Prawdziwy przyjaciel: kto to taki?
Ruchoma grafika przedstawiająca wzgórza z narysowanymi oczami. Na czterech wzgórzach znajdują się pojedyncze domy. Z ich kominów unosi się dym.Na pewno masz wiele koleżanek i kolegów, ale czy masz przyjaciela? Czym właściwie jest przyjaźń? Jak sądzisz, jakie cechy powinien mieć prawdziwy przyjaciel? Czego można oczekiwać od człowieka, który mówi, że jest twoim przyjacielem i jak być nim dla innych? Niektórzy sądzą, że to dwie dusze w jednym ciele. Spróbuj rozgryźć zagadkę prawdziwej przyjaźni.
Zapoznaj się z recytacją utworu Adama Mickiewicza pt. 'Przyjaciele'.
O autorze
Adam Mickiewicz
Jeden z najwybitniejszych polskich poetów, tworzył w XIX w. Najbardziej znane jego utwory to m.in. 'Pan Tadeusz' i 'Dziady'. Być może znasz już ballady Mickiewicza 'Pani Twardowska' i 'Powrót taty'. W starszych klasach poznasz wiersze 'Reduta Ordona' i 'Śmierć pułkownika'.
Przeczytaj uważnie utwór pt. 'Przyjaciele'. Wyszukaj w tekście wyrazy, które są dla ciebie niezrozumiałe i wyjaśnij ich znaczenie, korzystając z przypisów i słownika.
PrzyjacieleNie masz terazNie masz teraz prawdziwej przyjaźni na świecie;
Ostatni znam jej przykład w oszmiańskim powiecieoszmiańskim powiecie.
Tam żył Mieszek, kumkum Leszka, i kum Mieszka Leszek,
Z tych, co to: gdzie ty, tam ja, co moje, to twoje.
Mówiono o nich, że gdy znaleźli orzeszek,
Ziarnko dzielili na dwoje;
Słowem, tacy przyjaciele,
Jakich i wtenczas liczono niewiele.
Rzekłbyś: dwójduchdwójduch w jednym ciele.O tej swojej przyjaźni raz w cieniu dąbrowydąbrowy
Kiedy gadali, łącząc swoje czułe mowy
Do kukań zozulzozul i krakań gawronichgawronich,
AlićAlić ryknęło raptem coś koło nich.
Leszek na dąb; nużnuż po pniu skakać jak dzięciołek.
Mieszek tej sztuki nie umie,
Tylko wyciąga z dołu ręce: 'Kumie!'
Kum już wylazł na wierzchołek.Ledwie Mieszkowi był czas zmrużyć oczy,
Zbladnąć, paść na twarz: a już niedźwiedź kroczy.
Trafia na ciało, maca: jak trup leży;
Wącha: a z tego zapachu,
Który mógł być skutkiem strachu,
Wnosi, że to nieboszczyk i że już nieświeży.
Więc mruknąwszy ze wzgardą, odwraca się w kniejęknieję,
Bo niedźwiedź Litwin miąsmiąs nieświeżych nie je.Dopieroż Mieszek odżył... 'Było z tobą krucho! –
Woła kum. – Szczęście, Mieszku, że cię nie zadrapał!
Ale co on tak długo tam nad tobą sapał,
Jak gdyby coś miał powiadać na ucho?'
'Powiedział mi – rzekł Mieszek – przysłowie niedźwiedzie:
Że prawdziwych przyjaciół poznajemy w biedzie'.Źródło: Adam Mickiewicz, Przyjaciele, [w:] tegoż, Bajki, Warszawa 1893, s. 112.
Bajka to wierszowana opowieść o zwierzętach, ludziach, rzadziej roślinach czy przedmiotach. Postaci występujące w bajkach obdarzone są wyrazistymi cechami charakteru. Bajka opowiada o ludzkich doświadczeniach, a jej celem jest uświadomienie czytelnika o szkodliwości lub pożyteczności określonego zachowania. Na końcu utworu znajduje się pouczający wniosek, puenta, która czasami jest wypowiedziana wprost lub tylko sugerowana czytelnikom.
