Prawdziwy przyjaciel: kto to taki?
zadanie interaktywne
Zasób interaktywny dostępny pod adresem https://zpe.gov.pl/a/DisoXm0uq
Na pewno masz wiele koleżanek i kolegów. A czy masz przyjaciela? Czym właściwie jest przyjaźń? Spróbuj rozgryźć zagadkę prawdziwej przyjaźni.
Obejrzyjcie film z recytacją utworu Adama Mickiewicza pt. „Przyjaciele”. Zapamiętajcie, o czym opowiada.
Film dostępny pod adresem https://zpe.gov.pl/a/DisoXm0uq
Utwór Adama Mickiewicza czyta Jan Blecki Utwór Adama Mickiewicza czyta Jan Blecki Źródło: Scholaris.pl.
Adam Mickiewicz
Jeden z najwybitniejszych polskich poetów, tworzył w okresie romantyzmu. Najbardziej znane jego utwory to m.in. „Pan Tadeusz” i „Dziady”. Młodzi czytelnicy znają jego wiersze, np. „Reduta Ordona”, „Niepewność”, oraz wiele bajek, m.in. „Golono, strzyżono”, i ballad, np. „Powrót taty”, „Pani Twardowska”.
Przeczytaj uważnie utwór pt. „Przyjaciele”. Wyszukaj w tekście wyrazy, które są dla ciebie niezrozumiałe, i wyjaśnij ich znaczenie, korzystając z przypisów i słownika.
PrzyjacieleNie masz teraz prawdziwej przyjaźni na świecie;
Ostatni znam jej przykład w oszmiańskim powiecieoszmiańskim powiecie.
Tam żył Mieszek, kumkum Leszka, i kum Mieszka Leszek,
Z tych, co to: gdzie ty, tam ja, co moje, to twoje.
Mówiono o nich, że gdy znaleźli orzeszek,
Ziarnko dzielili na dwoje;
Słowem, tacy przyjaciele,
Jakich i wtenczas liczono niewiele.
Rzekłbyś: dwójduch w jednym ciele.O tej swej przyjaźni raz w cieniu dąbrowydąbrowy
Kiedy gadali, łącząc swoje czułe mowy
Do kukań zozulzozul i krakań gawronichgawronich,
AlićAlić ryknęło raptem coś koło nich.
Leszek na dąb; nuż po pniu skakać jak dzięciołek.
Mieszek tej sztuki nie umie,
Tylko wyciąga z dołu ręce: „Kumie!”
Kum już wylazł na wierzchołek.Ledwie Mieszkowi był czas zmrużyć oczy,
Zbladnąć, paść na twarz: a już niedźwiedź kroczy.
Trafia na ciało, maca: jak trup leży;
Wącha: a z tego zapachu,
Który mógł być skutkiem strachu,
Wnosi, że to nieboszczyk i że już nieświeży.
Więc mruknąwszy ze wzgardą, odwraca się w knieję,
Bo niedźwiedź Litwin miąsmiąs nieświeżych nie je.Dopieroż Mieszek odżył... „Było z tobą krucho! –
Woła kum. – Szczęście, Mieszku, że cię nie zadrapał!
Ale co on tak długo tam nad tobą sapał,
Jak gdyby coś miał powiadać na ucho?”
„Powiedział mi – rzekł Mieszek – przysłowie niedźwiedzie:
Że prawdziwych przyjaciół poznajemy w biedzie”.Adam Mickiewicz, Przyjaciele, [w:] tegoż, Bajki, Warszawa 1893, s. 112.
Odpowiedzcie na pytania:
Kim są bohaterowie tej bajki?
Co im się przydarzyło?
Jakiej próbie została poddana przyjaźń Leszka i Mieszka?
Kto zawiódł swojego przyjaciela: Leszek czy Mieszek?
Jaka przyjaźń łączyła Mieszka i Leszka przed spotkaniem z niedźwiedziem? Jaka okazała się później? Wstaw brakujące wyrazy.
wakacje, próbie, miłość, tygrysa, prawdziwym, czas, niedźwiedzia, jabłkiem, dwie, fałszywym, ciele, Leszkowi, Mieszkowi, orzeszkiem, przyjaźń, różne
Leszek i Mieszek byli jak .......................... dusze w jednym ........................... Razem spędzali .........................., dzielili się wszystkim, nawet znalezionym ........................... Pewnego dnia ich .......................... została poddana ........................... Gdy spotkali .........................., okazało się, że Leszek nie jest .......................... przyjacielem, bo nie pomógł .......................... w niebezpieczeństwie.
Wskaż wyrazy, którymi nie można zastąpić słowa „przyjaciel”. Pozostałe utworzą wyrazy bliskoznaczne.
kumpel towarzysz zdrajca powiernik druh sąsiad kolega bratnia dusza znajomy przeciwnik
Znajdź wyrazy pokrewnewyrazy pokrewne do rzeczownika „przyjaciel”. Zapisz je tutaj lub w zeszycie.
Przykład: przyjaciel – przyjaciółka
Przyjrzyj się budowie bajki pt. „Przyjaciele”. Czy możesz wyróżnić w niej jakieś części? Zastanów się, a następnie uzupełnij definicję.
Zwrotka (strofa) – wyróżniona graficznie część .............., którą autor powtórzył w podobnym kształcie kilka razy. Często każda ze zwrotek utworu ma tę samą liczbę ...............
Przeczytaj zdania w tabelce. Wskaż, które są prawdziwe, a które fałszywe.
| Zdania | Prawda | Fałsz |
| Bohaterem tekstu jest niedźwiedź. | □ | □ |
| Pouczenie płynące z tekstu bajki zawarte jest w słowach: prawdziwych przyjaciół poznajemy w biedzie. | □ | □ |
| Leszek zachował się jak prawdziwy przyjaciel. | □ | □ |
| Tekst bajki „Przyjaciele” napisany jest prozą. | □ | □ |
| W wierszu są cztery strofki (zwrotki). | □ | □ |
| W każdej strofce jest tyle samo wersów (linijek). | □ | □ |
| Cały wiersz ma 31 wersów. | □ | □ |
| Utwór Adama Mickiewicza „Przyjaciele” jest bajką. | □ | □ |
Przypomnij sobie, jaki utwór nazywamy bajką. Udowodnij, że utwór „Przyjaciele” też jest bajką.
Napisz na kartce list, w którym jako Leszek przeprosisz Mieszka za swoje zachowanie. Przekonaj go, że warto ci wybaczyć i jeszcze raz zaufać.
Wręcz list koleżance lub koledze z ławki. Porozmawiajcie o tym, czy takie przeprosiny mogłyby zostać przyjęte przez Mieszka. Dlaczego tak lub dlaczego nie?
Porozmawiajcie o tym, jak można okazywać przyjaźń. Jak zachowujecie się wobec swoich przyjaciół? Kiedy i w jakich sytuacjach wy pomagacie im, a kiedy i jak oni wam? Co to znaczy być prawdziwym przyjacielem?