Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
R1SkQY5hI8PpC1

Pozostali twórcy impresjonistyczni we Francji (Pissarro, Sisley, Morisot)

Camille Pissarro, La Varenne de St. Hilaire, 1863, Budapest Museum of Fine Arts, Budapeszt, wikiart.org, Domena Publiczna

Ważne daty

1863 Pierwszy Salon Odrzuconych

1874 Pierwsza wystawa Niezależnych poza Salonem, tzw. Impresjonistów w Atelier Nadara.

1886 Ostatni Salon Impresjonistów

1

Scenariusz lekcji dla nauczyciela

Rx2igaUy96ViH1
Scenariusz zajęć do pobrania.
Źródło: online-skills, licencja: CC0.

I. Rozwijanie zdolności rozumienia przemian w dziejach sztuki w kontekście ich uwarunkowań kulturowych, środowiskowych, epok, kierunków, stylów i tendencji w sztuce. Uczeń:

1. wykazuje się znajomością chronologii dziejów sztuki, z uwzględnieniem:

e) sztuki XIX wieku (romantyzm, realizm, akademizm, impresjonizm, postimpresjonizm, historyzm, eklektyzm i nurt inżynieryjny w architekturze),

2. wymienia cechy sztuki poszczególnych epok, kierunków i tendencji;

7. łączy najistotniejsze dzieła ze środowiskiem artystycznym, w którym powstały;

II. Zapoznawanie z najwybitniejszymi dziełami w zakresie architektury i sztuk plastycznych. Uczeń:

1. wymienia i rozpoznaje najbardziej znane dzieła sztuki różnych epok, stylów oraz kierunków sztuk plastycznych;

13. dokonuje opisu i analizy, w tym porównawczej, dzieł z uwzględnieniem ich cech formalnych:

c) w malarstwie i grafice: kompozycji, koloru, sposobów ukazania iluzji przestrzeni, kształtowania formy przez światło, w dziełach figuratywnych stopnia oddania rzeczywistości lub jej deformacji;

18. formułuje samodzielne, logiczne wypowiedzi argumentacyjne na temat dzieł sztuki.

2. wskazuje twórców najbardziej reprezentatywnych dzieł;

3. umiejscawia dzieła w czasie (wskazuje stulecie powstania dzieł sztuki dawnej, a w przypadku dzieł sztuki nowoczesnej i współczesnej datuje je z dokładnością do połowy wieku), w nielicznych przypadkach, dotyczących sztuki nowoczesnej i współczesnej, zna daty powstania dzieł lub datuje je z dokładnością jednej dekady;

5. wymienia podstawowe gatunki w dziełach sztuk plastycznych, m.in. portret (w tym autoportret, portret psychologiczny i oficjalny), pejzaż (w tym: weduta, marina, pejzaż ze sztafażem), sceny: rodzajowa, religijna, mitologiczna, historyczna (w tym batalistyczna), martwa natura, akt;

III. Zapoznawanie z dorobkiem najwybitniejszych twórców dzieł architektury i sztuk plastycznych. Uczeń:

1. wymienia najistotniejszych twórców dla danego stylu lub kierunku w sztuce;

2. zna najwybitniejsze dzieła z dorobku artystycznego wybitnych przedstawicieli poszczególnych epok, kierunków i tendencji w sztuce od starożytności po czasy współczesne, z uwzględnieniem artystów schyłku XX i początku XXI wieku;

3. sytuuje twórczość artystów powszechnie uznawanych za najwybitniejszych w czasie, w którym tworzyli (z dokładnością do jednego wieku, a w przypadku twórców sztuki nowoczesnej i współczesnej – z dokładnością do połowy wieku) oraz we właściwym środowisku artystycznym;

4. łączy wybrane dzieła z ich autorami na podstawie charakterystycznych środków formalnych;

