Poznajmy się
Najpierw imię czy nazwisko? Znasz odpowiedź na to pytanie? Przyjrzyj się lub zapoznaj z opisem obrazków i odpowiedz:
Co było pierwsze: imię czy nazwisko?
Skąd się wzięły nazwiska?
Nazwiska wymyślono,...
- żeby się odróżniać od innych osób o tym samym imieniu.
- żeby szybciej się przedstawiać.
- żeby można było wymyślać różne nazwy.
Jak myślisz, jak powstało twoje nazwisko? Od jakiego słowa może pochodzić? Przedstaw jego historię.
Sprawdź, czy umiesz poprawnie używać wyrazu „imię”.
Podaj mi swoje .............
Nie znasz mojego ...............
Moi dwaj najbliżsi koledzy mają takie same .............
Przywitaj gości w .............. solenizanta.
Przygotuj wizytówki z ................ naszych gości.
Chodzę do Szkoły Podstawowej nr 1 .............. Marii Dąbrowskiej.
Jan czy Jasiulek?
Porozmawiaj o tym, jak zwracają się do ciebie rodzice, koleżanki i koledzy. Czy zawsze tak samo? Czy lubisz zdrobnienia? A może podobają ci się inne imiona niż twoje?
Zapisz swoje wnioski – tutaj lub w zeszycie – z dyskusji o imionach. Możesz wykorzystać następujące zdania:
Mam na imię...
Nie lubię, gdy ktoś zwraca się do mnie…
Wolę zdrobnienie…
Imię, które najbardziej mi się podoba, to…
Ile osób w klasie ma tak samo na imię?
Czy w twojej rodzinie imiona też się powtarzają? Jeśli tak, powiedz, kto je nosi.
Poszukaj informacji o znanych osobach lub postaciach literackich, które mają tak samo na imię jak ty.
Napisz o tym tutaj lub w zeszycie.
Czy wiesz, jak prawidłowo się przedstawiać? Należy podać najpierw imię czy nazwisko? Zapoznaj się z wypowiedzią profesora Jana Miodka, językoznawcy z Uniwersytetu Wrocławskiego. Profesor w swoich książkach i programach telewizyjnych uczy, jak poprawnie używać języka polskiego.
Film dostępny pod adresem /preview/resource/R1H1n8PgT3kLJ
Nagranie Wideo. Na początku pojawia się plansza: „Co było pierwsze – imię czy nazwisko?”. Następnie pojawia się prof. Jan Miodek. Mężczyzna siedzi na tle regałów wypełnionych książkami. W trakcie nagrania wyświetlają się portrety władców Polski i portret Mikołaja Wolskiego. Na końcu pojawia się plansza z napisami: wystąpił prof. dr hab. Jan Miodek. Realizacja Contentplus.pl, na zlecenie Uniwersytetu Wrocławskiego, w ramach projektu "E‑podręczniki do kształcenia ogólnego", czerwiec 2015.
Przygotujcie scenki dotyczące przedstawiania się w różnych sytuacjach i różnym osobom, np. nowemu koledze lub komuś dorosłemu. Zaprezentujcie je pozostałym grupom i porozmawiajcie o tym, czy wszyscy aktorzy odpowiednio się przedstawili.
Czy kiedy poznajesz nowe osoby, zastanawiasz się, jakie są? One też chcą cię bliżej poznać. Zapisz swoje imię pionowo (litera pod literą). Możesz to zrobić tutaj lub w zeszycie. Spróbuj opisać siebie za pomocą słów, które rozpoczynają się od litery w każdej linijce, np.:
Ambitna
Niecierpliwa
Nowoczesna
Aktywna
Opowiedz o sobie: co lubisz robić, jakie są twoje największe marzenia, czym się interesujesz.
Podaj przydomki charakterystyczne dla polskich królów. Skorzystaj z dostępnych źródeł.
Niektórzy historycy twierdzą, że przydomek Bolesława Krzywoustego nie odnosił się do jego ułomności fizycznej, lecz pochodził od krzywoprzysięstwa jakiego się dopuścił wobec swojego brata.
