WIZUALIZACJA 2D/3D

Spis treści

• Podział środków transportu na gałęzie transportu1Podział środków transportu na gałęzie transportu

  • Transport lądowy2Transport lądowy

  • Transport specjalny3Transport specjalny

  • Transport wodny4Transport wodny

  • Transport lotniczy5Transport lotniczy

  • Transport przesyłowy6Transport przesyłowy

• Opakowania modułowe7Opakowania modułowe

  • Typoszereg opakowań modułowych8Typoszereg opakowań modułowych

• Zasady rozmieszczania ładunków zgodnie z przepisami transportowymi9Zasady rozmieszczania ładunków zgodnie z przepisami transportowymi

• Wykonywanie standardowych czynności i zadań zawodowych oraz osprzętu wymaganego do ich realizacji10Wykonywanie standardowych czynności i zadań zawodowych oraz osprzętu wymaganego do ich realizacji

• Realizacja przewozu transportowego11Realizacja przewozu transportowego

  • Przygotowanie ładunku do przewozu12Przygotowanie ładunku do przewozu

  • Załadunek towaru13Załadunek towaru

  • Przewóz ładunku14Przewóz ładunku

  • Rozładunek towaru15Rozładunek towaru

  • Rozliczenie jazdy eksploatacyjnej16Rozliczenie jazdy eksploatacyjnej

• Osprzęt transportowy17Osprzęt transportowy

Podział środków transportu na gałęzie transportu

Podział środków transportu na gałęzie transportu jest wykorzystywany w zależności od specyfikacji ładunku oraz charakterystyki trasy transportu do miejsca docelowego. Do najważniejszych gałęzi zalicza się: transport lądowy, transport specjalny, transport wodny, transport lotniczy oraz transport przesyłowy.

Powrót do spisu treści18Powrót do spisu treści

Transport lądowy

Transport lądowy odpowiada za transportowanie lub przemieszczanie różnego rodzaju obiektów po lądzie oraz stałym podłożu. Do transportu lądowego można zaliczyć transport kolejowy oraz samochodowy.

Transport kolejowy

Transport kolejowy to metoda przemieszczania ludzi i ładunków za pomocą systemu szynowego składającego się z torów kolejowych i pojazdów kolejowych, takich jak pociągi. Pociągi składają się z wagonów, które są przewożone lub ciągnięte przez specjalne pojazdy trakcyjne, wyposażone we własny napęd. Całość zestawu pojazdów kolejowych, zdolna do samodzielnego poruszania się, nazywana jest taborem kolejowym. W tym systemie przemieszczania się pojazdy poruszają się po stałej trasie szynowej, co umożliwia efektywny transport na długie odległości.

REP4DyGHqxy6x

Zdjęcie przedstawia pociąg jadący po torach wzdłuż brzegu rzeki. Na pierwszym planie znajduje się lokomotywa, do której dołączone są kolejne wagony.

Lokomotywa

R13WKt4wDlUv9

Zdjęcie przedstawia lokomotywę spalinowo‑elektryczną. Na wspólnej platformie z przodu znajduje się kabina maszynisty, natomiast za nią, znacznie dłuższy obszar zajmują ogniwa baterii, które umożliwiają pracę silnika w układzie hybrydowym.

Lokomotywa to pojazd szynowy przeznaczony do ciągnięcia bądź pchania innych pojazdów szynowych (np. wagonów). Co do zasady lokomotywa nie przewozi ładunków (choć istnieją takie, które zawierają przedział bagażowy). Na czole i tyle tego pojazdu znajduje się miejsce dla maszynisty, którego zadaniem jest bezpieczne przemieszczanie pojazdu po infrastrukturze szynowej. Lokomotywa może być jedno-, dwu- lub wieloczłonowa. Jeżeli stanowi integralną część składu pociągu, wówczas używa się określenia głowicy napędowej (lokomotywa zespołowa). Przykład takiej lokomotywy możemy zaobserwować w pociągach Express InterCity Premium, prowadzonych m.in. przez zespoły trakcyjne Pendolino.

W polskim systemie kolejowym dopuszczalne maksymalne obciążenie dla lokomotywy na jedną oś najczęściej wynosi $221\mathrm{\text{kN}}$. Lokomotywy wykorzystywane przez PKP Cargo do przewożenia ładunków masowych mogą osiągać prędkość maksymalną do $230\frac{km}{h}$. Ich siła pociągowa, zależna od wersji, mieści się w zakresie od $300$ do $400\mathrm{\text{kN}}$.

Wagony

Wagon to rodzaj pojazdu szynowego, który służy do transportu osób, a także zwierząt i ładunków. Wagon porusza się po torze (lub na linie w kolei linowej).

Wagony dzielimy na te, które nie poruszają się samodzielnie, a także na te, które mają własny napęd. W przypadku tych pierwszych wagon wprawiany jest w ruch poprzez inny pojazdy trakcyjny, taki jak lokomotywa czy drezyna. Może też być napędzany stacjonarnie poprzez pchanie bądź ciągnięcie. Jest wyposażony w urządzenia, które pozwalają na sprzęganie go ze składem pociągu. Jeśli jednak taki pojazd ma samodzielny napęd, można mówić o wagonie silnikowym. Wtedy może on stanowić pociąg samodzielnie lub w połączeniu z innymi wagonami. Ważnym elementem wyposażenia wagonów są urządzenia hamulcowe, odpowiedzialne za hamowanie pociągu, tzn. zmniejszenie prędkości jazdy bądź zatrzymanie.

RcWEksJzYiooO

Zdjęcie przedstawia różne rodzaje wagonów między innymi wagon cysternę, wagon na węgiel z otwartym dachem, czteroosiowy wagon towarowy, wagon samowyładowczy, platformę kontenerową oraz inne platformy.

Podział wagonów

Wśród wagonów do przewozu podróżnych lub ich rzeczy (wagony osobowe lub specjalne) możemy wyróżnić wagony:

• pasażerskie,

• bagażowe,

• bagażowo‑pocztowe,

• barowe,

• restauracyjne,

• kuszetki,

• pocztowe,

• sypialne,

• salonowe,

• ogrzewcze,

• więźniarki.

Do wagonów do przewozów towarowych (wagony towarowe) zaliczamy m.in. wagony:

• kryte;

• niekryte (węglarki, platformy);

• do przewozu cieczy, gazów i materiałów sypkich lub sproszkowanych (cysterny, wagony garnkowe i zbiornikowe);

• specjalne (wagony chłodnie do przewozu produktów łatwo psujących się, wagony do przewozu owoców, wagony do przewozu nierogacizny i drobiu);

• samowyładowcze;

• służbowe (brankardy).

Spośród wagonów przeznaczonych do obsługi technicznej infrastruktury i innych zadań (wagony techniczno‑gospodarcze) można wyróżnić następujące wagony:

• magazynowe,

• socjalne,

• tarowe,

• badawcze,

• dźwigi,

• koparki,

• pługi odśnieżne,

• szlifierki,

• żurawie kolejowe na podwoziach wagonowych.

R1aum9uRo1x6B

Zdjęcie przedstawia wagon pasażerski, przeznaczony do transportu osób. Posiada on okna, a wewnątrz znajdują się fotele pasażerskie. Jest to wagon bezprzedziałowy, to znaczy, że fotele zamontowane są w układzie szeregowym przy bocznych ścianach, a między nimi znajduje się korytarz. Na czołowych ścianach wagonu znajdują się szerokie drzwi, umożliwiające poruszanie się miedzy wagonami.

RIPBpLSr7mZlP

Zdjęcie przedstawia wagon platformę z kłonicami, przystosowany do transportu krótkich i długich belek lub pni drzewa. Kłonice to pionowe belki zamontowane na bocznych ścianach platformy, w taki sposób, aby zabezpieczały ładunek przed zsunięciem się.

