w białe koszule. Przy poszczególnych elementach stroju naniesiono niebieskie okręgi z białą cyfrą. Pod fotografią tekst: Zapoznaj się z opisem poszczególnych elementów stroju podhalańskiego: 1. Jedwabna chustka wiązana z tyłu głowy, często zdobiona sztucznymi kwiatami.2. Biała koszula zdobiona kolorowymi haftami oraz szerokimi koronkowymi rękawami. 3. Długa szeroka spódnica zdobiona kwiecistymi wzorami i kolorowymi haftami. 4. Buty sznurowane tasiemkami. 5. Biała koszula zdobiona haftem. 6. Szeroki pas zdobiony ćwiekami i guzikami. 7. Obcisłe spodnie poszerzone przy w pasie i przy kostkach, zdobione pomponami. 8. Skórzane obuwie zdobione ćwiekami, wiązane do nogi paskami. Po kliknięciu na nazwę: Strój łowicki wyświetla się ilustracja przedstawiająca prezentację tradycyjnego stroju łowickiego. Na fotografii znajduje się mężczyzna oraz kobieta. Mężczyzna ubrany jest w czarne kozaki, luźne pomarańczowe spodnie, białą koszulę oraz czarną kamizelkę z guzikami. Kobieta ubrana jest w czarne kozaki, długą suknie w zielononiebieskich kolorach która posiada elementy kwiatów, białą koszule znajdującą się pod suknią oraz czerwone korale. Na głowie kobiety - chusta. W tle fotografii stoją kobiety i mężczyźni ubrani w takie same stroje. Przy poszczególnych elementach stroju naniesiono niebieskie okręgi z białą cyfrą. Pod fotografią tekst: Zapoznaj się z opisem poszczególnych elementów stroju łowickiego: 1. Biała koszula zdobiona na mankietach i kołnierzyku kolorowym haftem.2. Kamizelka zdobiona guzikami, obszyta kolorowym sznurkiem. 3. Wełniany pomarańczowy pas z kolorowymi prążkami. 4. Spodnie w kolorze pomarańczowym, zdobione pionowymi różnokolorowymi pasami. 5. Skórzane buty z wysoką cholewką. 6. Jedwabna chustka wiązana z tyłu głowy, zdobiona sztucznymi kwiatami. 7. Korale. 8. Biała koszula zdobiona barwnymi haftami, z szerokimi rękawami. 9. Szeroka kolorowa spódnica z pasiastym wzorem. 10. Narzuta na spódnicę, zdobiona w kolorowe pasy. 10. Buty sznurowane paskami.
Ilustracja interaktywna przedstawia mapę Polski wraz z naniesionymi nazwami regionów. Kolorem czerwonym oznaczone są: Kaszuby, Ziemia łowicka, Małopolska, Podhale. Z prawej strony panel wraz z wypisanymi nazwami regionów: Strój kaszubski, Strój krakowski, Strój podhalański, Strój łowicki. Po kliknięciu na nazwę: Strój kaszubski wyświetla się ilustracja przedstawiająca prezentację tradycyjnego stroju kaszubskiego. Na fotografii stoi kobieta wraz z mężczyzną. Kobieta ubrana jest w czarne buty, długą niebieską suknię z białym fartuszkiem, białą koszulę oraz chustę na głowie. Mężczyzna ubrany jest w czarne kozaki, luźne żółte spodnie, niebieską marynarkę oraz białą koszulę. Na głowie mężczyzny - kapelusz. Trzyma w dłoniach tradycyjny kaszubski instrument nazywany diabelskimi skrzypcami, które swoim wyglądem przypominają duże skrzypce z głową kukły. Tło fotografii jest ciemne oraz rozmazane. Przy poszczególnych elementach stroju naniesiono niebieskie okręgi z białą cyfrą. Pod fotografią tekst: Zapoznaj się z opisem poszczególnych elementów stroju kaszubskiego: 1. Kapelusz wykonany z filcu, z wąskim rondem, zdobiony wstążką oraz kwiatami. 2. Biała koszula zdobiona jest haftami na mankietach i kołnierzyku. 3. Odzienie wierzchnie (kaftan) zapinany za pomocą guzików. Dopasowany do figury, i sięga do bioder. Zdobiony jest haftami. 4. Skórzane spodnie (buksy) zakładane na święta lub na wyjątkowe okazje. 5. Buty wykonane ze skóry zakładane od święta. 6. Czepek (złotnica) wyszywana złotą nicią, zdobiony tiulem, koronką oraz jedwabiem. 7. Korale. 8. Koszula (bawełniana lub lniana) z szerokimi rękawami. Zdobiona haftami. Gorset w kolorze spódnicy lub czarny, zdobiony złotymi lub srebrnymi nićmi. 9. Spódnica wykonana z gładkiej tkaniny o żywym kolorze. Fartuch jest biały, zdobiony kolorowym haftem. 10. Buty (wiksówki) czarne obuwie na obcasach, zapinane na pasek. Po kliknięciu na nazwę: Strój krakowski wyświetla się ilustracja przedstawiająca prezentację tradycyjnego stroju krakowskiego. Na fotografii tańczy para. Chłopiec ubrany jest w kozaki, szerokie biało‑czerwone spodnie w paski, długą czarną kamizelkę oraz białą koszulę. Na głowie chłopca znajduje się kapelusz z przyczepionym piórem. Dziewczynka ubrana jest w czarne kozaki, czerwoną suknie z kwiatowym wzorem, białą koszulę. Na głowie dziewczynki znajduje się wianek z kwiatów. W tle fotografii znajdują się inne tańczące pary. Przy poszczególnych elementach stroju naniesiono niebieskie okręgi z białą cyfrą. Pod fotografią tekst: Zapoznaj się z opisem poszczególnych elementów stroju krakowskiego. 1. Czerwona czapka z czarną otoczką (barankiem), zdobiona pawimi piórami i kolorowymi wstążkami. 2. Lniana biała koszula zdobiona przy szyi czerwonym pasmem materiału. 3. Kamizelka sięgająca do kolan, zdobiona guzikami i haftami. 4. Skórzany pas z metalowymi blaszkami, które podczas ruchu wytwarzały dźwięk. 