Oprócz przydomków są też przezwiska, pseudonimy i nicki. Dopasuj do podanych określeń ich definicje.
z ang. nickname – przezwisko, pseudonim; po polsku najczęściej używane do określenia loginu/identyfikatora w internecie, nadana komuś dodatkowa nazwa, charakterystyczna dla danej osoby, imię, nazwisko lub inna nazwa, których ktoś używa, aby ukryć swoje prawdziwe imię lub nazwisko; często używane przez pisarzy, aktorów, piosenkarzy, charakterystyczna nazwa, zwykle nadana komuś złośliwie lub żartobliwie
| pseudonim | |
| przydomek | |
| przezwisko | |
| nick [czyt. nik] |
Na które cechy bajkowych postaci zwracają uwagę ich imiona, przydomki lub przezwiska? Zastanów się i dopasuj określenia do bohaterów bajek.
brudna – okopcona, mały jak palec, miał nakrycie głowy w czerwonym kolorze, miała cal wzrostu, spała pod wpływem zaklęcia, miękki, puchaty, do przytulania, miała cerę białą jak śnieg, nosił buty
| Calineczka | |
| Czerwony Kapturek | |
| Kubuś Puchatek | |
| Królewna Śnieżka | |
| Kopciuszek | |
| Kot w Butach | |
| Tomcio Paluch | |
| Śpiąca Królewna |
Wymień inne postaci, które mają charakterystyczne imiona, nazwiska, przydomki lub przezwiska, np. Świniopas, Gęsiareczka, Pan Maluśkiewicz, smerf Ciamajda.
Co można o nich powiedzieć na podstawie tych określeń?
Przezwiska nie zawsze są miłe, ale jeśli nikogo nie obrażają, mogą być zabawne.
Czy znasz takie? Porozmawiaj o tym i zapisz tutaj lub w zeszycie przykłady przyjacielskich przezwisk, jakich używasz w klasie, na podwórku albo w domu.
Jakie będzie twoje internetowe przezwisko? Wymyśl je i zapisz tutaj lub w zeszycie. Nie używaj swojego imienia ani nazwiska.
Dane kontaktowe
Przypomnij sobie, jak wyglądała wizytówka Epitetu. Co było na niej napisane?
Czy wiesz, co to są dane kontaktowe? Porozmawiaj o tym, jakie informacje mogą zawierać. Czy mogą się znaleźć na wizytówce?
Jakie informacje nie powinny się znaleźć na wizytówce?
- imię i nazwisko
- zdjęcie mamy
- numer telefonu
- ulica i numer domu
- tytuł ulubionej książki
- miasto i kod pocztowy
- imię kolegi
- adres e-mailowy
- moje marzenie
Przeczytaj uważnie tekst i uzupełnij go brakującymi słowami.
wielką literą, wielką, nazwiska, placów, nazwy zawodów, małą literą, małą
Imiona ludzi i zwierząt zapisujemy .............................. literą. Wielka litera rozpoczyna też .............................., przezwiska i przydomki. Nazwy ulic, .............................., mostów, parków, ogrodów, kościołów piszemy .............................., np. plac Grunwaldzki, park Ujazdowski, ulica Świętokrzyska.
Przypomnij sobie:
co powinno się znaleźć na wizytówce,
w jakiej kolejności,
jaką pisownię zastosować.
Wypisz dane, które umieściłbyś lub umieściłabyś na swojej wizytówce.
Dawno temu prawdziwe imię dostawało się dopiero przy postrzyżynach. Wtedy siedmioletnim chłopcom obcinano włosy i przechodzili oni pod opiekę ojca. W późniejszych czasach imię nadawano na chrzcie, a współcześnie otrzymuje się
je po urodzeniu.
A skąd się wzięły nazwiska? Kogoś zaczęto nazywać Gdańskim, bo pochodził spod Gdańska. Ktoś inny otrzymał nazwisko Pawlak, bo jego ojciec miał na imię Paweł. Ktoś inny został Piekarzem. Pewnie się domyślasz dlaczego?
Nazwisko dziedziczone z ojca na dzieci i oznaczające przynależność do rodziny rozpowszechniło się na początku XIX wieku.
Odkąd pojawiły się w Polsce nazwiska, zawsze pisano je po imieniu. Obecnie pisanie nazwiska przed imieniem jest czymś sztucznym. Oczywiście, w spisach alfabetycznych, na przykład w dzienniku lub bibliotecznym katalogu, jest to konieczne – ale w pozostałych przypadkach jest po prostu błędne.
Na podstawie książki Witolda Pawła Cienkowskiego pt. Z tajemnic języka
, Warszawa 1963.