W komunikacji krajowej i międzynarodowej dopuszczalny nacisk wywołany bezpośrednio przez ładunek (lub poprzez podkładki, na których spoczywa ładunek) na podłogę wagonu nie może przekraczać następujących wartości. Dla wagonów oznaczonych znakiem UIC obciążenie wynosi $10\frac{kg}{{cm}^2}$, a dla pozostałych wagonów – $5\frac{kg}{{cm}^2}$.

Żeby zapewnić bezpieczeństwo w ruchu kolejowym, ładunek musi zostać załadowany w taki sposób, by się nie przemieszczał. Ponadto należy go zabezpieczyć przed działaniami warunków atmosferycznych, takich jak wiatr, śnieg czy lód. Przewożony towar musi być chroniony przed zarówno uniesieniem, jak i wywróceniem się, stoczeniem się lub spadnięciem w jakimkolwiek kierunku. Ładunek powinien być umieszczony tak, żeby zniwelować możliwość jego uszkodzenia. Elementami, które odpowiadają za właściwe zabezpieczenie przewożonego ładunku, są: ściany, kłonice, burty, a także urządzenia stałego wyposażenia pociągu.

Transport drogowy

Pojazdy dostawcze, ciężarowe, ciężarowe z naczepą

ROxEj3QOSibvu

Zdjęcie przedstawia pojazd ciężarowy załadowany jednostkami z cegłami. Pojazd wyposażony jest w hydrauliczny dźwig samochodowy ułatwiający załadunek i rozładunek. Dźwig zamontowany jest między kabiną kierowcy, a otwartą skrzynią ładunkową, czyli miejscem wydzielonym na ładunek.

Transport drogowy to ten rodzaj transportu, który do przewozu osób i towarów wykorzystuje pojazdy samochodowe przemieszczające się z punktu A do B po drogach kołowych. Jest niezwykle popularny i najlepiej sprawdza się na niewielkich odległościach.

• Pojazd dostawczy (samochód/furgon)

  Pojazd dostawczy z definicji służy do przewozu ładunków. W związku z tym nie posiada on siedzeń, które zostały zastąpione przestrzenią ładunkową. To w niej umieszcza się transportowane towary i dobra. Przestrzeń pasażerska, zwana szoferką, to miejsce, w którym znajduje się kierujący pojazdem. Szoferka od przestrzeni ładunkowej zazwyczaj oddzielona jest ścianą bądź kratą. W furgonie część otwierana, poprzez którą następuje załadunek, znajduje się albo z tyłu pojazdu, albo z jego boku.

  Wymiary przestrzeni ładunkowej:

  • długość: od $4,2$ do $4,9\mathrm{\text{m}}$, czasem przedłużana do $6\mathrm{\text{m}}$;

  • szerokość: od $1,5$ do $2,8\mathrm{\text{m}}$;

  • wysokość: od $1,7$ do $2,2\mathrm{\text{m}}$;

  • ładowność: waha się od $0,8$ do $2,2\mathrm{\text{t}}$ w zależności od modelu i konfiguracji pojazdu.

  RnIfeYsgt7kTe

  Zdjęcie przedstawia lekki samochód dostawczy nieprzekraczający trzech i pół tony, zwany również furgonetką dostawczą. Z przodu znajduje się kabina kierowcy, a za nią miejsce na ładunek. Tył pojazdu wyposażony jest w przesuwne drzwi boczne oraz tylne drzwi skrzydłowe.

  

  RtyaoMuNLi5jF

  Zdjęcie przedstawia samochód ciężarowy, czyli samochód o masie całkowitej nieprzekraczającej trzy i pół tony. Przedstawiony pojazd charakteryzuje się zabudową furgonową, to znaczy posiada zamkniętą przestrzeń skrzyniową, czyli ramę, ściany, podłogę i dach, które nadają sztywność nadwoziu. Na przodzie pojazdu znajduje się kabina kierowcy.

  

  RYbJSq8OsUBhL

  Zdjęcie przedstawia puste palety załadowane w przestrzeni ładunkowej samochodu dostawczego. Na podłodze samochodu mieszczą się cztery palety.

  

  R1UdjY3B3CSM6

  Zdjęcie przedstawia dwóch mężczyzn którzy wykonują załadunek auta dostawczego kartonowymi pudełkami. Mężczyźni do wykonywania tej pracy używają wózka transportowego, pchający wózek podaje pudełka ładującemu.

  

  R1L0STAcdRqoM

  Zdjęcie przedstawia mężczyznę w białej czapce oraz kamizelce odblaskowej, który wykonuje załadunek samochodu dostawczego kartonowymi pudełkami.

  

• Pojazd ciężarowy

Samochód ciężarowy to pojazd kołowy, który stosowany jest do transportu ładunków o masie całkowitej przekraczającej $3,5\mathrm{\text{t}}$. Ponadto samochodami ciężarowymi są również te samochody, które mogą przewozić od $4$ do $9$ osób, łącznie z kierowcą. Kategorie homologacyjne samochodów ciężarowych zgodnie z obowiązującymi przepisami o ruchu drogowym dzielą się na:

• N1 (pojazdy o masie do $3,5\mathrm{\text{t}}$),

• N2 (pojazdy o masie od $3,5$ do $12\mathrm{\text{t}}$),

• N3 (pojazdy o masie powyżej $12\mathrm{\text{t}}$).

Standardowe parametry samochodów ciężarowych to:

• długość: od $6,2$ do $8\mathrm{\text{m}}$,

• szerokość: $2,45\mathrm{\text{m}}$,

• wysokość: $2,45\mathrm{\text{m}}$,

• ładowność: od $3,5$ do $24\mathrm{\text{t}}$ w zależności od konkretnej kategorii i modelu pojazdu.

  RZ7eLd4QAstKL

  Grafika przedstawia biały pojazd ciężarowy. Pojazd ten jest dwuosiowy. Na dachu kabiny umieszczone jest pięć lamp sygnałowych. Wzdłuż naczepy umieszczona została biało- czerwona taśma ostrzegawcza.

  

  RhI6VqBMjgATT

  Zdjęcie przedstawia biały pojazd ciężarowy z wbudowanym nadwoziem typu chłodnia. Nad kabiną kierowcy znajduje się agregat chłodniczy.

  

  RS4aFReejdndg

  Grafika przedstawia zielony pojazd ciężarowy typu wywrotka z przechyloną do tyłu częścią ładunkową.

  

  R1sTL7Bxx5O6X

  Grafika przedstawia niebieski pojazd ciężarowy. Na otwartej części ładunkowej widać ustawione skrzynie. Między kabiną a naczepą znajduje się dźwig. Od przyczepy rozstawione zostały przypory stabilizujące pojazd podczas ładowania i rozładowywania za pomocą dźwigu.

  

  RhOuZXr4pUMDp

  Zdjęcie przedstawia pojazd ciężarowy jadący drogą pośród roślinności. W tle widać infrastrukturę magazynową.

  

• Pojazd ciężarowy z naczepą

  Pojazd ciężarowy z naczepą to ciągnik siodłowy, który służy do ciągnięcia naczep. Do ciągnika siodłowego podczepiana jest wybrana naczepa, którą wykorzystuje się do przewozu różnych towarów w zależności głównie od ich masy lub wymiarów.

  R1VMoVOjOh8fg

  Grafika przedstawia ciągnik siodłowy z naczepą. Naczepa ta jest trzy osiowa o konstrukcji skrzyniowej.

  

  R1CDuPEEJyvkt

  Grafika przedstawia ciągnik siodłowy oraz cztery przykładowe naczepy. Widoczne są naczepy typu firanka, furgonowa, kontenerowa oraz cysterna.

  

Wymiary naczep

• Naczepa typu Mega. Pojazd ciężarowy z naczepą typu Mega najlepiej sprawdzi się dla towarów wysokich bądź układanych piętrowo, ponieważ możliwe jest zapakowanie naczepy do $3\mathrm{\text{m}}$. W naczepie pomieszczą się łącznie $33$ europalety. Naczepa może być załadowana od boku, z tyłu, a także z góry:

  • długość: $13,6\mathrm{\text{m}}$,

  • szerokość: $2,45\mathrm{\text{m}}$,

  • wysokość: od $2,7$ do $2,85\mathrm{\text{m}}$,

  • ładowność: $24\mathrm{\text{t}}$.