5. Spodnie (portki) ozdobione pionowymi paskami w kolorze czerwonym lub różowym. 6. Skórzane buty. 7. Wianek ze sztucznymi kwiatami i kolorowymi wstążkami. 8. Korale. 9. Biała koszula zdobiona haftami. 10. Gorset zdobiony kolorowymi haftami, koralikami i cekinami. 11. Fartuszek zakładany na spódnicę. 12. Rozkloszowana spódnica, zdobiona kwiecistymi wzorami. 13. Sznurowane buty na obcasie. Po kliknięciu na nazwę: Strój podhalański wyświetla się ilustracja przedstawiająca prezentację tradycyjnego stroju podhalańskiego. Na fotografii znajduje się tańcząca para. Kobieta ubrana jest w czarne buty, długą białą suknię ozdobioną kwiatowym wzorem, białą haftowaną koszulę oraz kwiatową chustę na głowie. Mężczyzna ubrany jest w brązowe buty, jasne spodnie ze zdobieniami oraz białą koszulę. W tle obrazka znajdują się mężczyźni ubrani w białe koszule. Przy poszczególnych elementach stroju naniesiono niebieskie okręgi z białą cyfrą. Pod fotografią tekst: Zapoznaj się z opisem poszczególnych elementów stroju podhalańskiego: 1. Jedwabna chustka wiązana z tyłu głowy, często zdobiona sztucznymi kwiatami.2. Biała koszula zdobiona kolorowymi haftami oraz szerokimi koronkowymi rękawami. 3. Długa szeroka spódnica zdobiona kwiecistymi wzorami i kolorowymi haftami. 4. Buty sznurowane tasiemkami. 5. Biała koszula zdobiona haftem. 6. Szeroki pas zdobiony ćwiekami i guzikami. 7. Obcisłe spodnie poszerzone przy w pasie i przy kostkach, zdobione pomponami. 8. Skórzane obuwie zdobione ćwiekami, wiązane do nogi paskami. Po kliknięciu na nazwę: Strój łowicki wyświetla się ilustracja przedstawiająca prezentację tradycyjnego stroju łowickiego. Na fotografii znajduje się mężczyzna oraz kobieta. Mężczyzna ubrany jest w czarne kozaki, luźne pomarańczowe spodnie, białą koszulę oraz czarną kamizelkę z guzikami. Kobieta ubrana jest w czarne kozaki, długą suknie w zielononiebieskich kolorach która posiada elementy kwiatów, białą koszule znajdującą się pod suknią oraz czerwone korale. Na głowie kobiety - chusta. W tle fotografii stoją kobiety i mężczyźni ubrani w takie same stroje. Przy poszczególnych elementach stroju naniesiono niebieskie okręgi z białą cyfrą. Pod fotografią tekst: Zapoznaj się z opisem poszczególnych elementów stroju łowickiego: 1. Biała koszula zdobiona na mankietach i kołnierzyku kolorowym haftem.2. Kamizelka zdobiona guzikami, obszyta kolorowym sznurkiem. 3. Wełniany pomarańczowy pas z kolorowymi prążkami. 4. Spodnie w kolorze pomarańczowym, zdobione pionowymi różnokolorowymi pasami. 5. Skórzane buty z wysoką cholewką. 6. Jedwabna chustka wiązana z tyłu głowy, zdobiona sztucznymi kwiatami. 7. Korale. 8. Biała koszula zdobiona barwnymi haftami, z szerokimi rękawami. 9. Szeroka kolorowa spódnica z pasiastym wzorem. 10. Narzuta na spódnicę, zdobiona w kolorowe pasy. 10. Buty sznurowane paskami.
Podział Polski na regiony kultury, online‑skills, CC BY 3.0
Źródło: online-skills, Podział Polski na regiony kultury, licencja: CC BY 3.0.
Kultura_lokalna
Kultura lokalna
Kultura lokalna dotyczy wąskiego środowiska, które ma związek z miejscem zamieszkania (może być miejscowość, ale też osiedle mieszkaniowe, gmina czy powiat), wspólną tradycję i kieruje się tymi samymi wartościami. Z miejscem tym związane są symbole – miejsca publiczne, publiczne instytucje kulturowe, religijne i usługowe, które budują świadomość o okolicznych miejscach, stwarzają przestrzeń do wspólnego działania.
Miejscami tworzenia kultury lokalnej są: świątynie, szkoły, budynki socjalne i rekreacyjne, które sprzyjają kultywowaniu zwyczajów i obyczajów, związane są z wypracowanymi normami zachowań właściwych dla danej grupy.
Stałe obiekty związane z kulturą zaliczane są do materialnych.
Materialne świadectwa kultury lokalnej - wybrane przykłady:
RCKRLWnMsgBpB
Ilustracja przedstawia Kościół świętego Ducha w Mielcu. Na ilustracji znajduje się biały budynek z dwoma wysokimi wieżami. Pomiędzy wieżami znajduje się ogromny krzyż, który jest najwyższą częścią budynku. Przed kościołem znajdują się schody oraz wyjście na plac, na którym znajdują się krzewy oraz kwiaty. W tle ilustracji znajdują się budynki oraz błękitne niebo.
Kościół świętego Ducha w Mielcu, 1987 r., Stanisław Kokoszka, Ryszard Kiełbasa i Jerzy Żmijowski (projekt), przykład współczesnej architektury sakralnej, Afterworks (fotograf), wikimedia.org, CC BY 3.0
Źródło: Afterworks, Kościół św. Ducha w Mielcu, fotografia, dostępny w internecie: https://pl.wikipedia.org/wiki/Plik:Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Ducha_%C5%9Aw_Mielec.jpg [dostęp 11.05.2022], licencja: CC BY 3.0.
R1WQfNHG0Oaxk
Ilustracja przedstawia krzywy domek w Sopocie. Na ilustracji znajduje się budynek z dużą ilością okien. Budynek jest krzywy oraz powyginany w różne strony. Przed budynkiem znajdują się spacerujący ludzie. Po obu stronach budynku znajdują się dwa drzewa. W tle ilustracji znajdują się budynki oraz niebo.
