Wiatr halny jest lokalną nazwą wiatru fenowegofenwiatru fenowego, który powstaje wskutek napotkania bariery orograficznejbariera orograficznabariery orograficznej przez przemieszczające się masy powietrza. W ten sposób następuje wymuszone wznoszenie się powietrza wzdłuż stoku. Wtedy dochodzi do adiabatycznego ochłodzenia mas wilgotnego powietrza, co następnie skutkuje kondensacją pary wodnej i powstaniem opadu. Po przekroczeniu wierzchołka góry po stronie zawietrznej powietrze opada, ocieplając się. Wywołuje to powstanie porywistego i suchego wiatru halnego. W wyniku występowania owego wiatru dochodzi do zwiększenia temperatury i spadku wilgotności powietrza. Wiatr halny tworzy się na skutek różnic ciśnienia między dwiema stronami grzbietu górskiego, gdy po stronie południowej występuje układ wysokiego ciśnienia, zaś po drugiej (północnej) układ niskiego ciśnienia.

Jak obliczyć temperaturę powietrza na poszczególnych wysokościach nad poziomem morza?

Dobrze jest wiedzieć, że temperatura zmienia się w zależności od strony stoku o 0,6°C (dowietrzna) lub 1,0°C (zawietrzna) na każde 100 m. Podczas obliczania temperatury powietrza należy dysponować konkretnymi informacjami na temat temperatury powietrza na danej wysokości nad poziomem morza. Po przeliczeniu różnicy wysokości między punktem ze znaną temperaturą a punktem, dla którego obliczamy temperaturę, trzeba odpowiednio dodać lub odjąć daną wartość w zależności od gradientu adiabatycznego.

Gradient wilgotnoadiabatycznygradient wilgotnoadiabatycznyGradient wilgotnoadiabatyczny powstaje podczas ruchu pionowego wznoszącego, ochładzając się, powietrze zmienia temperaturę o 0,6°C na 100 m. Występuje po stronie dowietrznej stoku. Gradient suchoadiabatycznygradient suchoadiabatycznyGradient suchoadiabatyczny powstaje, gdy powietrze wykonujące ruch pionowy opadania, ociepla się o 1,0°C na 100 m. Występuje po stronie zawietrznej stoku.

Wiatr halny występuje najczęściej podczas chłodnej pory roku. Powoduje ocieplenie, co może skutkować zagrożeniem lawinowym. W Polsce można go zlokalizować w Karpatach i Sudetach, jednak do najgwałtowniejszych wiatrów dochodzi na Podhalu, u szczytów Tatr. Często poprzez swój porywisty charakter prowadzi do rozległych zniszczeń.

Słownik