  RVnw0iGjdzyo5

  Ilustracja

  

• Naczepa typu zestaw/tandem

  Naczepa typu zestaw/tandem składa się z dwóch osobnych, mniejszych naczep. Naczepy umożliwiają załadowanie wyższych towarów. Łącznie w obu naczepach zmieści się $38$ palet EURO. Naczepa może być załadowana od boku, z tyłu, a także z góry:

  • długość: $7,7\pm 7,7\mathrm{\text{m}}$,

  • szerokość: $2,45\mathrm{\text{m}}$,

  • wysokość: do $3\mathrm{\text{m}}$,

  • ładowność: $24\mathrm{\text{t}}$.

  RVwdAbzujFKTH

  Ilustracja

  

• Naczepa typu platforma

  Pojazd ciężarowe z naczepą typu platforma nadają się do przewozu towarów ponadgabarytowych, zazwyczaj do większych konstrukcji stalowych lub drewnianych. Naczepa jest otwarta, więc łatwo się ją załadowuje:

  • długość: $15\mathrm{\text{m}}$,

  • szerokość: od $2,45$ do $2,75\mathrm{\text{m}}$,

  • wysokość: od $3$ do $3,2\mathrm{\text{m}}$,

  • ładowność: od $24$ do $26\mathrm{\text{t}}$.

  R1dMl0QEZYrzW

  Ilustracja

  

• Naczepa typu Semi niskopodwoziowa

  Pojazdy z naczepą typu Semi niskopodwoziowa nadają się do transportu największych towarów przewożonych w jednej części. Naczepa umożliwia przewóz towarów nawet o długości do $37\mathrm{\text{m}}$ i masie do $60\mathrm{\text{t}}$. W związku z tym, że jest ona otwarta, towar musi przed drogą zostać odpowiednio zabezpieczony:

  • długość: do $37\mathrm{\text{m}}$,

  • szerokość: od $2,75$ do $3\mathrm{\text{m}}$,

  • wysokość: od $3$ do $3,15\mathrm{\text{m}}$,

  • ładowność: do $60\mathrm{\text{t}}$.

• Naczepa niskopodwoziowa typu Tiefbett

  Pojazdy ciężarowe z naczepą niskopodwoziową typu Tiefbett umożliwiają przewóz dużych towarów o długości do $25\mathrm{\text{m}}$. Ładowność jest tu większa od ładowności typowej naczepy pojazdu ciężarowego. W związku z tym, że naczepa jest otwarta, towar musi przed drogą zostać odpowiednio zabezpieczony:

  • długość: do $25\mathrm{\text{m}}$,

  • szerokość od $2,54$ do $3\mathrm{\text{m}}$,

  • wysokość: do $3$/$3,75\mathrm{\text{m}}$,

  • ładowność: $35\mathrm{\text{t}}$.

Powrót do spisu treści18Powrót do spisu treści

Transport specjalny

RHHJq7eELCUD3

Zdjęcie przedstawia zakład przemysłu petrochemicznego, czyli rafinerię. Widocznych jest wiele zbiorników i rur przesyłowych.

Transport specjalny charakteryzuje się wymaganiem zastosowania różnego rodzaju specjalnych warunków transportu. Polega on na przewozie niestandardowych ładunków, które wymuszają zastosowanie indywidualnych standardów oraz norm bezpieczeństwa.

Powrót do spisu treści18Powrót do spisu treści

Transport wodny

Jest to gałąź transportu, w której przemieszczanie odbywa się za pomocą statków morskich lub rzecznych przeznaczonych do przewozu konkretnych towarów, a także osób. Transport wodny wykorzystywany jest do transportu bardzo dużej ilości ładunku, również na duże odległości. Jego wadą jest czas przewozu, który często wynosi nawet kilka tygodni w zależności od odległości. W transporcie wodnym nie ma ograniczeń dotyczących rozmiaru czy masy przewożonego ładunku, zależne jest to tylko od typu statku i jego specyfikacji, dlatego jest to najczęściej wybierana gałąź transportu.

R14eGDHlwP94n

Zdjęcie przedstawia kontenerowiec płynący po morzu. Na pokładzie znajdują się kontenery.

Jednostka pojemności używana w odniesieniu do portów i statków

TEU (ang. twenty‑foot equivalent unit) to jednostka równoważna dwudziestostopowemu kontenerowi. Jest to standardowa miara używana w przemyśle morskim i logistyce do określania pojemności statków kontenerowych oraz pojemności terminali kontenerowych.

Jednostka TEU oznacza pojemność, jaką ma standardowy kontener o długości $20$ stóp (ok. $6,1\mathrm{\text{m}}$). Jest to miara umożliwiająca porównywanie różnych statków kontenerowych pod względem ich zdolności do przewozu ładunku. Przykładowo, jeśli statek ma pojemność $5000\mathrm{\text{TEU}}$, oznacza to, że może pomieścić ok. $5000$ standardowych kontenerów dwudziestostopowych.

TEU jest także używana do określenia zdolności przepustowej terminali kontenerowych oraz do planowania i zarządzania logistyką kontenerową na całym świecie.

Statek towarowy

• Kontenerowiec

  Kontenerowiec to innowacyjny typ statku towarowego, który zrewolucjonizował transport morski od czasów jego powstania w latach 50. XX wieku. Główną cechą charakteryzującą kontenerowce jest zdolność do przewożenia towarów zamkniętych w standardowych kontenerach poprzez specjalne uchwyty zamocowane na pokładzie statku. Ponadto kontenerowiec ma przestrzeń ładunkową pod pokładem, co znacząco zwiększa efektywność procesu załadunku i rozładunku.

  Kontenerowce występują w różnych rozmiarach i ładownościach – od mniejszych jednostek wyposażonych w specjalny osprzęt umożliwiający wyładunek w portach o ograniczonym dostępie, po ogromne statki przewożące towary na trasach międzykontynentalnych. Duże kontenerowce często zawijają do dużych portów nazywanych hubami, gdzie towar jest przekazywany mniejszym jednostkom transportowym, które dostarczają go do portów docelowych.

  Pierwszy kontenerowiec został stworzony w 1956 r. w wyniku specjalistycznej przebudowy tankowca. Od tego czasu kontenerowce stały się jednym z najpopularniejszych środków transportu towarów, umożliwiając tym samym przewóz różnorodnych produktów – od odzieży po sprzęt elektroniczny – na ogromną skalę, co wpłynęło na rozwój globalnej logistyki i handlu.

  Kontenerowiec to rodzaj statku, który jest przystosowany do transportu kontenerów. Taki statek wyposażony jest w prowadnice ułatwiające ich przewóz. Kontenerowiec często tym różni się od innych środków transportu wodnego, że na jego pokładzie znajduje się więcej przewożonych jednostek towarowych aniżeli pod nim.

  R1MNn3qSPsZ60

  Grafika przedstawia kontenerowiec bez załadowanych kontenerów. Ładownie wyposażone są w specjalne, pionowe prowadnice ustawione w rzędach. Prowadnice zabezpieczają ładunki przed przemieszczaniem się.

  

  R11wHVVDjW13o

  Grafika przedstawia kontenerowiec. Powierzchnia statku jest załadowana kontenerami. Kontenery ustawione są w rzędach, jeden na drugim tworząc w ten sposób nawet kilka pięter.

  

• Statek ro‑ro

  Statek ro‑ro (ang. roll on / roll off) jest przystosowany do załadunku i wyładunku w systemie ro‑ro, tj. przy użyciu statkowych wrót/ramp, za pomocą środków transportu kołowego. Statek ro‑ro jest typem pasażersko‑towarowym przystosowanym do załadunku różnych rodzajów pojazdów, takich jak samochody osobowe, ciężarówki czy wagony kolejowe. Ten typ statku umożliwia łatwy i efektywny załadunek oraz rozładunek ładunków, co jest szczególnie korzystne w transporcie drogowym i kolejowym. Jego charakterystyczną cechą jest możliwość bezpośredniego wjazdu pojazdów na pokład statku i wyjazdu z niego, co znacznie ułatwia proces przewozu. Specyfikacja jest zależna od rozmiaru i ilości ładunku oraz trasy, jaką dany ładunek musi pokonać.