5. na podstawie przedłożonych do analizy przykładów dzieł formułuje ogólne cechy twórczości następujących twórców: Fidiasz, Poliklet, Praksyteles, Giotto, Jan van Eyck, Hieronim Bosch, Masaccio, Sandro Botticelli, Leonardo da Vinci, Michał Anioł, Andrea Mantegna, Piero della Francesca, Rafael Santi, Giorgione, Tycjan, Jacopo Tintoretto, Pieter Bruegel Starszy, Albrecht Dürer, Hans Holbein Młodszy, Donatello, Filippo Brunelleschi, Andrea Palladio, El Greco, Caravaggio, Gianlorenzo Bernini, Francesco Borromini, Diego Velázquez, Bartolomé Esteban Murillo, Georges de la Tour, Nicolas Poussin, Claude Lorrain, Peter Rubens, Anton van Dyck, Frans Hals, Rembrandt van Rijn, Jan Vermeer van Delft, Antoine Watteau, Jacques Louis David, Jean Auguste Dominique Ingres, Antonio Canova, Berthel Thorvaldsen, Francisco Goya, Eugène Delacroix, Caspar David Friedrich, William Turner, John Constable, Gustave Courbet, Jean François Millet, Eduard Manet, Claude Monet, Edgar Degas, August Renoir, Georges Seurat, Vincent van Gogh, Paul Gauguin, Paul Cézanne, Henri de Toulouse‑Lautrec, August Rodin, Gustaw Klimt, Alfons Mucha, Antonio Gaudí, Edward Munch, Henri Matisse, Pablo Picasso, Umberto Boccioni, Wasyl Kandinsky, Piet Mondrian, Kazimierz Malewicz, Marcel Duchamp, Giorgio de Chirico, Salvador Dalí, René Magritte, Marc Chagall, Amadeo Modigliani, Jackson Pollock, Andy Warhol, Roy Lichtenstein, Claes Oldenburg, Francis Bacon, Yves Klein, Niki de Saint Phalle, Christo, Duane Hanson, Victor Vasarelly, Alberto Giacometti, Constantin Brançusi, Henry Moore, Le Corbusier, Frank Lloyd Wright, oraz artystów polskich i działających w Polsce (m.in. takich jak: Wit Stwosz, Bartłomiej Berrecci, Tylman z Gameren, Dominik Merlini, Bernardo Belotto, Marceli Bacciarelli, Piotr Aigner, Piotr Michałowski, Artur Grottger, Henryk Rodakowski, Jan Matejko, Józef Chełmoński, Maksymilian i Aleksander Gierymscy, Józef Brandt, Olga Boznańska, Józef Pankiewicz, Władysław Podkowiński, Jan Stanisławski, Leon Wyczółkowski, Henryk Siemiradzki, Xawery Dunikowski, Stanisław Wyspiański, Józef Mehoffer, Jacek Malczewski, Witold Wojtkiewicz, Witkacy, Leon Chwistek i inni przedstawiciele grupy formistów, przedstawiciele grupy Rytm, kapistów i grupy „a.r.”, Tadeusz Makowski, Andrzej Wróblewski, Tadeusz Kantor, Jerzy Nowosielski, Alina Szapocznikow, Władysław Hasior, Roman Opałka, Magdalena Abakanowicz);

8. formułuje samodzielne, logiczne wypowiedzi argumentacyjne na temat twórczości wybitnych artystów.

IV. Kształcenie w zakresie rozumienia i stosowania terminów i pojęć związanych z dziełami sztuki, ich strukturą i formą, tematyką oraz techniką wykonania. Uczeń:

2. zna terminologię związaną z opisem formy i treści dzieła malarskiego, rzeźbiarskiego i graficznego, w tym m.in. nazwy formuł ikonograficznych, słownictwo niezbędne do opisu kompozycji, kolorystyki, relacji przestrzennych i faktury dzieła;

6. właściwie stosuje terminy dotyczące opisu treści i formy dzieł sztuk plastycznych;

V. Zapoznanie ze zbiorami najważniejszych muzeów i kolekcji dzieł sztuki na świecie i w Polsce, a także z funkcją mecenatu artystycznego oraz jego wpływem na kształt dzieła sztuki. Uczeń:

3. łączy dzieło z muzeum lub miejscem (kościoły, pałace, galerie), w którym się ono znajduje.

Nauczysz się

wymieniać informację na temat trzech przedstawicieli impresjonizmu, którzy znacznie wzbogacili swym dorobkiem ten kierunek;

rozumieć historyczny i kulturowy kontekst;

rozpoznawać malarstwo poszczególnych malarzy.

Wprowadzenie

ImpresjonizmimpresjonizmImpresjonizm, który pojawił się w Paryżu w II poł. XIX w., był rewolucją w ówczesnej sztuce światowej. Grupa malarzy, która poszukiwała odpowiedniego dla siebie wyrazu twórczego, oparła się na najnowszych odkryciach nauki w zakresie postrzegania, pragnąc przełamać skostniałość akademizmuAkademizmakademizmu i pokazać światu zupełnie nową drogę w malarstwie. Oprócz pionierów tj. Manet, Monet i Renoir, byli również inni bardzo istotni tworzący ten nurt od podstaw, m.in.: Camille Pissarro, Alfred Sisley oraz Berthe Morisot.

Każdy z wymienionych twórców stanowił wielką indywidualność, spajała ich jednak wspólna idea żywego koloru i nowej techniki malarskiej, która daje dopiero w oku widza efekt łączenia się barw.