Przedstaw w kilku zdaniach bohaterów utworu „Przyjaciele”.
Wyjaśnij, dlaczego Leszek nie udzielił pomocy przyjacielowi podczas spotkania z niedźwiedziem.
Jaka przyjaźń łączyła Mieszka i Leszka przed spotkaniem z niedźwiedziem? Jaka okazała się później? Wstaw brakujące wyrazy.
niedźwiedzia, tygrysa, miłość, czas, różne, ciele, przyjaźń, fałszywym, orzeszkiem, wakacje, jabłkiem, prawdziwym, próbie, Mieszkowi, Leszkowi, dwie
Leszek i Mieszek byli jak .......................... dusze w jednym ........................... Razem spędzali .........................., dzielili się wszystkim, nawet znalezionym ........................... Pewnego dnia ich .......................... została poddana ........................... Gdy spotkali .........................., okazało się, że Leszek nie jest .......................... przyjacielem, bo nie pomógł .......................... w niebezpieczeństwie.
Do podanych haseł związanych z treścią utworu dopisz krótko, jakich wydarzeń one dotyczą.
Wielka przyjaźń Mieszka i Leszka.
Niebezpieczeństwo nadchodzi.
Ratuj się, kto może!
Bliskie spotkanie z niedźwiedziem.
Prawdziwych przyjaciół poznaje się w biedzie.
Wskaż wyrazy, którymi nie można zastąpić słowa „przyjaciel”. Pozostałe utworzą wyrazy bliskoznaczne.
{kumpel} {towarzysz} {#zdrajca} {powiernik} {druh} {#sąsiad} {kolega} {bratnia dusza} {#znajomy} {#przeciwnik}
Podaj wyrazy pokrewnewyrazy pokrewne do rzeczownika 'przyjaciel'. Wypełnij i umieść pola tekstowe w dowolnych miejscach.
Przykład: przyjaciel – przyjaciółka
Podaj wyrazy pokrewne do słowa 'przyjaciel'.
Przyjrzyj się budowie bajki pt. „Przyjaciele”. Czy możesz wyróżnić w niej jakieś części? Zastanów się, a następnie uzupełnij definicję.
Zwrotka (strofa) – wyróżniona graficznie część .............., którą autor powtórzył w podobnym kształcie kilka razy. Często każda ze zwrotek utworu ma tę samą liczbę ...............
Przeczytaj zdania w tabelce. Wskaż, które są prawdziwe, a które fałszywe.
| Zdania | Prawda | Fałsz |
| Bohaterem tekstu jest niedźwiedź. | □ | □ |
| Pouczenie płynące z tekstu bajki zawarte jest w słowach: prawdziwych przyjaciół poznajemy w biedzie. | □ | □ |
| Leszek zachował się jak prawdziwy przyjaciel. | □ | □ |
| Tekst bajki „Przyjaciele” napisany jest prozą. | □ | □ |
| W wierszu są cztery strofki (zwrotki). | □ | □ |
| W każdej strofce jest tyle samo wersów (linijek). | □ | □ |
| Cały wiersz ma 31 wersów. | □ | □ |
| Utwór Adama Mickiewicza „Przyjaciele” jest bajką. | □ | □ |
Napisz list, w którym jako Leszek przeprosisz Mieszka za swoje zachowanie. Przekonaj go, że warto ci wybaczyć i jeszcze raz zaufać.
Zastanów się nad tym, jak można okazywać przyjaźń. Opisz, jak zachowujesz się wobec swoich przyjaciół. Przedstaw, kiedy i w jakich sytuacjach ty pomagasz im, a kiedy i jak oni pomagają tobie. Wyjaśnij, co według ciebie znaczy być prawdziwym przyjacielem.