• Statek samochodowiec

  Statek samochodowiec to jednostka przeznaczona do przewozu dużej liczby samochodów; ma liczne pokłady połączone rampami, które pozwalają na swobodne przemieszczanie się pojazdów. Załadunek odbywa się za pomocą wrót burtowych lub rufowych. Statki tego typu są także przystosowane do transportu innych ładunków w rejsach powrotnych. Ich nośność wynosi ok. $60\mathrm{\text{tys. t}}$, a jednorazowo mogą pomieścić ok. $6\mathrm{\text{tys.}}$ samochodów.

  RgzMTcbx5WT8u

  Grafika przedstawia statek przeznaczony do transportu samochodów.

  

  R2g3LHx7Zwj7D

  Zdjęcie przedstawia samochodowiec w trakcie załadunku. Samochody wjeżdżają na pokład statku po rozłożonych wrotach w kadłubie statku. Wrota z podjazdem znajdują się na powierzchni ziemi. W środku znajdują się są zaparkowane samochody.

  

• Statek drobnicowiec

  Drobnicowiec to specjalny rodzaj statku morskiego wykorzystywany do transportu drobnicy, czyli różnego rodzaju towarów przemysłowych, często zapakowanych w skrzynie, beczki, bele, worki lub inne opakowania, a także niekiedy bez opakowania, takie jak samochody. Statki te są przystosowane do przewożenia ładunków, które nie wypełniłyby całego kontenera i zazwyczaj mają niewielką masę oraz małe gabaryty.

  Ich ładownie są zaprojektowane w taki sposób, żeby umożliwić wydzielenie osobnych przedziałów lub pięter przeznaczonych dla różnych typów produktów. Drobnicowce często rozwijają dużą prędkość, przekraczającą $20$ węzłów, co pozwala na szybki transport towarów. Dodatkowo są wyposażone w specjalistyczne urządzenia do przeładunku, takie jak dźwigi lub bomy ładunkowe, które umożliwiają załadunek i wyładunek ładunku bez konieczności korzystania z urządzeń portowych.

  Wewnętrzna przestrzeń ładunkowa na drobnicowcu jest zazwyczaj podzielona grodziami na ładownie, a często również ma międzypokłady, które dzielą ładownie na różne przedziały lub piętra. To pozwala na lepsze wykorzystanie pojemności statku i separację towarów ze względu na ich właściwości oraz ułatwia rozdzielenie ładunków przeznaczonych do różnych portów.

  R18GlJPLo1ZVe

  Grafika przedstawia statek drobnicowiec przeznaczony do transportu drobnicy. Na pokładzie statku w centralnej części widoczne są ładownie podzielone grodziami, czyli pionowymi przegrodami w postaci ścian pod powierzchnią pokładu. Każda ładownia od góry zamknięta jest prostokątną płytą.

  

  R9rxOxDlnEomG

  Grafika przedstawia dwa drobnicowce ustawione obok siebie, jeden z nich ma zamknięte luki towarowe, luki drugiego są otwarte i gotowe do załadunku.

  

  R1ICwVTz0YZJm

  Grafika przedstawia przednią część modelu mniejszego drobnicowca.

  

• Statek masowiec

  Masowiec to rodzaj statku morskiego przystosowanego do przewozu dużych ilości suchych ładunków masowych. Statki te zazwyczaj mają pojedynczy pokład oraz podwójne dno, a także ładownie umożliwiające transport ładunków luzem, czyli bez konieczności ich opakowania. Ich głównym celem jest przewóz materiałów, takich jak węgiel, ruda żelaza, zboża, nawozy mineralne oraz inne surowce niewymagające opakowania. Masowce stanowią istotny segment światowej floty handlowej i odgrywają kluczową rolę w transporcie surowców.

  R14MHcFfnl89q

  Grafika przedstawia dwa modele masowców. Ładownie w modelu po prawo są zamknięte, natomiast w modelu po lewo są otwarte, poprzez rozsunięcie na boki płyt wierzchnich.

  

  RgqgdvqWaGxy7

  Zdjęcie przedstawia piasek załadowany w ładowni statku otwartej od góry poprzez uniesienie drzwi dwuskrzydłowych na boki. W piasku zanurzony jest chwytak.

  

  RFT6SU4dP1C68

  Zdjęcie przedstawia przeładunek węgla na statek masowy z barek ładunkowych za pomocą żurawi.

  

  R1WqxygVVLYNz

  Zdjęcie przedstawia otwarty zawór ładowniczy, do którego za pomocą chwytaka opuszczane są ładunki. Na drugim planie widać pracowników portowych, w tyle widać jadące auta oraz budynki.

  

Statek pasażerski

Statek pasażerski to statek służący do przewozu osób. Statki tego typu dzielą się na wycieczkowce oraz promy pasażerskie. Wycieczkowce to specjalnie zaprojektowane statki służące wyłącznie do przewozu ludzi. Promy pasażerskie zazwyczaj wykorzystywane są także do przewozu samochodów. Największy statek wycieczkowy świata (dane na 2023 r.), Wonder of the Seas, na $18$ pokładach jest w stanie pomieścić blisko $7\mathrm{\text{tys.}}$ pasażerów i $2,3\mathrm{\text{tys.}}$ osób z załogi. Promy firmy Stena Line, pływające na trasie Gdynia–Karlskrona, zabierają na pokład ok. $1,7\mathrm{\text{tys.}}$ pasażerów i ok. $460$ samochodów osobowych.

RNaGAz0KDg49J

Grafika przedstawia statek pasażerski zawierający kilkupoziomowy pokład. Widocznych jest wiele małych okienek na bocznych ścianach statku.

RGFA6IxpQ60ke

Zdjęcie przedstawia kabinę statku pasażerskiego. Kabina jest niewielka, na środku ściany znajduje się okno, po obu jego stronach są łóżka piętrowe.

Transport wodny śródlądowy

Transport wodny śródlądowy to rodzaj transportu, który odbywa się na wodach śródlądowych, takich jak rzeki, kanały, jeziora i inne akweny znajdujące się wewnątrz lądu. Jest to istotny sposób przemieszczania towarów, szczególnie na obszarach, gdzie dostęp do mórz lub oceanów jest ograniczony albo nieistniejący. Transport ten dokonuje się taborem żeglugi śródlądowej.

RCMSRMAOc7EY9

Ilustracja

Tabor barkowy żeglugi śródlądowej to zbiór jednostek pływających, znanych jako barki, wykorzystywanych do przewozu ładunków na śródlądowych drogach wodnych. W skład tego taboru wchodzą zarówno barki z własnym napędem, które są statkami towarowymi transportu wodno‑śródlądowego, mającymi własny środek napędu mechanicznego, jak i barki bez własnego napędu, obejmujące barki do holowania i barki do pchania.

Barki

• Barki motorowe

  Barki motorowe są wyposażone we własny napęd, co pozwala na wszechstronne ich wykorzystanie w transporcie różnego rodzaju ładunków oraz na przemieszczanie się po różnych trasach transportowych. Współcześnie barki motorowe są szczególnie popularne w transporcie drobnicy. Możemy wyróżnić trzy główne typy barków motorowych:

  • barki motorowe uniwersalne – są przeznaczone do przewozu różnego rodzaju ładunków, w tym drobnicy, ładunków masowych, sypkich oraz kontenerów; ich wszechstronna konstrukcja pozwala na elastyczne dostosowanie się do różnorodnych ładunków;

    RnyOJMhWhfdlR

    Ilustracja

    

• barki motorowe kontenerowe – te barki zostały specjalnie przystosowane do transportu kontenerów; dzięki temu są idealnym wyborem w przypadku przewozu tej popularnej formy ładunku;

  R1UjJdVZwaxfj

  Ilustracja

  

• barki motorowe zbiornikowe – zaprojektowane są specjalnie do transportu płynnych ładunków; ich konstrukcja umożliwia bezpieczny przewóz różnorodnych substancji ciekłych.