Camille Pissarro

R9OLI8YvS1Zos1
Camille Pissarro, Autoportret, 1863, Musée d’Orsay, Paryż, Wikimedia.org Domena Publiczna

Camille Pissarro, najstarszy z nich, zauroczony Corotem, Milletem i Courbetem (Szkoła BarbizonSzkoła BarbizonSzkoła Barbizon) maluje pierwsze swe obrazy w duchu realizmu. Można powiedzieć, że z jednej strony jest spadkobiercą Szkoły Barbizon, z drugiej zaś tym, który przyczynia się najbardziej do uformowania i rozwoju impresjonistów. Później przekazuje swą wiedzę w tym zakresie innym malarzom, wspierając ich w rozwoju, m.in. Gauguinowi, Cezanne’owi, Seuratowi. Przykładem obrazu w duchu realizmu jest, (Camille Pissarro, La Varenne de St. Hilaire, 1863).

R1SkQY5hI8PpC1
Camille Pissarro, La Varenne de St. Hilaire, 1863, Budapest Museum of Fine Arts, Budapeszt, wikiart.org, Domena Publiczna

Od roku 1869 Pissarro pracuje prawie wyłącznie w terenie. Obrazy wykonywane są szybciej i po wykonaniu zachowują spontaniczność szkicu. Ich faktura zmienia się, pociągnięcia pędzla naśladują technikę Moneta, są lżejsze, bardziej kropkowane, paleta staje się bardziej błyszcząca i kontrastuje z jednolitymi, nieco przygłuszonymi barwami pejzaży z lat sześćdziesiątych. Droga z Wersalu do Louveciennes jest reprezentatywnym obrazem z tego okresu, gdyż łączy cechy pierwszego etapu malowania (część lewa o tonacji ciemnej i kolorach zwartych) z nową epoką impresjonistyczną w życiu Pissarra (część prawa: jasne kolory, lekka faktura, efekty światła).

RBBlqmaI0O1wH1
Camille Pissarro, Droga z Wersalu do Louveciennes, 1870, Fondation E.G. Bührle, Zurich, wikiart.org, Domena Publiczna

Do głównych dzieł z okresu impresjonistycznego należy obraz Żniwa w Montfoucault (1876). Widać na nim opanowanie warsztatu, swobodę kompozycji i doboru kolorów. Technika obrazu to grube pędzle i miejscami szpachelka, dzieli płótno na kilka zdecydowanych niezależnych części kolorystycznych. Temat lata jest tutaj bardzo sugestywny.

R6bENlv5sYdwR1
Camille Pissarro, Żniwa w Montfoucault, 1876, Musée d’Orsay, Paryż, wikiart.org, Domena Publiczna

Obraz Czerwone dachy, zakątek wsi, efekt zimy został przedstawiony na trzeciej wystawie impresjonistów w 1877 r. Jest jednym z najbardziej dojrzałych jego dzieł. W czasie tym faktura obrazów zmienia się. Warstwa farby jest gęsta i gruba (nie tak jak w latach 70. cienka i rzadka). Płótno pokrywa zbita sieć składająca się z nielicznych ilości maleńkich i oddzielonych od siebie plamek. Widziane z odległości oddaje głęboką i mieniącą się całość. Co więcej, tak jak zauważył krytyk Rewald, harmonijna gęstość wydobywa z dzieła „bogactwo gradacji, która przypomina emalię”.

RakjsBli0hnzQ1
Camille Pissarro, „Czerwone dachy, zakątek wsi, efekt zimy”, 1877, Museum d’Orsay, Paryż, wikiart.org, Domena Publiczna

Na początku lat 80. Pissarro skłania się ku nowym technikom tj. gwasz, pastele, litografia czy grawiura. Techniki graficzne zmuszają go do pracy w atelieratelieratelier, przez co traci kontakt z naturą. Postaci wychodzą na pierwszy plan, za to pejzaż staje się jedynie tłem. Pissarro zapożycza często pozy postaci od Milleta. W przeciwieństwie do niego, nie idealizuje ich, nie mają patosu ani monumentalności. Kolory powstają z ciasnej sieci ukośnych kresek (technika ta często wykorzystywana jest w litografii i sztuce grawerskiej). Ta szczególna faktura umożliwia subtelne wycieniowanie światła i ułatwia harmonijne połączenie głębi obrazu z postaciami.