Szczepan Szotyński, Maciej Łapkowski ( i inni), (architekci), Krzywy Domek w Sopocie, 2004 r, Topory (fotograf), wikimedia.org, CC BY‑SA 3.0
Źródło: Topory, Szczepan Szotyński, Maciej Łapkowski, Krzywy Domek w Sopocie, fotografia, dostępny w internecie: https://pl.wikipedia.org/wiki/Plik:Krzywy_Domek_w_Sopocie.jpg [dostęp 11.05.2022], licencja: CC BY-SA 3.0.
RDQRUpEDgZcBG
Ilustracja przedstawia Muzeum Żydów Polskich w Warszawie. Na ilustracji znajduje się budynek o prostokątnym kształcie, a jego zewnętrzna część składa się ze szklanych paneli. Główne wejście do budynku przedstawia hebrajską literę law. W tle budynku znajdują się drzewo oraz błękitne niebo.
POLIN Muzeum Żydów Polskich, 2013 r. (otwarcie muzeum), Biuro projektowe Lahdelma & Mahlamäki (projekt), Warszawa, Wojciech Kryński (fotograf), wikimedia.org, CC BY‑SA 3.0
Źródło: Wojciech Kryński, POLIN Muzeum Żydów Polskich, fotografia, dostępny w internecie: https://polin.pl/pl/budynek-muzeum [dostęp 11.05.2022], licencja: CC BY-SA 4.0.
R52kUW7y9Z66f
Ilustracja Stadion w Poznaniu. Na ilustracji znajduje się ogromny biały budynek z otwartym dachem. Dookoła budynku znajduje się parking, na którym znajdują się zaparkowane samochody. W tle ilustracji znajduje się las oraz budynki.
Modern Construction Systems Sp. z o.o. (architekt), Stadion Poznań, 2010 r. (rok otwarcia obiektu), Carte (fotograf), wikimedia.org, CC BY‑SA 3.0
Źródło: Carte, Modern Construction Systems Sp. z o.o., Stadion Poznań, fotografia, dostępny w internecie: https://pl.wikipedia.org/wiki/Stadion_Pozna%C5%84#/media/Plik:Stadion_Miejski_Poznan,_2011-08-23.jpg [dostęp 11.05.2022], licencja: CC BY-SA 3.0.
RL89hQg2Q7xuJ
Zdjęcie przedstawia rzeźbę autorstwa Bogusława Szycika pod tytułem „Maska”. Na zdjęciu znajduje się rzeźba przedstawiająca maskę z odciętą górną częścią. Maska wyraża emocje szczęścia. Na głowie maski siedzi chłopiec w czapce w ręku trzymający kukiełkę na sznurkach. Rzeźba jest wykonana z brązowego kamienia. W tle zdjęcia znajduje się drzewo oraz budynki.
Bogusław Szycik, „Maska”, 2010 r., Białystok, Jan Zadykowicz (fotograf), portalkomunalny.pl, Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu)
Źródło: Bogusław Szycik, Maska, fotografia, dostępny w internecie: https://pl.pinterest.com/pin/311029918019804900/ [dostęp 11.05.2022], Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).
ROKhsJ2TFG5xO
Zdjęcie przedstawia pomnik chrząszcza. W centrum zdjęcia znajduje się drewniany pomnik chrząszcza stojącego na dwóch nogach. Chrząszcz ubrany jest w marynarkę, buty oraz kapelusz. W rękach chrząszcza znajdują się skrzypce, na których gra. W tle zdjęcia znajdują się krzewy oraz białe kamienie.
Pomnik chrząszcza wykonany przez uczniów Liceum Sztuk Plastycznych z Zamościa pod nadzorem Zygmunta Jarmuła, 2002 r., Szczebrzeszyn, MaKa~commonswiki (fotograf), wikimedia.org, CC BY‑SA 3.0
Źródło: MaKa~commonswiki, Zygmunt Jarmuła, Pomnik chrząszcza wykonany przez uczniów Liceum Sztuk Plastycznych z Zamościa pod nadzorem Zygmunta Jarmuła, fotografia, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Chrzaszcz2.JPG [dostęp 11.05.2022], licencja: CC BY-SA 3.0.
Kultura lokalna sprzyja tworzeniu wspólnoty, więzi sąsiedzkich, zawiązywaniu się przyjaźni. Związane są z nią także lokalne przejawy twórczości artystycznej, miejscowi artyści czy amatorzy, działalność domów kultury, zespołów, stowarzyszeń. Współcześnie w domach kultury lub przy ośrodkach gminnych tworzone są zespoły taneczne, orkiestry, grupy teatralne i tym podobne. Kulturę lokalną może tworzyć każdy, przejawiając inicjatywę, na przykład: organizując warsztaty, koncert uliczny.
Niematerialne świadectwa kultury lokalnej:
R3AWKuLUpV5Kj
Zdjęcie przedstawia warsztaty w Gminnym Ośrodku Kultury w Wilczynie. Na zdjęciu znajduje się grupa ludzi siedząca na krzesłach. Mężczyzna po lewej stronie zdjęcia gra na akordeonie. Pozostałe osoby trzymają w rękach kartki oraz śpiewają. W tle zdjęcia znajdują się balony oraz scena.
Warsztaty w Gminnym Ośrodku Kultury w Wilczynie, 2021 r., Weronika Mikulska (fotograf), nck.pl, Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu)
Źródło: Weronika Mikulska, Warsztaty w Gminnym Ośrodku Kultury w Wilczynie, fotografia, dostępny w internecie: https://www.nck.pl/en/dotacje-i-stypendia/dotacje/programy-dotacyjne-nck/dom-kultury/realizacje/gminny-osrodek-kultury-w-wilczynie [dostęp 11.05.2022], Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).
R17KnOiD9necJ
Zdjęcie przedstawia Harcerską Orkiestrę Dętą. Na zdjęciu znajdują się schody, na których stoją osoby ubrane w harcerskie mundury. Niektóre z osób trzymają w rękach różnego rodzaju instrumenty dęte. W tle zdjęcia znajduje się pomieszczenie z dużą ilością okien.