Podstawowa budowa barki motorowej obejmuje następujące elementy:

• część dziobową – zazwyczaj zawiera pomieszczenia mieszkalne dla załogi;

• śródokręcie – to miejsce, gdzie znajduje się ładownia bezgrodziowa z metalową podłogą, co pozwala na przechowywanie różnorodnych ładunków;

• część rufową – w tej części barki znajdują się: siłownia, kolejne pomieszczenia mieszkalne oraz sterówka;

• skrajnik rufowy – to miejsce przeznaczone na przechowywanie łańcucha kotwicznego i urządzeń sterowych;

• podwójne burty – zapewniają one stabilność i nośność barki motorowej.

• Barki pchane

R1F91leV18rvP

Ilustracja

Barki pchane tworzą razem zestaw pchany, który składa się z dwóch jednostek. Jedna z tych jednostek jest odpowiedzialna za napęd (pchacz), podczas gdy druga odgrywa rolę przewożonego ładunku (barka). Taki układ ma wiele zalet, takich jak zwiększone bezpieczeństwo dzięki lepszym możliwościom manewrowym oraz redukcja kosztów budowy i załogi. Zestaw pchany może obejmować nawet do czterech barek pchanych, co pozwala na przewożenie większych ilości towarów. Istnieją różne metody łączenia tych jednostek w zestaw pchany:

• elastyczny – w tym przypadku osie pchacza i barki przecinają się pod kątem, który nie przekracza $30°$; taki sposób łączenia umożliwia lepszą manewrowość i pozwala na eksploatację większych jednostek;

• półsztywny – ta metoda jest stosowana, gdy różnica wielkości pchacza i barki jest znaczna, co pozwala zminimalizować obciążenia spowodowane falami;

• sztywny – w przypadku tego rozwiązania wykorzystuje się głównie liny stalowe, tak żeby uniknąć przemieszczeń poszczególnych elementów; jest to szczególnie przydatne w przypadku stabilizacji zestawu.

Barki pchane są często używane do przewozu ładunków sypkich, które są odporne na warunki atmosferyczne. Pod względem konstrukcji przypominają barki motorowe, ale nie zawierają elementów napędowych. Mają charakterystyczną podwójną, pochyloną burtę oraz jedną ładownię. W celu zwiększenia bezpieczeństwa dzioby barek przednich często są wyposażone w ster strumieniowy.

Powrót do spisu treści18Powrót do spisu treści

Transport lotniczy

Transport lotniczy to jedna z najpopularniejszych gałęzi transportu, w której przemieszczanie ładunku bądź osób odbywa się w powietrzu. Największą zaletą transportu lotniczego jest niewielki czas, w jakim podróżują towary, samoloty bowiem potrafią pokonać ogromny dystans w bardzo krótkim czasie, co pozwala na przewiezienie towarów, z jakimi spedycja naziemna nie mogłaby sobie poradzić. Głównym celem transportu tego rodzaju jest efektywny przewóz różnorodnych towarów, zwłaszcza tych, które cechują wysoka jakość oraz delikatność, a jednocześnie są kompaktowe i lekkie, takie jak różnego rodzaju produkty farmaceutyczne, przesyłki kurierskie czy nawet militarne. W zależności od przeznaczenia transportu wyróżnia się dwa typy stosowanych samolotów.

• Samoloty dwupokładowe

  Samolot dwupokładowy to statek powietrzny zaprojektowany i przystosowany do przewozu osób na dowolne odległości. O samolocie pasażerskim mówi się, jeżeli transportuje on osoby inne niż członkowie załogi, pracownicy przewoźnika, upoważnieni przedstawiciele organów krajowych lub osoby towarzyszące przesyłce albo innemu ładunkowi. Samoloty pasażerskie mają wyznaczoną przestrzeń bagażową przeznaczoną dla pasażerów samolotu, jednakże mają również specjalną przestrzeń ładowną na różne ładunki, co zwiększa ekonomiczność przewozu towarów.

  RNB6TU7RR9mte

  Zdjęcie przedstawia kołujący po płycie lotniska samolot pasażerski. W tle Znajduje się drugi samolot na pasie startowym.

  

  RZKb9FpQ3vs0c

  Zdjęcie przedstawia luk bagażowy, w którym znajdują się walizki, ułożone w trzech rzędach wzdłuż kadłuba na jednym poziomie. Przekrój poprzeczny luku bagażowego to półkole. Na suficie znajdują się okrągłe lampy oświetleniowe.

  

• Samoloty towarowe

  Samoloty towarowe to samoloty, które w porównaniu z samolotami pasażerskimi nie mają przestrzeni pasażerskiej. Całe ich wnętrze jest przystosowane wyłącznie do przewozu towarów. Ich ładowność potrafi wahać się od $20\mathrm{\text{t}}$ aż do $250\mathrm{\text{tys. t}}$. Jest to zależne od ich rozmiaru i wielkości powierzchni ładunkowej, a także od odległości, jaką statek powietrzny ma do pokonania bez tankowania. Wielkość lotniska również wpływa na dobór odpowiedniego statku powietrznego. Te mniejsze mogą nie mieć odpowiedniej infrastruktury do obsługi samolotu o dużych gabarytach. Charakterystykę samolotu określa kod referencyjny ICAO, który zawiera w sobie cyfry od $1$ do $4$, a także litery od A do F.

  Konstrukcja samolotu może stanowić dodatkową przeszkodę podczas transportu ładunków. Czasem zdarza się, że nie pozwala ona na adekwatne rozlokowanie przewożonych materiałów, które odznaczają się zróżnicowaną długością, szerokością czy wysokością. Metodą, która pozwala na szybsze i łatwiejsze przeładunki, a także na inne manipulacje transportowanych towarów, jest tworzenie jednostek ładunkowych w postaci kontenerów i palet. Zarówno urządzenia przeładunkowe, jak i wnętrza frachtowców są wyposażone w rolki, po których przesuwa się towary.

  R1byXZZIXtk2C

  Zdjęcie przedstawia nocny załadunek samolotu. Dziub samolotu jest uniesiony, co umożliwia załadunek lotniczych jednostek ładunkowych ULD za pomocą podnośnika nożycowego.

  

  R1RMfa4igmz7k

  Zdjęcie przedstawia załadunek lotniczych jednostek ładunkowych na samolot. Lotnicze kontenery dopasowane kształtem do kadłuba samolotu ładowane są za pomocą podnośnika nożycowego. Załadunek odbywa się przez boczny otwór bagażowy.

  

  RFMrrHeLyvsct

  Zdjęcie przedstawia lotnicze jednostki ładunkowe umieszczone na platformach na dolnym pokładzie ładunkowym samolotu. Podłoga wyposażona jest w specjalne szyny i uchwyty mocujące. Lotnicze jednostki ładunkowe składają się z kartonów umieszczonych na drewnianych paletach, natomiast te znajdują się na większych metalowych paletach lotniczych. Ładunki są ofoliowane i zabezpieczone siatką.

  

  R1HzD26QQwx1R

  Zdjęcie przedstawia załadunek kontenerów lotniczych na pokładzie samolotu. Dwóch operatorów wpycha kontenery kształtem dopasowane do kadłuba samolotu, w taki sposób, że po ustawieniu dwóch jednostek ładunkowych obok siebie tworzą one półkole. Operatorzy poruszają się po specjalistycznej podłodze wyposażonej w szyny i uchwyty.

  

  R19fXuLSTYkfH

  Grafika przedstawia zestaw transportowy składający się z ciągnika holowniczego oraz kilku ram, na których umieszczone są platformy. Na każdej platformie umieszczona jest lotnicza jednostka ładunkowa, czyli metalowy kontener kształtem przypominający sześcian z uciętą dolną krawędzią. Zarówno ciągnik, jak i każda z ram zawiera dwie osie kół. Ciągnik wyposażony jest w dwa fotele. Na dole ciągnika znajduje się taśma ostrzegawcza w czarno żółte paski.