REmw0Bsr8FuAq
Ilustracja przedstawia obraz pt. „Dziewczynka z gałązką, siedząca wieśniaczka” autorstwa Camille Pissarro. Młoda dziewczyna, z ubioru sądząc wieśniaczka, z gałęzią w ręku siedzi na soczysto zielonej murawie. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje 1. Słynny obraz Dziewczynka z gałązką, siedząca wieśniaczka, jest jednym z najbardziej charakterystycznych dla tego okresu twórczości Pissarra.
Camille Pissarro,„Dziewczynka z gałązką, siedząca wieśniaczka”, 1881, Museum d’Orsay, Paryż, wikiart.org, Domena Publiczna

Po roku 1885 Pissarro inspiruje się malarstwem Seurata i zapoczątkowanym przez niego pointylizmem lub inaczej zwanym neoimpresjonizmem. Polega ona na nakładaniu kolorów jeden obok drugiego według praw uzupełniania się i kontrastu barw. Na fakturę obrazu składają się maleńkie okrągłe dotknięcia pędzla, które tworzą plamy o zróżnicowanych kolorach. Plamy te łączą się w oku widza. Jest to rozszczepienie impresjonizmu na ściśle naukowe podejście do sposobu postrzegania. Pissarro odchodzi w tym czasie zupełnie od intuicyjnego traktowania natury, usztywnia swój styl. Przykładem może być obraz Widok z mojego okna, Eragny‑sur‑Epte, 1886‑1888, który zostaje wystawiony na ósmej ostatniej już wystawie impresjonistów w 1886 r.

RhF4fTJ0y4TBC1
Camille Pissarro,„Widok z mojego okna, Eragny-sur-Epte”, 1886-1888, Museum d’Orsay, Paryż, wikiart.org, Domena Publiczna

Od 1889 Pissarro cierpi na chroniczne zapalenie oczu i przestaje malować w plenerze. Zmuszony do pracy w zamkniętych pomieszczeniach patrzy na świat przez okna. Zaczyna się okres malowania pejzaży miejskich z pokojów hotelowych. Tematami są bulwarybulwarbulwary, aleje, place, mosty, porty, kościoły i etc. To ostatni etap jego kariery. Przykładem jest obraz Bulwar Montmartre, zachód słońca, 1897.

ROklCyEAtFv9E1
Camille Pissarro, „Bulwar Montmartre, zachód słońca”, 1897, kolekcja prywatna, wikiart.org, Domena Publiczna

Jest to powrót Pissarra do impresjonizmu z lat wcześniejszych. Odnajdujemy w nich tę samą płynność i ruchliwość, kompozycję delikatną, lekką, rzec by można lotną. Ten styl kontrastuje z wypracowaną gęstą, masywną fakturą pejzaży wiejskich z końca lat 80.

Alfred Sisley

RRHfYU5IvLJAK1
Alfred Sisley, poetanarquista.blogspot.com, CC BY 3.0

Alfred Sisley – impresjonistyczny pejzażysta. Nie doczekał się uznania za życia z powodu przedwczesnej śmierci w wieku 59 lat. Pochodzi z Anglii, jednak całe swe życie spędził we Francji nie licząc paru wypadów na Wyspy. Rozpoczynał w atelier Gleyere’a, gdzie poznał się z Renoirem, Monetem i Bazillem. Od początku pod silnym wpływem Corota i Barbizończyków stworzył tak bardzo typowy dla siebie styl, charakteryzujący się troską o kompozycję, zamiłowaniem do wielkich przestrzeni nieba i pejzaży przeciętych przez ukazaną w perspektywie drogę.

Sisley podobnie jak Pissarro, zauroczony był pięknem Ile‑de‑FranceIle‑de‑FranceIle‑de‑France i niestrudzenie malował te same miejsca: Louveciennes, Marly, Wersal, Sèvres, a od roku 1880, gdy zamieszkał w Moret‑sur‑LoingMoret‑sur‑LoingMoret‑sur‑Loing, głównie widoki tego miasteczka.

Malarstwo Sisleya charakteryzuje się wrażliwością, powściągliwością, subtelnością barw, troską o kompozycję i harmonię. Nie był artystą cenionym i mimo pomocy znanego marszandamarszandmarszanda i znawcy malarstwa, Durand‑Ruela, żył w ubóstwie.

Zastosował tutaj klasyczneklasycyzmklasyczne symbole w realistycznym malarstwie, chodzi o krzyż utworzony przez rozpostarte skrzydła (ewokacja figury Chrystusa). Kolorystyka obrazu utrzymana w szarościach i czerniach, spójnie z realizmem, pędzel prowadzony szeroko, kolory starannie nakładane grubą warstwą.