Harcerska Orkiestra Dęta – Centrum Kultury i Sztuki Tczew, Fotograf Harcerskiej Orkiestry Dętej (fotograf), ckis.tczew.pl, Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu)
Źródło: Harcerska Orkiestra Dęta – Centrum Kultury i Sztuki Tczew, fotografia, dostępny w internecie: http://ckis.tczew.pl/warsztaty/harcerska-orkiestra-deta [dostęp 11.05.2022], Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).
RYWt0gqYVwJwd
Zdjęcie przedstawia warsztaty artystyczne w Gminnym Ośrodku Kultury w Gostycynie. Na ilustracji znajduje się grupa kobiet siedzących na dywanie. Niektóre z kobiet ubrane są w fartuchy. Przed kobietami znajduje się tabliczka z nazwą projektu Retro- PRL. W tle ilustracji znajduje się pokój, na którego ścianie wiszą różne plakaty.
Warsztaty artystyczne w Gminnym Ośrodku Kultury w Gostycynie, 2021 r., Weronika Mikulska (fotograf), nck.pl, Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu)
Źródło: Weronika Mikulska, Warsztaty artystyczne w Gminnym Ośrodku Kultury w Gostycynie, fotografia, dostępny w internecie: https://www.nck.pl/en/dotacje-i-stypendia/dotacje/programy-dotacyjne-nck/dom-kultury/realizacje/gminny-osrodek-kultury-w-gostycynie [dostęp 11.05.2022], Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).
R1RLMj4Ddn21z
Fotografia przedstawia turniej rycerski na Zamku w Nidzicy. Na środku zdjęcia znajdują się osoby ubrane w zbroje rycerskie, które walczą ze sobą. Za walczącymi rycerzami po prawej stronie znajdują się ludzie ubrani w rycerskie stroje patrzący na widowisko. W tle znajdują się schody prowadzące na balkon, z którego ludzie podziwiają spektakl.
Turniej rycerski na Zamku w Nidzicy, 2020 r., Katarzyna Piasecka (fotograf), radioolsztyn.pl, Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu)
Źródło: Katarzyna Piasecka, Turniej rycerski na Zamku w Nidzicy, fotografia, dostępny w internecie: https://radioolsztyn.pl/szczek-oreza-swist-strzal-i-sredniowieczne-zwyczaje-na-zamku-w-nidzicy-odbyla-sie-10-zimowa-rejza/01490990 [dostęp 11.05.2022], Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).
Podsumowanie
Podsumowanie
Zarówno kultura regionu, jak i lokalna pełnią ważną rolę w życiu człowieka. Pomagają określić własną tożsamość kulturową, budują relacje i więzi. Każdy region, zależnie od tradycji kulturowej, wyróżnia się specyfiką działań i kreatywnością mieszkańców, którzy niezależnie od wieku podejmują różnorodne inicjatywy. Obecnie, w świecie rozwijających się mediów i dominacji świata wirtualnego, coraz częściej zdarzają się sytuacje, w którym możemy mówić o zanikaniu tych wewnętrznych kultur. Dlatego warto, a nawet trzeba je szanować i starać się podtrzymywać, bo sami jesteśmy ich częścią.
Przewodnik_po_regionie
Przewodnik po regionie – aplikacja
Zapoznaj się z poniższą aplikacją, która umożliwia zaplanowanie wycieczki, z możliwością wybrania określonego województwa, utworzenia własnych punktów na mapie Polski lub poszczególnych województwach oraz zaplanowania trasy i kosztorysu podróży.
Możesz zapisać postęp pracy w aplikacji, klikając na przycisk „Zapisz projekt” znajdujący się w lewym górnym rogu aplikacji. Projekt zostanie zapisany na twoim komputerze jako plik z rozszerzeniem „.json”.
Aby otworzyć zapisany plik, kliknij na przycisk „Otwórz projekt” i wgraj plik z rozszerzeniem „.json” (który powstał przy zapisie projektu). Dzięki temu możesz tworzyć różne plany wycieczek i zapisywać je na swoim dysku. W dowolnym momencie możesz do nich wrócić i dodawać nowe obiekty.
RuppzSINVuGib
Aplikacja jest programem komputerowym, dzięki któremu można zaprojektować wycieczkę po regionie. W aplikacji dostępnych jest 17 map: mapa Polski oraz 16 map wojewódzkich. Uczeń ma możliwość wyboru wielu obiektów i wstawienia ich na mapie. Aplikacja zawiera kalendarz oraz możliwość stworzenie kosztorysu wycieczki.
Aplikacja jest programem komputerowym, dzięki któremu można zaprojektować wycieczkę po regionie. W aplikacji dostępnych jest 17 map: mapa Polski oraz 16 map wojewódzkich. Uczeń ma możliwość wyboru wielu obiektów i wstawienia ich na mapie. Aplikacja zawiera kalendarz oraz możliwość stworzenie kosztorysu wycieczki.
Przewodnik po regionie – aplikacja,online‑skills, CC BY 3.0
Źródło: online-skills, Przewodnik po regionie – aplikacja, licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 1
Z pomocą drugiej osoby, ułóż plan wycieczki po województwie podlaskim. Wycieczka musi się składać przynajmniej z trzech punktów. Po wykonaniu planu podróży, określ do jakiego typu budownictwa zalicza się dany punkt.
RRlkMNjQp11Wu
(Uzupełnij).
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 1
Korzystając z możliwości aplikacji ułóż plan wycieczki po województwie podlaskim. Wycieczka musi się składać przynajmniej z trzech punktów. Określ do jakiego typu budownictwa zalicza się dany punkt.
RoYim7YvYokIX
(Uzupełnij).
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 2
Z pomocą drugiej osoby przygotuj krótki opis dowolnie wybranych dwóch obiektów z bazy obiektów.
R11M4pucfErOZ
(Uzupełnij).
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 2
Przygotuj krótki opis dowolnie wybranych dwóch obiektów z bazy obiektów.
R92ZhcRZ6yE7M
(Uzupełnij).
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 3
Z pomocą drugiej osoby przygotuj krótki plan wycieczki wraz ze wstępnym kosztorysem do dowolnego zamku/pałacu dostępnego w bazie obiektów.
RGx0re3iJBlD7
(Uzupełnij).
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 3
Przygotuj krótki plan wycieczki wraz ze wstępnym kosztorysem do dowolnego zamku/pałacu dostępnego w bazie obiektów.