  

  R1YQ6Lym1CKRK

  Grafika przedstawia zestaw transportowy składający się z ciągnika holowniczego oraz kilku ram z platformami, na których znajdują się kontenery lotnicze. Zabudowany ciągnik z kabiną kierowcy na przodzie wyposażony jest w światła, a pod nimi znajduje się znak ostrzegawczy z poprzecznymi żółto czarnymi paskami.

  

Powrót do spisu treści18Powrót do spisu treści

Transport przesyłowy

Transport przesyłowy polega na przesyłaniu substancji w stanie ciekłym bądź lotnym za pomocą rozbudowanej sieci rurociągów, materiałów sypkich za pomocą taśmociągów czy energii za pomocą linii energetycznych. Ten typ transportu może być realizowany zarówno między miastami, jak i państwami. Skonstruowany jest w taki sposób, by dostarczać jeden typ towaru. Do największych zalet transportu przesyłowego należą szybkość i niewielki koszt obsługi.

• Rurociąg

  Transport rurociągiem to metoda przesyłania różnych substancji, takich jak ciecze, gazy, paliwa lub inne materiały, za pomocą specjalnych rur. Jest to ważny aspekt infrastruktury transportowej w wielu dziedzinach, takich jak przemysł, energetyka, ropa naftowa i gaz, a także wodociągi i kanalizacja.

  Jeden z najważniejszych ropociągów świata przebiega przez terytorium Polski. Liczący ok. $8,9\mathrm{\text{tys. km}}$ rurociąg „Przyjaźń” swój bieg zaczyna w miejscowości Almietjewsk w rosyjskim Tatarstanie. Następnie biegnie przez Rosję, by na Białorusi podzielić się na dwie odnogi. Ta północna prowadzona jest przez Polskę i rafinerię w Płocku aż do Niemiec. Południowa przecina Ukrainę, Słowację, Czechy i Węgry. Polski odcinek ropociągu (wschodni) zaczyna się na granicy z Białorusią i łączy bazę w Adamowie z bazą w Miszewku Strzałkowskim za pomocą trzech nitek o długości $240\mathrm{\text{km}}$ i łącznej przepustowości nominalnej $56\mathrm{\text{mln}}\frac{t}{rok}$. W skład systemu wchodzi ok. $8,9\mathrm{\text{tys. km}}$ rurociągów, które każdego roku transportują ok. $66,5\mathrm{\text{mln t}}$ ropy naftowej, w tym samą północną nitką ok. $49,8\mathrm{\text{mln t}}$.

R13C5T9XG9cJS

Zdjęcie przedstawia rurociągi składające się z rur modułowych. Widoczne są zbiorniki, z których wychodzą rury tworzące cały system rurociągowy.

• Przenośnik wałkowy

  Transport rolkowy to system przemieszczania ładunków o stałej strukturze, w którym przesuwanie materiału odbywa się na obracających się wałkach ustawionych równolegle. Jest szeroko wykorzystywany zarówno w procesach przemysłowych, jak i w transporcie wewnątrzmagazynowym.

  Typowym materiałem przewożonym za pomocą transportu rolkowego są opakowania zbiorcze, takie jak kartony, paczki, pojemniki, skrzynie, palety, oraz pojedyncze elementy, np. deski, akumulatory, książki.

R1T3rpRLkvnFK

Zdjęcie przedstawia przenośnik rolkowy. Przenośnik składa się z rolek, czyli metalowych cylindrów obracających się wokół własnej osi, umieszczonych w ramie przenośnika. Konstrukcja przenośników wyposażona jest również w nogi, usztywnienia i burty boczne. Na przenośniku znajdują się kartony, które przemieszczają się po wprawionych w ruch rolkach.

• Przenośnik taśmowy

  Przenośniki taśmowe to roboty przemysłowe, które służą do automatyzacji działań. Ich nieskomplikowana budowa oraz spora niezawodność sprawiają, że na tę chwilę stanowią powszechnie używany środek transportu materiałów sypkich i ziarnistych. Przenoszenie surowca przez przenośnik taśmowy może odbywać się w sposób ciągły przy załadunku manualnym albo mechanicznym.

  Przenośnik taśmowy wyposażony w taśmociąg znajduje zastosowanie w następujących gałęziach przemysłu:

• górnictwie,

• energetyce,

• hutnictwie,

• gospodarstwach rolnych,

• dużych zakładach przemysłu spożywczego,

• portach przeładunkowych,

• placach składowych.

  Przenośnik taśmowy znalazł szerokie zastosowanie w wielu gałęziach przemysłu. Możemy go wykorzystać w przemyśle lekkim i ciężkim. Najdłuższy system przenośników taśmowych na świecie ma długość ok. $100\mathrm{\text{km}}$. Został zainstalowany na Saharze Zachodniej w Afryce. Prawo do jego obsługi obecnie przysługuje Maroku. Przenośnik taśmowy może przenosić ok. $2\mathrm{\text{tys. t}}$ fosforanów na godzinę, co oznacza, że roczna produkcja Bou Craa wynosi ok. $3\mathrm{\text{mln t}}$. Po dostarczeniu fosforytu do portu ładowany jest on na statek, skąd wysyłany jest na cały świat.

R1LnIu5JdhlJT

Zdjęcie przedstawia przenośnik taśmowy, na którym znajdują się ziemniaki. Przenośnik składa się z taśmy transportowej połączonej w pętle podpartej na rolkach. Ładunek transportowany jest górną taśmą, natomiast dolna służy jako powrotny ruch taśmy. Konstrukcja przenośnika wyposażona jest w nogi, usztywnienia oraz burty boczne.

RL3EWbcs655ud

Zdjęcie przedstawia przenośnik służący do transportu węgla. Taśma ma kształt litery U, przez co transportowany węgiel znajduje się na dnie przenośnika.

Powrót do spisu treści18Powrót do spisu treści

Opakowania modułowe

Opakowania modułowe powstały w celu normalizacji ze względu na różnorodność pakowanych towarów. Dzięki stworzeniu normy ISO 3394‑1974 (E) podatność transportowa przewożonych ładunków została zoptymalizowana. Wprowadzono do międzynarodowego obrotu towarowego typoszereg wymiarowy ładunków jednostkowych. Został on oparty na podstawowym module powierzchni podstawy o wymiarach $400\times 600\;\text{mm}$ i jest dostosowany do palet, których wymiary również są określone i wynoszą $800\times 1200\;\text{mm}$ lub $1000\times 1200\;\text{mm}$. Mnożąc lub dzieląc podstawowy wymiar modułu, można uzyskać cały system opakowań modułowych. Dzięki systemowi opakowań modułowych można wykorzystać całą powierzchnię europalety, a przez to również dostępną przestrzeń w pojeździe lub magazynie.

