Poznajemy starożytną Grecję

1. Cele lekcji

Cel ogólny: Zapoznanie uczniów ze starożytną Grecją.

a) Wiadomości

• Uczeń wie, jak wyglądało życie w starożytnej Grecji.

b) Umiejętności

• Uczeń potrafi wyjaśnić pojęcia: agora, amfiteatr.

2. Metoda i forma pracy

Metoda pracy:

• Łańcuch skojarzeń

• Wykład

• Burza mózgów

Forma pracy:

• Indywidualna

• Grupowa

• Zbiorowa

3. Środki dydaktyczne

Materiały plastyczne (arkusz szarego papieru, flamastry)

4. Przebieg lekcji

a) Faza przygotowawcza

Łańcuch skojarzeń: Nauczyciel zadaje uczniom pytanie: Jakie słowa kojarzą wam się z państwem Grecja? Uczniowie kolejno zapisują swoje skojarzenia na arkuszu szarego papieru.

b) Faza realizacyjna

Wykład – O starożytnej Grecji słów kilka.

W Grecji rozwinęła się jedna z największych kultur w historii ludzkości. Kultura ta wydała kilku najsłynniejszych poetów i filozofów wszechczasów, a klasyczny styl budowli i dzieł sztuki naśladowano przez wiele wieków w Europie. W starożytnej Grecji powstało wiele miast‑państw, które często ze sobą walczyły, np. Ateny i Sparta. Każde państwo miało swojego władcę. W Atenach panowała demokracja i obywatele sami mogli wybierać swoich przywódców. Obywatelami byli mężczyźni. Kobiety, dzieci i niewolnicy praw takich nie posiadali.

Budownictwo: Domy w Atenach budowano przeważnie z wysuszonej na słońcu cegły i wznoszono na starannie wyrównanym fundamencie kamiennym. Na parterze znajdowały się pokoje reprezentacyjne i kuchnia. Nad nimi położone były sypialnie i pokoje mieszkalne domowników. Grecy ubrania przechowywali w dużych koszach lub skrzyniach. Wykonywali krzesła i taborety ze skóry, które można było składać. W sypialniach stały drewniane łóżka, chociaż latem sypiano na tarasie.

Religia: W starożytnej Grecji każdego dnia członkowie rodziny, zanim opuścili dom, modlili się wspólnie przed ołtarzem na dziedzińcu bogini Ateny. Grecy wierzyli w wielu bogów i bogiń, o których powstało wiele legend. Najwyższym bóstwem był Zeus – ojciec bogów i władca Olimpu, gdzie zbierają sie bogowie.

Niewolnictwo: Prace domowe wykonywali niewolnicy. Niektóre z niewolnic kupowano, ponieważ potrafiły prząść i tkać. Wytwarzały one płócienne i wełniane tkaniny, z których potem powstawały ubrania dla rodziny. Niewolnice gotowały też nad paleniskiem potrawy z mięsa i warzyw. Chleb pieczono w piecu opalanym węglem drzewnym. Domowi niewolnicy otrzymywali napiwki. Oszczędni mogli się nawet wykupić z niewoli.

Nauka: Dziewczynki nie chodziły do szkoły, ale matki uczyły je wszystkiego, co powinny wiedzieć, gdy w przyszłości zastaną żonami. Uczyły się, jak postępować z niewolnikami, jak nadzorować zakupy, prowadzić dom. Chłopcy byli odprowadzani przez niewolników do szkoły i tam pilnowani, by się uczyli. Dzieci pisały ostrymi rylcami na drewnianych tabliczkach powlekanych woskiem. Gdy tabliczka była całkowicie zapisana, wosk wygładzano i można było pisać od nowa. Aby ułatwić liczenie, każdy uczeń posiadał tzw. abakus. Była to drewniana rama, na której rozpięto druty z paciorkami. Przypominało to dzisiejsze liczydło. Chłopcy zapoznawali się z dziełami sławnych Greckich poetów, historyków, muzyków i dramaturgów. Ćwiczyli biegi, skoki, boks i zapasy.

Igrzyska olimpijskie: W Grecji co cztery lata organizowano igrzyska olimpijskie na cześć boga Zeusa.

Służba wojskowa: Wszyscy chłopcy od najmłodszych lat byli wychowywani na żołnierzy. Uczyli się władać mieczem, tarczą i oszczepem, a także musieli odbyć dwuletnią służbę wojskową.

Teatr: Dużą rolę odgrywał teatr. Przedstawienia odbywały się pod gołym niebem. Widzowie zajmowali miejsca siedzące w amfiteatrze wznoszonym schodkowo wokół sceny.

Handel: Zamiast wymiany towarów Grecy rozliczali się za pomocą kawałków metali. Większość greckich monet była okrągła i ozdobiona symbolem lub wizerunkiem boga lub bogini opiekującej się miastem. Każde miasto‑pańswto miało swoje monety. Targ w Atenie nazywano agorą. Można było tam kupić drób, wieprzowinę, oliwę, miód, tkaniny lniane lub bawełniane, a także niewolników. Zakupami zajmowali się często mężczyźni. Bogaci obywatele przychodzili z niewolnikami, którzy nieśli zakupione towary.

Żywność: Tylko bogaci pozwalali sobie na jedzenie mięsa. Większość ludzie odżywiała się rybami, jajami, owocami i warzywami.

Sztuka: Wiele informacji o codziennym życiu starożytnych Greków zawdzięczamy malowidłom na naczyniach glinianych. Szczególnie znane są dwa rodzaje naczyń: czarnofigurowe i czerwonofigurowe.

c) Faza podsumowująca

Nauczyciel dzieli uczniów na grupy cztero‑pięcioosobowe. Zadaniem każdej z grup jest uzupełnienie kart pracy (załącznik 1). Na wykonanie zadania mają ok.10‑15 minut. Po upływie czasu liderzy grup kolejno prezentują odpowiedzi na forum klasy.

5. Bibliografia

A. Miliard, Sergio, Jak żyli ludzie, Polska Oficyna Wydawnicza „BGW”, Warszawa 1991.

6. Załączniki

a) Karta pracy ucznia

Załącznik 1

Karta pracy – Minitest.

1 Uzupełnij zdania.

Ateny to …………………………………………………………………………………………………

Agora to …………………………………………………………………....……………………………

2 Zaznacz poprawne odpowiedzi:

Grecy czcili:

• wiele różnych bogów i bogiń

• jednego boga

O wielu sprawach decydowali:

• mężczyźni

• kobiety i dzieci

• niewolnicy

Do greckiej szkoły uczęszczali:

• dziewczynki i chłopcy

• tylko dziewczynki

• tylko chłopcy

Na agorze, czy placu targowym Grecy nowe towary:

• kupowali za monety

• otrzymywali w wyniku wymiany towarowej

W Grecji dużą rolę odgrywał teatr. Sztuki wystawiano w:

• teatrze

• amfiteatrze

7. Czas trwania lekcji

2 x 45 minut

8. Uwagi do scenariusza

Scenariusz lekcji nauczania zintegrowanego jest przeznaczony dla klasy trzeciej szkoły podstawowej.