W roku 1871 Alfred Sisley osiadł w Louveciennes. w tej cichej i spokojnej wiosce regionu Ile‑de‑France znalazł wiele motywów będących źródłem natchnienia. Sisley lubił tworzyć pejzaże, komponując je w sposób geometryczny. Tu usiłował zasugerować złudzenie trzeciego wymiaru, malując drogę prostopadle do obrazu, na wprost patrzącego. Wszystko w tej kompozycji stara się potęgować to wrażenie: drzewa, w których elementy poziome powtarzane są przez ich układające się poziomo na ziemi cienie., dzięki czemu płótno zdaje się charakteryzować rytmicznym układem, w którym lekko pnący się ku górze łuk drogi przecina się z nisko usytuowanym dalszym planem.

RZDRkBTvCpmFF1
Alfred Sisley, „Ulica de la Machine, Louveciennes”, 1873, Museum d’Orsay, Paryż, wikiart.org, Domena Publiczna

Od lipca do października 1874 Sisley przebywa w Anglii. Maluje tam podlondyńskie wsie. Wychodzi z tego seria obrazów utrzymana w jasnych tonacjach impresjonistycznych. Obraz Droga z Hampton Court do Molesey, 1874 daje kartograficzne podejście do pejzażu oraz kompozycję otwartą. Kolor nakładany jest szybkimi krótkimi pociągnięciami z dużą zręcznością.

RfpYA30j4LeNm1
Alfred Sisley, „Droga z Hampton Court do Molesey”, 1874, Neue Pinakothek, Monachium, wikiart.org, Domena Publiczna

W 1876 r. Sisley maluje serię obrazów powodzi w rejonie Port‑Marly. Pissarro uważał, że obraz Barka w czasie powodzi w Port‑Marly, 1876, stanowi jedno z arcydzieł Sisleya.

R18tL6v5tfJ58
Ilustracja przedstawia obraz pt. „Barka w czasie powodzi w Port-Marly” autorstwa Alfreda Sisleya. Obraz ukazuje powódź w mieście i mężczyznę płynącego barką. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje 1. Kompozycja obrazu podzielona na 3 części: budynek z lewej, środek przestrzeni i słup telegraficzny z prawej. Solidność budowli przeciwstawia się nieokreślonej i niestałej naturze krajobrazu, który wydaje się być nieskończoną przestrzenią.
Alfred Sisley, „Barka w czasie powodzi w Port-Marly”, 1876, Musee des Beaux-Arts, Rouen, wikiart.org, Domena Publiczna

W połowie lat 80. Sisley wykonuje serię pejzaży rzecznych. Przykład obrazu Brzeg rzeki w Saint‑Mammès, 1884 stanowi dowód wielkiej dojrzałości artystycznej. Obrana technika przywodzi na myśl stosowaną przez Renoira, (wybór żywych kolorów, ich połączenie i przeplatanie się).

R1eWutT9RDyB41
Alfred Sisley,„Brzeg rzeki w Saint-Mammès”, 1884, Ermitaż, Sankt Petersburg, wikiart.org, Domena Publiczna

W 1880 Sisley zamieszkuje w Moret‑sur‑Loing, gdzie spędzi resztę swojego życia i namaluje wielką liczbę płócien. Jest dojrzałym artystą i w pełni wykorzystuje styl impresjonistyczny. Maluje 12 wersji kościoła w Moret przy różnych oświetleniach.

R1S9njEnmR57W
Ilustracja przedstawia obraz pt. „Kościół w Moret w słońcu” autorstwa Alfreda Sisleya. Płótno ukazuje stary kościół w Moret-sur-Louin. Cała świeżość emanuje z pracy – jasne kolory, niemal realistyczny obraz w impresjonistyczny sposób i niezwykła gra ze światłem słonecznym. Oświetlony z góry z jasnymi promieniami, stary gotycki kościół rośnie przed nami w całej okazałości. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. Jednym z nich jest obraz Kościół w Moret w słońcu. Różnicą w stosunku do Moneta, który wykonał cykl obrazów katedry w Rouen, jest architektoniczna dokładność malowanego obiektu.
Alfred Sisley, „Kościół w Moret w słońcu”, 1893, Musée des Beaux-Arts, Rouen, wikiart.org, Domena Publiczna

Pod koniec życia Sisley poświęca się malowaniu pejzaży morskich podczas podróży do Wielkiej Brytanii. Ciekawym przykładem jest obraz Lady’s Cove, Langland Bay, 1897, który daje rozmaitość faktury na jednym pejzażu.