R1d63EC0PDvrs
(Uzupełnij).
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Cwiczenia
Ćwiczenia
R1IocT1A0xYPJ
Ćwiczenie 1
Połącz poszczególne przykłady kultury lokalnej materialnej z ich lokalizacją Pomnik chrząszcza wykonany przez uczniów Liceum Sztuk Plastycznych Możliwe odpowiedzi: 1. Białystok, 2. Mielec, 3. Warszawa, 4. Sopot, 5. Zamoście Bogusław Szycik, „Maska” Możliwe odpowiedzi: 1. Białystok, 2. Mielec, 3. Warszawa, 4. Sopot, 5. Zamoście POLIN Muzeum Żydów Polskich Możliwe odpowiedzi: 1. Białystok, 2. Mielec, 3. Warszawa, 4. Sopot, 5. Zamoście Krzywy Domek Możliwe odpowiedzi: 1. Białystok, 2. Mielec, 3. Warszawa, 4. Sopot, 5. Zamoście Kościół św. Ducha Możliwe odpowiedzi: 1. Białystok, 2. Mielec, 3. Warszawa, 4. Sopot, 5. Zamoście
Połącz poszczególne przykłady kultury lokalnej materialnej z ich lokalizacją Pomnik chrząszcza wykonany przez uczniów Liceum Sztuk Plastycznych Możliwe odpowiedzi: 1. Białystok, 2. Mielec, 3. Warszawa, 4. Sopot, 5. Zamoście Bogusław Szycik, „Maska” Możliwe odpowiedzi: 1. Białystok, 2. Mielec, 3. Warszawa, 4. Sopot, 5. Zamoście POLIN Muzeum Żydów Polskich Możliwe odpowiedzi: 1. Białystok, 2. Mielec, 3. Warszawa, 4. Sopot, 5. Zamoście Krzywy Domek Możliwe odpowiedzi: 1. Białystok, 2. Mielec, 3. Warszawa, 4. Sopot, 5. Zamoście Kościół św. Ducha Możliwe odpowiedzi: 1. Białystok, 2. Mielec, 3. Warszawa, 4. Sopot, 5. Zamoście
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
R1VWWv0RLT2QF11
Ćwiczenie 1
Wskaż fotografie prezentujące kulturę lokalną materialną.
Wskaż fotografie prezentujące kulturę lokalną materialną.
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
REuPjMoLT1Xwe1
Ćwiczenie 2
Określ, które z podanych odpowiedzi dotyczą kultury lokalnej. Możliwe odpowiedzi: 1. Hymn państwowy, 2. Kościół parafialny, 3. Orkiestra działająca przy miejskim domu kultury, 4. Koło wiejskich gospodyń, 5. Obraz Jana Matejki "Bitwa pod Grunwaldem"
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
1
Ćwiczenie 2
Ułóż puzzle i rozpoznaj rodzaj obiektu związanego z kulturą lokalną.
RziTIlvr5DGOq
Puzzle
Puzzle
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
RGR40i3qrzdBQ
Ułóż puzzle i rozpoznaj rodzaj obiektu związanego z kulturą lokalną. Możliwe odpowiedzi: 1. Sakralny, 2. Wotywny, 3. Sportowy, 4. Mieszkaniowy
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Zwróć uwagę na kształt budowli, zapewne wewnątrz znajduje się otwarta, duża przestrzeń. Rozpoznaj typ obiektu i określ miejsce, w którym się znajduje.
R2zCCxjedENgn
Ćwiczenie 3
Z poniższych inicjatyw wybierz te, które związane są z kulturą lokalną. Możliwe odpowiedzi: 1. Organizowanie warsztatów dla seniorów, 2. Koncert uliczny organizowany przez szkolna młodzież, 3. Występy miejscowej grupy cyrkowej, 4. Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. Fryderyka Chopina
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
RCNQ7BSEI2Bog1
Ćwiczenie 3
Wybierz cechę, która sprawia, że obiekt zaliczany jest do kultury lokalnej.
Wybierz cechę, która sprawia, że obiekt zaliczany jest do kultury lokalnej.
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
RCzZaazrEC0ux
Ćwiczenie 4
Możliwe odpowiedzi: 1. Region kaszubski, 2. Region bawarski, 3. Region podhalański, 4. Region łowicki
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
2
Ćwiczenie 4
Połącz charakterystyczne obiekty z punktami (miastami).
RTGKjIxCRAW7j
lustracja przedstawia mapę Polski wraz z naniesionymi nazwami regionów. Na mapie biało‑czerwonym okręgiem oznaczono cztery miasta, które należy dopasować do ilustracji. Cyfra jeden znajduje się w północnej części kraju, przy samym morzu. Cyfra numer dwa znajduje się przy wschodniej granicy nieopodal Białorusi. Cyfra trzy umieszczona została w centralnej części mapy, nieopodal Ziemi Płockiej. Cyfra cztery umieszczona została w południowo wschodniej części mapy.
Ilustracja do ćwiczenia nr 4, online‑skills, CC BY 3.0
Źródło: online-skills, Ilustracja do ćwiczenia nr 4, ilustracja, licencja: CC BY 3.0.
R10IGnGSo0iHn
Połącz charakterystyczne obiekty z miastami.
Połącz charakterystyczne obiekty z miastami.
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
RsIOdFMnXCWtj2
Ćwiczenie 5
Odpowiedz, jakiego terminu dotyczy poniższa definicja:
nauka o grupach etnicznych (etnosach), ukazująca ich kulturową specyfikę, dzieje i współczesne położenie Odpowiedź: Tu uzupełnij
Odpowiedz, jakiego terminu dotyczy poniższa definicja:
nauka o grupach etnicznych (etnosach), ukazująca ich kulturową specyfikę, dzieje i współczesne położenie Odpowiedź: Tu uzupełnij
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
R1XNO6lwQZ3ht2
Ćwiczenie 5
Przyporządkuj regiony do strojów ludowych.
Przyporządkuj regiony do strojów ludowych.