Powrót do spisu treści18Powrót do spisu treści

Typoszereg opakowań modułowych

• Multimoduły, czyli wielokrotność podstawowego modułu:

  a. $1200\times 1000\;\text{mm}$

  b. $1200\times 800\;\text{mm}$

  c. $1200\times 600\;\text{mm}$

  d. $1200\times 400\;\text{mm}$

  e. $800\times 600\;\text{mm}$

• Submoduły, czyli podwielokrotność podstawowego modułu:

  RhP6w1vfxEEBw

  600mm X 200mm

  

  RVS1z1d0TsxFP

  600mm x 133mm

  

  R1WKvOcCXDyQ5

  600mm x 100mm

  

  R1YORbkDALqBU

  300 mm x 400 mm

  

  REmX1D62544w6

  300 mm x 200 mm

  

  REjbh1stvq98x

  300 mm x 133 mm

  

  R1ZZphxP0zrPd

  300 mm x 100 mm

  

  RoVxPhd15fArI

  200 mm x 400 mm

  

  RmU7PJ2DwQ1ka

  200 mm x 200 mm

  

  RP35xNs1WdvJR

  200 mm x 133 mm 

  

  R1cL1KAznI9J0

  200 mm x 100 mm

  

  R16TIAQgbS5Kf

  150 mm x 400 mm

  

  R1C7bKVkArPOD

  150 mm x 200 mm

  

  RXVPTe5fAHtDh

  150 mm x 133 mm 

  

  Rx8MqyZLbios1

  150 mm x 100 mm 

  

  R1B7kwgpXdywb

  120 mm x 400 mm

  

  RmOZsMJielejf

  120 mm x 200 mm

  

  R1PUrTeMQ5fXQ

  150 mm x 133 mm 

  

Powrót do spisu treści18Powrót do spisu treści

Zasady rozmieszczania ładunków zgodnie z przepisami transportowymi

Przepisy regulują zasady rozmieszczenia i przewożenia ładunku dla samochodów ciężarowych. Zgodnie z ustawą Prawo o ruchu drogowym:

• ładunek musi posiadać zarówno odpowiednią masę całkowitą, jak i mieścić się we wskazanych ramach dopuszczalnej ładowności pojazdu,

• Ładunek, który zostaje przekazany do transportu i w tym celu umieszczony na pojeździe, nie powinien:

  • a) powodować przekroczenia dopuszczalnych nacisków osi pojazdu na drogę,

  • b) naruszać stateczności tego pojazdu,

  • c) utrudniać prowadzącemu kierowania pojazdem,

  • d) ograniczać widoczności drogi lub zasłaniać świateł, a także urządzeń sygnalizacyjnych, tablic rejestracyjnych czy innych znaków, które pojazd został wyposażony.

• Ładunek transportowany przez pojazd powinien być na nim w taki sposób ulokowany, by nie powodować nadmiernego hałasu, a także nie zmieniać swojego położenia podczas przewozu.

• Ładunek nie może przy tym wydzielać woni, która dla otoczenia okaże się nie do zniesienia. Nie może również posiadać odpychającego wyglądu.

• Ładunek sypki może być umieszczony tylko w szczelnej skrzyni ładunkowej, która została zabezpieczona w taki sposób, by uniemożliwić wysypanie się przewożonych towarów na drogę.

• Ładunek, który wystaje poza płaszczyzny obrysu pojazdu, ulokowany na nim musi spełniać następujące warunki:

1. a) wystając poza boczne płaszczyzny obrysu pojazdu, ładunek musi być ustawiony tak, by jego całkowita szerokość wraz z szerokością pojazdu nie przekraczały 2,55 m, a przy szerokości pojazdu 2,55 m nie przekraczały 3 m, zachowując dodatkowy wymóg, który mówi, że ładunek nie może z jednej strony wystawać na odległość większą niż 23 cm,

2. b) nie może wystawać z tyłu pojazdu na odległość większą niż 2 m od tylnej płaszczyzny obrysu pojazdu, a w przypadku przyczepy kłonicowej odległość tę liczy się od osi przyczepy,

3. c) nie może wystawać z przodu pojazdu na odległość większą niż 0,5 m od przedniej płaszczyzny obrysu i większą niż 1,5 m liczoną od siedzenia prowadzącego pojazd.

• Transportując drewno długie, towar może wystawać z tyłu za przyczepę kłonicową na odległość maksymalnie do 5 m.

• Ładunek, który wystaje poza przednie czy boczne obrysy pojazdu, musi być w odpowiedni sposób oznakowany. Również ten wystający z tyłu na odległość większą niż 0,5 m podlega właściwemu oznaczeniu.

Ładunek nie tylko pod względem gabarytów musi spełniać odpowiednie warunki. Również jego masa w połączeniu z ciężarem pojazdu powinna mieścić się we wskazanych ramach.

Dopuszczalny nacisk osi nie może przekroczyć:

• 10 t dla pojedynczej osi nienapędowej,

• dla grupy osi składającej się z dwóch osi nienapędowych pojazdów silnikowych/przyczep/naczep:

  • 11 t, o ile odległość między osiami składowymi jest mniejsza niż 1 m,

  • 16 t, o ile odległość między osiami składowymi jest większa niż 1 m, ale mniejsza niż 1,3 m,

  • 18 t, o ile odległość między osiami składowymi wynosi więcej niż 1,3 m, ale zarówno mniej niż 1,8 m,

  • 20 t, o ile odległość między osiami składowymi wynosi więcej lub jest równa 1,8 m.

Rozmieszczenie ładunku zgodnie z przepisami można ułatwić w następujący sposób: każdy producent wystawia plan załadunku, który przedstawia charakterystykę możliwego obciążenia do przeniesienia.

RIh85QMUzHysy

Ilustracja

Przykład takiego planu razem z rozmieszczonym ładunkiem jest widoczny na powyższej fotografii. Pole w kolorze żółtym przedstawione na planszy, ograniczone krzywą i długością pojazdu, jest obszarem dopuszczalnym lokalizacji położenia środka ciężkości ładunku o danej masie względem przedniej i tylnej ściany ładowni. Przykładowo dla zapewnienia prawidłowych nacisków osi środek ciężkości ładunku o masie $7\;\text{t}$,(odnośnik A) powinien znajdować się w odległości pomiędzy $2,4\;\text{m}$, (odnośnik B) a $4,9\;\text{m}$, (odnośnik C) od przedniej ściany ładowni, natomiast dla ładunku o masie $11,5\;\text{t}$, jego środek ciężkości powinien być umieszczony w odległości od $3,1\;\text{m}$ do $3,7\;\text{m}$ od początku ładowni.

Przekroczenie nacisku osi może wystąpić pomimo nieprzekroczenia dopuszczalnej ładowności pojazdu. Przykładowo ładunek o masie $10\;\text{t}$, którego środek ciężkości został umieszczony w odległości X od przedniej ściany ładowni na pojeździe o nośności $10\;\text{t}$ doprowadzi do przekroczenia nacisków osi — jak widać na planie ładowności wartość $10\;\text{t}$ w rozpatrywanym położeniu występuje ponad dopuszczalnym obszarem.

Przy załadunku towarów symetrycznych jego rozmieszczenie nie ma większego znaczenia. Dzieje się tak dlatego, ponieważ gdy pojazd jest całkowicie załadowany, środek ciężkości ładunku zawsze będzie znajdował się w obszarze skrzyni, co pozwoli na uniknięcie przeciążenia osi. Inaczej kwestia ma się przy ładunkach nieregularnych. W takim wypadku nadawca powinien oznaczyć środek ciężkości takiego ładunku.

Powrót do spisu treści18Powrót do spisu treści

RfrvJjH4WGYEM

Ilustracja

Wykonywanie standardowych czynności i zadań zawodowych oraz osprzętu wymaganego do ich realizacji

Proces transportowy, który jest ściśle związany z przemieszczaniem osób lub towarów, musi odbyć się według przyjętych procedur. Określają one czynności występujące po sobie i dotyczą działań o charakterze organizacyjnym, wykonawczym, a także handlowym.

Na proces transportowy składają się wymienione etapy:

• zaplanowanie procesu związanego z przemieszczeniem ładunku,

• przygotowanie ładunku do transportu,

• zorganizowanie procesu przemieszczenia towaru,

• proces przewozowy, czyli transport ładunku w ujęciu fizycznym,

• zadbanie o aspekty prawne przewożonego ładunku,

• zestawienie ze sobą kosztów przewozu i ich analiza,

• zbadanie jakości procesu transportowego.

Żeby przewóz towaru się powiódł, wymagane jest zastosowanie odpowiedniego systemu transportowego. Składa się on z następujących elementów:

• środki transportu (np. samochód ciężarowy),

• infrastruktura transportowa (np. droga),

• ludzie (np. kierowca),

• zasady wykonywania usług transportowych.