RDptUBpqB1Z9x
Ilustracja przedstawia obraz pt. „Lady’s Cove, Langland Bay” autorstwa Alfreda Sisleya. Obraz ukazuje pejzaż morski. Morze i niebo powstały przez nakładanie kolorów obszernymi pociągnięciami pędzla, podczas gdy skalisty brzeg techniką drobnych, tnących dotknięć. Kolory są gwałtowne, a plaża jest prawie nierealną, fioletową przestrzenią. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. Morze i niebo powstały przez nakładanie kolorów obszernymi pociągnięciami pędzla, podczas gdy skalisty brzeg techniką drobnych, tnących dotknięć. Kolory są gwałtowne, a plaża jest prawie nierealną, fioletową przestrzenią.
Alfred Sisley, „Lady’s Cove, Langland Bay”, 1897, kolekcja prywatna, wikiart.org, Domena Publiczna

Berthe Morisot

R1ZlQGZkNMSeF1
Berthe Morisot, niezlasztuka.net, CC BY 3.0

Berthe Morisot - jedyna kobieta w początkach grupy impresjonistów. Jej paletę barw cechuje zachwycająca jasność. Maluje głównie kobiety w trakcie codziennego życia, uchwycone bardzo subtelnie dają obraz zawieszonej rzeczywistości. Malarstwo to jej racja bytu.

Niewiele dzieł zachowało się z wczesnego okresu twórczości. Noszą wyraźne znamię wpływu Corota, czyli realizmu. Malarstwo jej zmienia się pod wpływem Maneta (od 1868). Wyraźnie zaznacza się impresjonizm, który staje się wiodący w jej dziełach.

Obraz Kołyska (1872) jest dojrzałą już pracą artystki. Stosuje efekty barw i przezroczystości. Kompozycja statyczna po przekątnej dzieli obraz na dwie części. Obraz wypełnia uczucie lekkości i łagodności - wyraz intymnego szczęścia.

RwN5aQezPFGYu1
Berthe Morisot, „Kołyska”, 1872, Museum d’Orsay, Paryż, wikiart.org, Domena Publiczna

W roku 1874 Morisot staje się już uznaną malarką. Poszukuje sposobu pozwalającego na uchwycenie dynamicznego i ulotnego aspektu rzeczywistości. Maluje pejzaże z postaciami, które świadczą o bardzo silnym odczuwaniu przyrody oraz o odebranych lekcjach u Corota. Polowanie na motyle, 1874 to wyraz dynamicznego ujęcia przyrody (tematem jest letni spacer jej siostry Edmy z dziećmi) poprzez rozlewające się plamy światła wśród zieleni z kontrastującą statycznością postaci.

RFMMpqIKHaomJ1
Berthe Morisot, „Polowanie na motyle”, 1874, Museum d’Orsay, Paryż, wikiart.org, Domena Publiczna

Śmiałą kompozycję obrazu Morisot zastosowała w obrazie Eugène Manet na wyspie Wight, 1875, gdzie przedstawia interakcję dwóch przestrzeni: wnętrza pokoju z widokiem za oknem. Malarka żyje pełnią szczęścia po ślubie z bratem Eduarda Maneta Eugenem wyrusza na wyspę Wight, gdzie maluje serię obrazów i szkiców przepojonych jasnymi barwami i bardziej nerwowymi pociągnięciami pędzla. Zrywa już definitywnie z akademizmem. Charakterystycznym motywem tego okresu jest niedokańczanie prac.

RseTNDMC9NOuq1
Berthe Morisot, „Eugène Manet na wyspie Wight”, 1875, Musee Marmottan, Paryż, wikiart.org, Domena Publiczna

Ulubionym motywem Berthe’y są kobiety. Maluje je w codziennych intymnych czynnościach z pełną czułością i delikatnością, jak również w miejscach publicznych tj, teatr, bal, park, ogród.

R135nqxV3R9o1
Ilustracja przedstawia obraz pt. „Młoda kobieta pudrująca się” autorstwa Berthe Morisot. Obraz ukazuje piękną kobietę z długimi, brązowymi włosami, która siedzi przed lustrem i pudruje nos. Ubrana jest w długą, białą sukienkę. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje:
Berthe Morisot, „Młoda kobieta pudrująca się”, 1877, Museum d’Orsay, Paryż, wikiart.org, Domena Publiczna

W 1878 r. Morisot wydaje na świat córkę, która staje się głównym modelem i szczęściem malarki. W 1881 r. Berthe’a przeprowadza się z rodziną do uroczego domu z ogrodem nad Sekwaną w podparyskim BougivalBougivalBougival. Powstaje seria obrazów przepojonych szczęściem i brakiem skrępowania w nakładaniu farby. Pociągnięcia pędzla są bardziej energiczne i szybsze, brak szczegółów. Obraz Lekcja w ogrodzie, 1886 jest wirem letniej przyrody. Farba nakładana jest w sposób gwałtowny – chłosta płótno pędzlami.