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
R17n6p6BzsOdA1
Ćwiczenie 6
Odpowiedz na pytanie. Określenie folk lore to inaczej: Możliwe odpowiedzi: 1. Wiedza ludów, 2. Wierzenia ludów
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 6
R1XKO9aKY7NOh
Wybierz z listy prawidłowe informacje na temat kultury lokalnej. Możliwe odpowiedzi: 1. Jest związana z miejscem zamieszkania, obszarem, który kieruje się tymi samymi wartościami., 2. Miejsca tworzenia kultury lokalnej związane są z wypracowanymi normami zachowań właściwych dla danej grupy., 3. Wzmacnia ona poczucie tożsamości narodowej., 4. Jej celem jest zaspokojenie potrzeb i gustów masowej publiczności., 5. Cechuje się widocznymi różnicami w obrębie jednej kultury lokalnej m. in. w kwestii języka czy poglądów politycznych.
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
3
Ćwiczenie 7
Opisz cechy swojego regionu. Weź pod uwagę charakterystyczne świadectwa współczesnej kultury – obiekty architektury związane z kulturą, rzeźby, parki itp. Wzbogać swój opis dokumentacją fotograficzną (przygotuj fotografie do obejrzenia podczas lekcji).
R1TAlqNeqk5Lw
(Uzupełnij).
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Pamiętaj, że region jest szerszym obszarem, nie myl go z kultura lokalną, właściwą tylko dla Ciebie i Twojego otoczenia, które jest Ci bliskie.
Odpowiedź powinna zawierać fotografie. Ten opis ich nie zawiera.
Powiat międzyrzecki położony jest w zachodniej części województwa Lubuskiego. Jest to region bogaty w lasy, rezerwaty przyrody, pomniki historii, muzea oraz liczne parki. W powiecie międzyrzeckim znajduje się znany w całej Europie rezerwat przyrody „Nietoperek” oraz kompleks fortyfikacji znany jako Międzyrzecki Rejon Umocniony wraz z tak zwanymi zębami smoka. Powiat międzyrzecki to także Muzeum Ziemi Międzyrzeckiej usytuowane tuż obok średniowiecznego zamku.
3
Ćwiczenie 8
Scharakteryzuj swoją kulturę lokalną. Może to być środowisko, z którym jesteś związany od urodzenia, albo szkoła, czy inne bliskie Ci miejsce. Dołącz do opisu dokumentację w postaci krótkiego montażu filmowego, w którym zamieścisz fotografie, zebrane dokumenty, wywiady (np.: prześlij na dysk udostępniony przez nauczyciela).
R1M3Lo2Qjt3D1
(Uzupełnij).
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Kultura lokalna to miejsce, które jest Ci szczególnie bliskie. Rozejrzyj się wokół siebie. Skojarz miejsca, które mijasz, idąc do szkoły, które podziwiasz i kojarzą się z tym otoczeniem. Zwróć uwagę zarówno na obiekty materialne, jak i niematerialne elementy kultury lokalnej.Przewodnik_po_regionie
Odpowiedź powinna zawierać fotografie. Ten opis ich nie zawiera.
Moja kultura lokalna ma miejsce w Pniewie, małej miejscowości położonej w województwie lubuskim. Miejscowość ta jest znana z tego, że w niej znajduje się trasa turystyczna obejmująca podziemie Międzyrzeckiego Rejonu Umocnionego. W samej miejscowości znajdują się kopuły (bunkry), umocnienia i przeszkody (tzw. zęby smoka) oraz pomnik poświęcony bohaterom, którzy oddali zdrowie i życie za te tereny. Latem, życie wielu mieszkańców związane jest z trasą turystyczną oraz obsługą turystów z całej Polski i Europy.
Slownik
Słownik pojęć
Etnografia
Etnografia
etnografia [z języka greckiego: éthnos ‘lud’, ‘plemię’, ‘naród’, gráphō ‘piszę’], nauka o grupach etnicznych (etnosach), ukazująca ich kulturową specyfikę, dzieje i współczesne położenie.
Folklor
Folklor
1. ludowa twórczość artystyczna, 2. cechy charakterystyczne dla jakiegoś środowiska, miejsca.
Słownik pojęć został opracowany na podstawie:
Encyklopedia kultury polskiej XX wieku, redaktor Antonina Kłoskowska, 1991.
Notatki ucznia
RQKblZ0N7rlBx
(Uzupełnij).
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Galeria
Galeria
R5pYJqu9jzh9u
Fotografia przedstawia prezentacje tradycyjnego stroju łowickiego. Na fotografii znajduje się mężczyzna oraz kobieta. Mężczyzna ubrany jest w czarne kozaki, luźne pomarańczowe spodnie, białą koszulę oraz czarną kamizelkę z guzikami. Kobieta ubrana jest w czarne kozaki, długą suknie w zielononiebieskich kolorach która posiada elementy kwiatów, białą koszule znajdującą się pod suknią oraz czerwone korale. Na głowie kobiety znajduje się chusta. W tle fotografii znajdują się kobiety i mężczyźni ubrani w takie same stroje.
Prezentacja tradycyjnego stroju łowickiego podczas 43. Tygodnia Kultury Beskidzkiej, 2006 r., Żywiec, Jan Mehlich (fotograf), wikimedia.org, CC BY‑SA 2.5
Źródło: Jan Mehlich, Prezentacja tradycyjnego stroju łowickiego podczas 43. Tygodnia Kultury Beskidzkiej, fotografia, dostępny w internecie: https://pl.wikipedia.org/wiki/Plik:43._TKB_-_Beskid_z_Bielska-Bia%C5%82ej_08.JPG [dostęp 11.05.2022], licencja: CC BY-SA 2.5.
RhNoJdyn8Hqi5
Ilustracja przedstawia prezentacje tradycyjnego stroju krakowskiego. Na ilustracji znajduje się tańcząca para. Chłopiec ubrany jest w kozaki, szerokie biało‑czerwone spodnie w paski, długą czarną kamizelkę oraz białą koszulę. Na głowie chłopca znajduje się kapelusz z przyczepionym piórem. Dziewczynka ubrana jest w czarne kozaki, czerwoną suknie z kwiatowym wzorem, białą koszulę. Na głowie dziewczynki znajduje się wianek z kwiatów. W tle fotografii znajdują się inne tańczące pary.
