Poznajemy losy św. Wojciecha

1. Cele lekcji

a) Wiadomości

Uczeń:

• wymienia postacie historyczne występujące w legendzie o św. Wojciechu,

• zna fakty z życia św. Wojciecha,

• zna historię sporu o relikwie św. Wojciecha,

• zna źródło i znaczenie związku frazeologicznego „wdowi grosz”.

b) Umiejętności

Uczeń potrafi:

• płynnie czytać teksty literackie,

• opowiadać legendę o św. Wojciechu,

• wskazywać podobieństwa i różnice między faktami historycznymi a opowieścią literacką,

• świadomie posługiwać się związkiem frazeologicznym „wdowi grosz”.

2. Metoda i forma pracy

Praca z tekstem, poszukująca, ćwiczenia w mówieniu, aktywne słuchanie, mini wykład.

3. Środki dydaktyczne

Podręcznik do kształcenia literackiego, materiały przygotowane przez nauczyciela.

4. Przebieg lekcji

a) Faza przygotowawcza

Nauczyciel zapisuje temat na tablicy. Potem w formie mini wykładu przedstawia uczniom żywot św. Wojciecha:

• Pochodził z Czech.

• W 981 roku przyjął święcenia kapłańskie.

• Został biskupem w Pradze, ale jego rządy zostały przerwane konfliktem z duchowieństwem i czeskimi możnymi. Po zaostrzeniu się stosunków, wyjechał do Włoch, gdzie uzyskał zgodę papieską na pozostanie w Rzymie. W ostateczności wstąpił do zakonu benedyktynów.

• Arcybiskup Willigis podjął starania i sprowadził Wojciecha z powrotem do Pragi. Niestety, okazało się, że dawny konflikt nie został zażegnany, doszło do kolejnego spięcia z możnymi i Wojciech wrócił do Stolicy Apostolskiej.

• Tymczasem nie ustawały wysiłki, by sprowadzić go do stolicy Czech. Biskup, aby uniknąć powrotu do ojczyzny, wystarał się o poparcie przez cesarza Ottona III wyjazdu na misję wśród pogan.

• W tym samym czasie wymordowano rodzinę św. Wojciecha.

• Na początku roku 997 udał się do Polski, gdzie bardzo szybko zjednał sobie przychylność Bolesława Chrobrego. Jednocześnie wysłał do Pragi list z zapytaniem, czy może znów objąć tam biskupstwo. Odpowiedź, ku jego radości, była odmowna.

• Wiosną 997 roku dzięki Chrobremu wyjechał do Prus, aby nawracać pogan. Wkrótce po przybyciu na miejsce został bestialsko zamordowany (23. 04. 997). Oprawcy poćwiartowali jego zwłoki - obcięli ręce i nogi, głowę umieścili na palu.

• Bolesław Chrobry wykupił zwłoki biskupa i pochował je w Gnieźnie. Odtąd miasto stało się miejscem kultu męczennika i celem pielgrzymek.

• Niemalże natychmiast rozpoczęto starania o kanonizację i uznanie Wojciecha za męczennika i świętego. Papież nie tylko wyniósł Wojciecha na ołtarze, ale także ustanowił arcybiskupstwo w Gnieźnie, gdzie spoczywały jego szczątki.

b) Faza realizacyjna

Nauczyciel prosi uczniów o głośne przeczytanie tekstu Grosz wdowi. [Podręcznik: K. Grajewska, E. Wower, Oglądam świat. Język polski 5. Podręcznik do kształcenia literackiego, Wydawnictwo Arka, Poznań 2000, s. 66‑67.] Po lekturze zapowiada pracę z tekstem. Polega ona na kolejnym wykonywaniu poleceń, oto one:

1. Wskaż w tekście elementy świata przedstawionego – określ czas i miejsce, wypisz bohaterów, ułóż plan wydarzeń.

2. Prusów nazywało się poganami. Wskaż w tekście fragment, który tłumaczy to pojęcie. Jak autor tekstu opisuje naród pogański? Wypisz w zeszycie wszystkie określenia, jakimi się posługuje.

3. Porównaj tekst Stanisława Świrko z faktami historycznymi dotyczącymi życia św. Wojciecha. Określ, które elementy są zgodne z faktami, a które zostały wymyślone przez autora.

4. Na podstawie tekstu Stanisława Świrko Grosz wdowi określ cechy legendy. Zastanów się, dlaczego ludzie tworzyli legendy.

c) Faza podsumowująca

Nauczyciel tłumaczy pochodzenie i znaczenie związku frazeologicznego „wdowi grosz”. Pyta, jaką moc posiadał grosz dany przez kobietę. Czy zdarzenie to można uznać za cud?

5. Bibliografia

1. Grajewska K., Wower E., Oglądam świat. Język polski 5. Podręcznik do kształcenia literackiego, Wydawnictwo Arka, Poznań 2000.

2. Michałowska T., Średniowiecze, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2000.

6. Załączniki

Zadanie domowe

Napisz legendę na temat znanej ci postaci historycznej.

7. Czas trwania lekcji

45 minut

8. Uwagi do scenariusza

brak