R1OkEyCddFWzQ1
Berthe Morisot, „Lekcja w ogrodzie”, 1886, zbiory prywatne, wikiart.org, Domena Publiczna

Lekkość sposobu malowania przejawia się w obrazie Julie Manet i jej chart Laerte, 1893. Jest to czas, gdy malarka zapisuje swe uwagi dotyczące sztuki, podsumowuje swe przemyślenia. Ostatni etap twórczości to wyraźniejsze pociągnięcia pędzlem widoczne dobrze w obrazie Mała Marcelle, 1895.

R1QhlOkNpRckE1
Berthe Morisot, „Julie Manet i jej chart Laerte”, 1893, Musee Marmottan, Paryż, wikiart.org, Domena Publiczna
R8THpVBuVuJqm1
Berthe Morisot, „Mała Marcelle”, 1895, Musee Marmottan, Paryż, wikiart.org, Domena Publiczna
R1BL43VXJKnaq1
Ćwiczenie 1
Wymień dwa dzieła, których autorem jest Camille Pissarro.
R5bOY9KnaWH1U1
Ćwiczenie 2
Wymień dwa obrazy, których autorem jest Alfred Sisley.
RdyjMO2rdf5mU1
Ćwiczenie 3
Wymień tytuły trzech obrazów Berthe Morisot.
RIVbsUNUqFsfB
Ćwiczenie 4
Odpowiedz, kto był mężem Berthe Morisot. Możliwe odpowiedzi: 1. Brat Renoira, 2. Brat Maneta, 3. Brat Moneta, 4. Brat Pissarra, 5. Brat Sisleya
R1cklHwFCVb9s1
Ćwiczenie 5
Podaj tytuł obrazu, którego tematem jest bulwar.
R13YAFARxYttn
Ćwiczenie 6
Ile odbyło się łącznie wystaw impresjonistów? Możliwe odpowiedzi: 1. 7, 2. 6, 3. 8
RJRBJ3fYW0jJK
Ćwiczenie 7
Do czyjej pracowni należało 4 malarzy, którzy odłączając się zeń w niedługiej przyszłości przyczynili się do powstania nowego kierunku w malarstwie?

Słownik pojęć

Akademizm
Akademizm

Kierunek w sztuce europejskiej, rozwijający się od XVII w. do końca XIX przede wszystkim w malarstwie i rzeźbie. Malarstwo charakteryzowało się założeniami nawiązującymi do sztuki antycznej, utrzymane w ciemnych tonacjach o tematyce historycznej lub mitologicznej nigdy nie wziętej z codziennego życia. Propagowany głównie przez akademie sztuk pięknych.

atelier
atelier

Słowo pochodzenia franc., pomieszczenie lub zespół pomieszczeń, stanowiący przestrzeń dla twórczych działań artysty, dostosowany do indywidualnych upodobań i charakteru wykonywanej profesji (najczęściej: fotograf, malarz, rzeźbiarz)

Barwnik syntetyczny
Barwnik syntetyczny

Substancje barwiące pochodzenia syntetycznego, najliczniejsze i najpopularniejsze dla tworzenia farb to barwniki azowe (ze związków diazowych i fenolu).

Bohema
Bohema

(Z franc. la bohéme - cyganeria) Nazwa środowiska artystycznego, którego członkowie spędzają razem czas na tworzeniu i zabawie, często przeciwstawiając się obowiązującym normom społecznym i nadając ton nowym awangardowym poglądom w kulturze czy sztuce. Termin ten wiąże się znaczeniowo ze swobodą twórcy i wolnością tworzenia.

Bougival
Bougival

(czyt. Bużiwal) miejscowość i gmina we Francji w regionie Ile‑de‑France położona na zachód od Paryża z przepływającą Sekwaną.

bulwar
bulwar

Nazwa dawniejszych fortyfikacji w Paryżu, na których w XIX w. pobudowano drogi. Dziś znaczy szeroką, zadrzewioną ulicę nad brzegiem rzeki, jeziora lub morza. Termin używany również na określenie wielkich arterii komunikacyjnych np. bulwary Paryża.

dywizjonizm
dywizjonizm

Technika malarska zapoczątkowana przez impresjonistów, której następstwem był pointylizm (malowanie kropką) utworzony przez Georgesa Seurata. Dywizjonizm opierał się na naukowych podstawach widzenia barw i mieszaniu się ich w oku (M. E. Chevreul, Prawo kontrastu symultanicznego, 1839).