Prezentacja tradycyjnego stroju krakowskiego podczas 43. Tygodnia Kultury Beskidzkiej, 2006 r., Żywiec, Jan Mehlich (fotograf), wikimedia.org, CC BY‑SA 2.5
Źródło: Jan Mehlich, Prezentacja tradycyjnego stroju krakowskiego podczas 43. Tygodnia Kultury Beskidzkiej, fotografia, dostępny w internecie: https://pl.wikipedia.org/wiki/Plik:43._TKB_-_Pilsko_z_%C5%BBywca_04.JPG [dostęp 11.05.2022], licencja: CC BY-SA 2.5.
R87UB06lhUdWL
Fotografia przedstawia prezentacje tradycyjnego stroju podhalańskiego. Na fotografii znajduje się tańcząca para. Kobieta ubrana jest w czarne buty, długą białą suknię ozdobioną kwiatowym wzorem, białą haftowaną koszulę oraz kwiatową chustę na głowie. Mężczyzna ubrany jest w brązowe buty, jasne spodnie ze zdobieniami oraz białą koszulę. W tle obrazka znajdują się mężczyźni ubrani w białe koszule.
Prezentacja tradycyjnego stroju podhalańskiego, 2016 r., Dom Ludowy, Bukowina Tatrzańska, Marta Malina Moraczewska (fotograf), wikimedia.org, CC BY‑SA 4.0
Źródło: Marta Malina Moraczewska, Prezentacja tradycyjnego stroju podhalańskiego, fotografia, dostępny w internecie: https://pl.wikipedia.org/wiki/Plik:Highlanders%27_Wedding_-_folk_performance_in_Podhale_costume.jpg [dostęp 11.05.2022], licencja: CC BY-SA 4.0.
R1UcrRVlSxocY
Fotografia przedstawia prezentacje tradycyjnego stroju kaszubskiego. Na fotografii znajduje się kobieta oraz mężczyzna. Kobieta ubrana jest w czarne buty, długą niebieską suknię z białym fartuszkiem, białą koszulę oraz chustę na głowie. Mężczyzna ubrany jest w czarne kozaki, luźne żółte spodnie, niebieską marynarkę oraz białą koszulę. Na głowie mężczyzny znajduje się kapelusz. Mężczyzna w dłoniach trzyma tradycyjny kaszubski instrument nazywany diabelskimi skrzypcami. Instrument wyglądem przypomina duże skrzypce, jednak na jego czubku znajduje się głowa kukły. Tło obrazka jest ciemne oraz rozmazane.
Prezentacja tradycyjnego stroju kaszubskiego, Laurent Stephan Mackowiak (fotograf), pinimg.com, Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu)
Źródło: Laurent Stephan Mackowiak, Prezentacja tradycyjnego stroju kaszubskiego, fotografia, dostępny w internecie: https://pl.pinterest.com/pin/369435975681935468/ [dostęp 11.05.2022], Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).
RCKRLWnMsgBpB
Ilustracja przedstawia Kościół świętego Ducha w Mielcu. Na ilustracji znajduje się biały budynek z dwoma wysokimi wieżami. Pomiędzy wieżami znajduje się ogromny krzyż, który jest najwyższą częścią budynku. Przed kościołem znajdują się schody oraz wyjście na plac, na którym znajdują się krzewy oraz kwiaty. W tle ilustracji znajdują się budynki oraz błękitne niebo.
Kościół świętego Ducha w Mielcu, 1987 r., Stanisław Kokoszka, Ryszard Kiełbasa i Jerzy Żmijowski (projekt), przykład współczesnej architektury sakralnej, Afterworks (fotograf), wikimedia.org, CC BY 3.0
Źródło: Afterworks, Kościół św. Ducha w Mielcu, fotografia, dostępny w internecie: https://pl.wikipedia.org/wiki/Plik:Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Ducha_%C5%9Aw_Mielec.jpg [dostęp 11.05.2022], licencja: CC BY 3.0.
R1WQfNHG0Oaxk
Ilustracja przedstawia krzywy domek w Sopocie. Na ilustracji znajduje się budynek z dużą ilością okien. Budynek jest krzywy oraz powyginany w różne strony. Przed budynkiem znajdują się spacerujący ludzie. Po obu stronach budynku znajdują się dwa drzewa. W tle ilustracji znajdują się budynki oraz niebo.
Szczepan Szotyński, Maciej Łapkowski ( i inni), (architekci), Krzywy Domek w Sopocie, 2004 r, Topory (fotograf), wikimedia.org, CC BY‑SA 3.0
Źródło: Topory, Szczepan Szotyński, Maciej Łapkowski, Krzywy Domek w Sopocie, fotografia, dostępny w internecie: https://pl.wikipedia.org/wiki/Plik:Krzywy_Domek_w_Sopocie.jpg [dostęp 11.05.2022], licencja: CC BY-SA 3.0.
RDQRUpEDgZcBG
Ilustracja przedstawia Muzeum Żydów Polskich w Warszawie. Na ilustracji znajduje się budynek o prostokątnym kształcie, a jego zewnętrzna część składa się ze szklanych paneli. Główne wejście do budynku przedstawia hebrajską literę law. W tle budynku znajdują się drzewo oraz błękitne niebo.
POLIN Muzeum Żydów Polskich, 2013 r. (otwarcie muzeum), Biuro projektowe Lahdelma & Mahlamäki (projekt), Warszawa, Wojciech Kryński (fotograf), wikimedia.org, CC BY‑SA 3.0
Źródło: Wojciech Kryński, POLIN Muzeum Żydów Polskich, fotografia, dostępny w internecie: https://polin.pl/pl/budynek-muzeum [dostęp 11.05.2022], licencja: CC BY-SA 4.0.
R52kUW7y9Z66f
Ilustracja Stadion w Poznaniu. Na ilustracji znajduje się ogromny biały budynek z otwartym dachem. Dookoła budynku znajduje się parking, na którym znajdują się zaparkowane samochody. W tle ilustracji znajduje się las oraz budynki.
