Prawo Pascala

1. Cele lekcji

a) Wiadomości

1. Uczeń zna prawo Pascala.

2. Uczeń wie, w jakich urządzeniach znalazło zastosowanie prawo Pascala.

b) Umiejętności

1. Uczeń umie opisać doświadczenie potwierdzające prawo Pascala.

2. Metoda i forma pracy

Podział metod nauczania według koncepcji nauczania wielostronnego W. Okonia:

1. Metody asymilacji wiedzy: wyszukiwanie informacji w Internecie

2. Metody samodzielnego dochodzenia do wiedzy: formułowanie obserwacji

3. Metody waloryzacyjne: teczki tematyczne

Forma pracy: grupowa

3. Środki dydaktyczne

1. Tablica i kreda

2. Prezentacja multimedialna „Prawo Pascala i jego zastosowania”

3. Pracownia komputerowa

4. Przebieg lekcji

a) Faza przygotowawcza

Nauczyciel prosi uczniów o przypomnienie z lekcji dotyczącej ciśnienie hydrostatycznego, jakie wnioski wysunęli po obserwacji wypływania wody ze strzykawki pod wpływem różnej siły nacisku tłoka. W razie potrzeby uczniowie odszukują te informacje w zeszytach przedmiotowych lub podręczniku.

b) Faza realizacyjna

Nauczyciel lub uczniowie samodzielnie wykonują jedno lub wszystkie z następujących doświadczeń:

• wypływanie wody przez otwory w kulistej kolbie z tłokiem,

• wypływanie wody przez otwory wykonane igłą na jednym poziomie małej plastikowej butelki,

• nadmuchiwanie gumowej rękawiczki powietrzem.

Nauczyciel prosi uczniów, aby zapisali „na brudno” w zeszytach obserwacje, jakie poczynili przy prezentowanych lub wykonywanych wcześniej doświadczeniach. W razie trudności (uczniowie mogą nie widzieć w tych doświadczeniach niczego wyjątkowego) nauczyciel przypomina, o czym była mowa na początku lekcji. Po upływie wyznaczonego czasu uczniowie odczytują swoje sformułowania. Nauczyciel, inicjując dyskusję nad sformułowaniami uczniów, prowadzi do wybrania najlepszego sformułowania. Uczniowie zapisują je do zeszytu.

Nauczyciel przedstawia uczniom prawo Pascala i wyjaśnia, w jaki sposób potwierdza się ono poprzez dokonane we wcześniejszych doświadczeniach obserwacje. Wyjaśnia także, jakie konsekwencje ma to prawo dla sposobu zachowania się np. wody przy wypływaniu z otworów w kolbie (duża powierzchnia tłoka i mała powierzchnia otworu, ciśnienie jednakowe, a więc różne siły).

Nauczyciel dzieli uczniów na pary i każdej grupie daje jedno hasło, opisujące zastosowanie prawa Pascala w praktyce, np. podnośnik hydrauliczny, prasa pneumatyczna, układ hamulcowy, pompka rowerowa. Uczniowie mają za zadanie odnaleźć w Internecie informacje o tym urządzeniu, wykorzystaniu w nim prawa Pascala oraz jego zastosowaniach. Po ukończeniu pracy uczniowie lub wybrane przez nauczyciela pary uczniów referują swoją pracę przed klasą. Uczniowie, którzy przygotowywali informacje o tym samym urządzeniu, mogą zgłaszać swoje uwagi.

c) Faza podsumowująca

Uczniowie oglądają prezentację multimedialną: Prawo Pascala i jego zastosowania.

5. Bibliografia

M. Rozenbajger, R. Rozenbajger, Fizyka dla gimnazjum część 2, Wydawnictwo „Zamiast Korepetycji”, Kraków 2002.

6. Załączniki

a) Zadanie domowe

Uczniowie muszą wykonać notatkę do swojej teczki tematycznej. Umieszczają na niej wszystkie informacje dotyczące prawa Pascala, które poznali podczas lekcji. Na dole kartki zapisują nasuwające się im refleksje na temat wyjaśnienia działania nurka Kartezjusza w oparciu o prawo Pascala.

7. Czas trwania lekcji

45 minut

8. Uwagi do scenariusza

Do przeprowadzenia wszystkich etapów lekcji potrzebne są komputery z dostępem do Internetu. Jeżeli pracownia komputerowa stwarza odpowiednie możliwości, całą lekcję można przeprowadzić w szkolnej pracowni komputerowej, a jeżeli nie, to należy przejść z uczniami do pracowni na ostatnią fazę lekcji.