Ile‑de‑France
Ile‑de‑France

Region w północnej części Francji z największą aglomeracją Paryża. Jest najbardziej zaludnionym obszarem, jak również nasycony największą liczbą instytucji nauki i kultury oraz zabytków.

impresjonizm
impresjonizm

Nurt w sztuce europejskiej, a później amerykańskiej, zapoczątkowany przez grupę paryskich artystów studiujących w Atelier Gleyre’a oraz w Académie Suisse w II poł. XIX w. Najbardziej charakterystyczną cechą malarstwa i rzeźby tego kierunku było utrwalenie przez artystę przelotnego, chwilowego wrażenia światła i barwy w ich wzajemnej współzależności, dążenie do oddania zmysłowych, ulotnych momentów. Nazwa została ironicznie nadana przez krytyka i dziennikarza pierwszej wystawy w 1874 r. Louisa Leroy na temat obrazu Claude’a Moneta, Impresja, wschód słońca.

klasycyzm
klasycyzm

(z łac. pierwszorzędny, doskonały, wzorcowy, wyuczony) styl w muzyce, sztuce, literaturze oraz architekturze odwołujący się do kultury starożytnych Rzymian i Greków. Powrót do źródeł klasycznych nastąpił już w renesansie jako odrodzenie kultury wielkiego Rzymu. Wpływał na kształt innych nurtów kulturowych tj. manieryzm, barok, rokoko. Trwał do końca XVIII w. Zauroczenie klasyczną harmonią pojawiało się wielokrotnie, także w XX w., np. pod postacią neoklasycyzmu.

Lasek Fontainebleau
Lasek Fontainebleau

Największy obszar leśny położony blisko Paryża, tzw. Puszcza Biere. W XIX wieku las stał się inspiracją dla wielu artystów, takich jak malarze Camille Corot, Claude Monet, August Renoir, Paul Cézanne, Georges Seurat, członkowie szkoły z Barbizon, pisarze Victor Hugo, George Sand, Honoré de Balzac, Gustaw Flaubert, Guy de Maupassant, Marcel Proust i wielu innych.

Louveciennes
Louveciennes

(czyt. Luvusien) Miejscowość i gmina we Frencji w środkowym regionie Ile‑de‑France. Mieszkał w niej Sisley i była odwiedzana przez innych malarzy impresjonistów.

marszand
marszand

Handlujący dziełami sztuki, głównie obrazami, kupiec (najczęściej francuski) kształtujący rynek poprzez organizowanie wystaw, komercjalizację konkretnych trendów i mód, przez to czasem ingerujący w kierunek twórczości artystycznej.

Moret‑sur‑Loing
Moret‑sur‑Loing

Miejscowość i dawna gmina we Francji w południowej części regionu Ile‑de‑France, w której zamieszkał Sisley.

pigment
pigment

Kryjąca substancja nierozpuszczalna, stała i barwiąca, składnik farb dający efekt koloru. Zwykle są to rozdrobnione minerały, które wymieszane z wypełniaczem (dla oszczędności) dają konsystencję farby. Można podzielić na pigmenty: absorpcyjne, metaliczne i perłowe.

Salon
Salon

Oficjalna, państwowa doroczna wystaw malarska w Paryżu zapewniająca artystom reklamę i uznanie, a wraz z tym możliwość sprzedaży obrazów wśród wpływowych mieszczan.

Salon Odrzuconych
Salon Odrzuconych

Wystawa dzieł odrzuconych artystów przez jury konserwatywnego Salonu przyzwyczajonego do akademizmu, oficjalnie zatwierdzona przez Napoleona III.

Szkoła Barbizon
Szkoła Barbizon

Grupa francuskich malarzy, którzy w latach 1830‑1860/70 tworzyła w okolicach podparyskiej wioski Barbizon na skraju Lasu. Domeną ich były pejzaże, które zrywały z wyidealizowanym pejzażem akademickim, a preferowały pracę w plenerze i malowanie natury zgodne z własnym odczuciem. Utorowali drogę dla impresjonistów. Najważniejszymi przedstawicielami byli: Théodore Rousseau, Jean‑Francoise Millet, Camille Corot, Charles‑Francoise Daubigny.

Szpachla malarska
Szpachla malarska

Narzędzie składające się z giętkiej metalowej blachy osadzonej na trzonku o różnorodnych kształtach służącej do nakładania, rozprowadzania i mieszania farb bezpośrednio na płótnie. Charakterystyczną cechą obrazów malowanych szpachlą jest wyjątkowo gruba warstwa farby i specyficzna faktura oraz ostre przejścia kolorystyczne. Malowanie nią wymaga szczególnej pewności i wyczucia w podejmowaniu decyzji kolorystycznych. Zyskała popularność wśród impresjonistów ze względu na możliwość szybkiej i spontanicznej ekspresji pracy z czystymi kolorami.

Źródło: encyklopedia.pwn.pl

Galeria dzieł sztuki