Modern Construction Systems Sp. z o.o. (architekt), Stadion Poznań, 2010 r. (rok otwarcia obiektu), Carte (fotograf), wikimedia.org, CC BY‑SA 3.0
Źródło: Carte, Modern Construction Systems Sp. z o.o., Stadion Poznań, fotografia, dostępny w internecie: https://pl.wikipedia.org/wiki/Stadion_Pozna%C5%84#/media/Plik:Stadion_Miejski_Poznan,_2011-08-23.jpg [dostęp 11.05.2022], licencja: CC BY-SA 3.0.
RL89hQg2Q7xuJ
Zdjęcie przedstawia rzeźbę autorstwa Bogusława Szycika pod tytułem „Maska”. Na zdjęciu znajduje się rzeźba przedstawiająca maskę z odciętą górną częścią. Maska wyraża emocje szczęścia. Na głowie maski siedzi chłopiec w czapce w ręku trzymający kukiełkę na sznurkach. Rzeźba jest wykonana z brązowego kamienia. W tle zdjęcia znajduje się drzewo oraz budynki.
Bogusław Szycik, „Maska”, 2010 r., Białystok, Jan Zadykowicz (fotograf), portalkomunalny.pl, Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu)
Źródło: Bogusław Szycik, Maska, fotografia, dostępny w internecie: https://pl.pinterest.com/pin/311029918019804900/ [dostęp 11.05.2022], Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).
ROKhsJ2TFG5xO
Zdjęcie przedstawia pomnik chrząszcza. W centrum zdjęcia znajduje się drewniany pomnik chrząszcza stojącego na dwóch nogach. Chrząszcz ubrany jest w marynarkę, buty oraz kapelusz. W rękach chrząszcza znajdują się skrzypce, na których gra. W tle zdjęcia znajdują się krzewy oraz białe kamienie.
Pomnik chrząszcza wykonany przez uczniów Liceum Sztuk Plastycznych z Zamościa pod nadzorem Zygmunta Jarmuła, 2002 r., Szczebrzeszyn, MaKa~commonswiki (fotograf), wikimedia.org, CC BY‑SA 3.0
Źródło: MaKa~commonswiki, Zygmunt Jarmuła, Pomnik chrząszcza wykonany przez uczniów Liceum Sztuk Plastycznych z Zamościa pod nadzorem Zygmunta Jarmuła, fotografia, dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Chrzaszcz2.JPG [dostęp 11.05.2022], licencja: CC BY-SA 3.0.
R3AWKuLUpV5Kj
Zdjęcie przedstawia warsztaty w Gminnym Ośrodku Kultury w Wilczynie. Na zdjęciu znajduje się grupa ludzi siedząca na krzesłach. Mężczyzna po lewej stronie zdjęcia gra na akordeonie. Pozostałe osoby trzymają w rękach kartki oraz śpiewają. W tle zdjęcia znajdują się balony oraz scena.
Warsztaty w Gminnym Ośrodku Kultury w Wilczynie, 2021 r., Weronika Mikulska (fotograf), nck.pl, Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu)
Źródło: Weronika Mikulska, Warsztaty w Gminnym Ośrodku Kultury w Wilczynie, fotografia, dostępny w internecie: https://www.nck.pl/en/dotacje-i-stypendia/dotacje/programy-dotacyjne-nck/dom-kultury/realizacje/gminny-osrodek-kultury-w-wilczynie [dostęp 11.05.2022], Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).
R17KnOiD9necJ
Zdjęcie przedstawia Harcerską Orkiestrę Dętą. Na zdjęciu znajdują się schody, na których stoją osoby ubrane w harcerskie mundury. Niektóre z osób trzymają w rękach różnego rodzaju instrumenty dęte. W tle zdjęcia znajduje się pomieszczenie z dużą ilością okien.
Harcerska Orkiestra Dęta – Centrum Kultury i Sztuki Tczew, Fotograf Harcerskiej Orkiestry Dętej (fotograf), ckis.tczew.pl, Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu)
Źródło: Harcerska Orkiestra Dęta – Centrum Kultury i Sztuki Tczew, fotografia, dostępny w internecie: http://ckis.tczew.pl/warsztaty/harcerska-orkiestra-deta [dostęp 11.05.2022], Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).
RYWt0gqYVwJwd
Zdjęcie przedstawia warsztaty artystyczne w Gminnym Ośrodku Kultury w Gostycynie. Na ilustracji znajduje się grupa kobiet siedzących na dywanie. Niektóre z kobiet ubrane są w fartuchy. Przed kobietami znajduje się tabliczka z nazwą projektu Retro- PRL. W tle ilustracji znajduje się pokój, na którego ścianie wiszą różne plakaty.
Warsztaty artystyczne w Gminnym Ośrodku Kultury w Gostycynie, 2021 r., Weronika Mikulska (fotograf), nck.pl, Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu)
Źródło: Weronika Mikulska, Warsztaty artystyczne w Gminnym Ośrodku Kultury w Gostycynie, fotografia, dostępny w internecie: https://www.nck.pl/en/dotacje-i-stypendia/dotacje/programy-dotacyjne-nck/dom-kultury/realizacje/gminny-osrodek-kultury-w-gostycynie [dostęp 11.05.2022], Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).
R1RLMj4Ddn21z
Fotografia przedstawia turniej rycerski na Zamku w Nidzicy. Na środku zdjęcia znajdują się osoby ubrane w zbroje rycerskie, które walczą ze sobą. Za walczącymi rycerzami po prawej stronie znajdują się ludzie ubrani w rycerskie stroje patrzący na widowisko. W tle znajdują się schody prowadzące na balkon, z którego ludzie podziwiają spektakl.
Turniej rycerski na Zamku w Nidzicy, 2020 r., Katarzyna Piasecka (fotograf), radioolsztyn.pl, Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu)
Źródło: Katarzyna Piasecka, Turniej rycerski na Zamku w Nidzicy, fotografia, dostępny w internecie: https://radioolsztyn.pl/szczek-oreza-swist-strzal-i-sredniowieczne-zwyczaje-na-zamku-w-nidzicy-odbyla-sie-10-zimowa-rejza/01490990 [dostęp 11.05.2022], Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).
Bibliografia
Encyklopedia kultury polskiej XX wieku, red. Antonina Kłoskowska, 1991.
Strona Narodowego Instytutu Dziedzictwa, https://nid.pl/