Powrót do spisu treści18Powrót do spisu treści

Realizacja przewozu transportowego

Przedstawione etapy realizacji przewozu transportowego dotyczą przede wszystkim kierowcy. Zakres jego obowiązków jest zawarty w umowie podpisanej z pracodawcą i nie zawsze wygląda tak samo. Obowiązki wykonywane przez kierowcę można podzielić na kilka grup.

Powrót do spisu treści18Powrót do spisu treści

Przygotowanie ładunku do przewozu

Pierwszym zadaniem kierowcy jest właściwe przygotowanie się do zleconego przewozu. Dotyczy to zebrania odpowiedniej dokumentacji, do której należą:

• dokumenty osobiste, takie jak paszport bądź dowód osobisty, prawo jazdy, karta do tachografu i ewentualnie również wiza,

• dokumenty dotyczące pojazdu, takie jak dowód rejestracyjny pojazdu oraz naczepy/przyczepy wraz z ważnymi badaniami technicznymi, ubezpieczenie OC, zielona karta, karta paliwowa, upoważnienie stwierdzające możliwość kierowania pojazdem/naczepą/przyczepą (wraz z tłumaczeniem), a także inne wymagane dokumenty czy certyfikaty,

• dokumenty skorelowane z przewożonym ładunkiem, takie jak międzynarodowy list przewozowy CRM, załączniki do listu przewozowego, a także dokument przewozu celnego,

• pozostałe dokumenty, które zależą od charakterystyki przewożonego towaru. Mogą do nich należeć m.in. zezwolenia na przewóz odpadów, informacje dotyczące pochodzenia ładunku czy świadectwa weterynaryjne.

Przed wyruszeniem w drogę należy mieć na uwadze sprawdzenie daty ważności wszystkich posiadanych dokumentów. Jeśli kierowca zostanie poddany kontroli, podczas której zostaną wykryte jakieś nieprawidłowości, do odpowiedzialności zostaną pociągnięci pracodawca i właśnie kierowca.

Powrót do spisu treści18Powrót do spisu treści

Załadunek towaru

Do zadań kierowcy należy również załadunek towaru. Musi on przyjąć towar w ustalonym miejscu i o wskazanym czasie, a także nadzorować proces załadunku. Zobowiązany jest do zapoznania się ze stanem ładunku i jego właściwościami. W końcu kierowca odpowiada także za bezpieczny transport towaru od momentu załadowania aż do jego wyładowania. Wszelkie odchylenia i niezgodności musi natomiast odnotować w międzynarodowym liście przewozowym.

Powrót do spisu treści18Powrót do spisu treści

Przewóz ładunku

Przewóz ładunku stanowi podstawę pracy kierowcy, którego zadaniem jest transport towaru z punktu A do punktu B. Przemieszczanie się pojazdem z ładunkiem musi odbywać się przy zachowaniu najwyższego bezpieczeństwa i przestrzeganiu przepisów ruchu drogowego. Zawodowy kierowca jest również zobowiązany do przestrzegania czasu pracy. Nie może przekroczyć określonych wartości w ujęciu dobowym, a także tygodniowym. Oznacza to, że nie może w ciągu dnia jeździć dłużej, niż jest to zapisane w ustawie oraz musi przestrzegać zasad odpoczynku i wykonywać przerwy zgodnie z zapisami. Kierowca nie może sam zarządzać czasem jazdy czy przerwami, ponieważ aktywność monitorowana jest przez tachograf cyfrowy. Poza samym czasem pracy kierowcę zobowiązują również instrukcje zawarte w zleceniu bądź liście przewozowym i nie może on samodzielnie zmieniać tras przejazdu. O wszelkich niedogodnościach musi informować przełożonych.

Powrót do spisu treści18Powrót do spisu treści

Rozładunek towaru

Obowiązkiem kierowcy jest także nadzór rozładunku towaru. Kierowca musi uczestniczyć w tym procesie, ponieważ powinien zweryfikować stan towaru, który przewiózł. Po rozładowaniu towaru kierowca otrzymuje potwierdzenie odbioru. Jeśli jest taka potrzeba, kierowca musi również wykonać ostateczną odprawę celną lub sporządzić protokół szkód. W przypadku rozładunku do jego zadań również należy poinformowanie przełożonych o wszelkich nieprawidłowościach, które wystąpią.

Powrót do spisu treści18Powrót do spisu treści

Rozliczenie jazdy eksploatacyjnej

Ostatnim zadaniem kierowcy po wykonaniu już samego przewozu towaru jest rozliczenie jazdy eksploatacyjnej oraz dostarczenie dokumentów do bazy. Poza tym jego obowiązkiem jest także sprzątnięcie kabiny, skrzyni ładunkowej oraz rozliczenie paliwa.

Powrót do spisu treści18Powrót do spisu treści

Osprzęt transportowy

W branży transportowej niezbędny jest sprzęt transportowy, który umożliwia bezpieczny przewóz towarów.

Podstawowy osprzęt transportowy to zawiesia transportowe.

Zawiesia transportowe są stosowane w celu bezpiecznego transportu ładunku. Wykorzystuje się je w połączeniu z innymi elementami, czyli dźwigami, żurawiami i suwnicami. Jest to niezastąpiony sprzęt wykorzystywany do przeładunku, podnoszenia w szczególności elementów o nietypowych kształtach czy gabarytach. Istnieją zawiesia wyprodukowane ze stali oraz tkanin z włókien sztucznych. Ich udźwig jest zależny od użytego materiału.

Zawiesia dzielą się na:

• zawiesia z lin stalowych,

• zawiesia pasowe.

• Zawiesia wężowe,

• Zawiesia pasowe

Zawiesia z lin stalowych są stosowane uniwersalnie, a także charakteryzują się szerokim zakresem dopuszczalnych obciążeń roboczych. Są trwałe i odporne na ostre krawędzie.

R13XYEIobFxb6

Zawiesie z liny stalowej

Zawiesie łańcuchowe zbudowane jest ze stalowego łańcucha klasy 8, ogniwa głównego, które łączy cięgna oraz haków. Ich budowa sprawia, że mogą być używane w różnych warunkach atmosferycznych oraz do transportu ładunków z ostrymi krawędziami. Do zawiesi łańcuchowych można zastosować hak skracający, dzięki któremu można dobrać odpowiednią długość cięgna do ładunku, który jest transportowany.

Rd7qcWdvvimkZ

Zawiesie łańcuchowe

Zawiesie wężowe tworzy obwód zamknięty. Oznacza to, że nie posiada końców. Wykonane jest z poliestrowych włókien, które są zabezpieczone rękawem ochronnym. Ta cecha sprawia, że zawiesie można wykorzystywać w praktycznie każdej sytuacji, a w szczególności wtedy, gdy mocowanie sprawia problem.

RFV2bfM6B4t3P

Zawiesie wężowe

Zawiesia pasowe wyróżnia lekkość i elastyczność. Posiadają izolacyjność elektryczną, ale też są bardziej wrażliwe na uszkodzenia mechaniczne.

R1ORtszAWMbyF

Zawiesie pasowe

Budowa zawiesi transportowych

Zawiesia transportowe składają się z:

• cięgna – pojedynczy odcinek liny, łańcucha lub pasa, który łączy ogniwo z zakończeniem (zawiesia mogą być jednocięgnowe, dwucięgnowe, czterocięgnowe, wielocięgnowe oraz o obwodzie zamkniętym),

• łańcucha,

• liny,

• pasa,

• kauszy – chroni przed odkształceniem i zagnieceniem linii,

• ogniwa – łączy cięgna z zawiesiem,

• ogniwa sprzęgającego,

• szakli – zakończenie w kształcie klamry, łączy się z linami i łańcuchami,

• haka – zaczepia i trzyma ładunek,

• uchwytów – przeznaczone są do transportu konkretnych elementów,

• trawersów – belki nośne wykorzystywane do przewozu elementów o większych rozmiarach lub wrażliwych na ściskanie,

• tabliczki znamionowej – zawiera podstawowe informacje o zawiesiu.

Powrót do spisu treści18Powrót do spisu treści

Powiązane ćwiczenia