Cykliczność dobowa procesów fizjologicznych zachodzących w organizmach zwierzęcych ma podłoże neurohormonalne i związana jest z obecnością tzw. rozrusznika zlokalizowanego w podwzgórzupodwzgórzepodwzgórzu − części międzymózgowiamiędzymózgowiemiędzymózgowia. Rozrusznik ten przy udziale układu hormonalnego synchronizuje zmiany zachodzące w środowisku zewnętrznym (cykl dzień‑noc) z odpowiednimi reakcjami fizjologicznymi organizmu (zmiany temperatury, zasypianie, zmiana poziomu wydzielania hormonów). Głównym czynnikiem hormonalnym zaangażowanym w regulację czynności podwzgórzowego rozrusznika rytmów dobowych jest melatonina.

RpkjtowSOO2Zm

Ilustracja pokazuje lokalizację szyszynki w mózgu człowieka. Przezroczystym kolorem przedstawiono kości czaszki. Pod nimi zilustrowano mózg. Wewnątrz mózgu znajduje się jego część zwana pieniem mózgu. Szyszynka znajduje się w tylnej części pnia mózgu w zagłębieniu. Jest to niewielki, okrągły gruczoł.

Szyszynka jest niewielkim gruczołem o masie ok. 170 mg. W organizmie człowieka i innych ssaków nie ma bezpośredniego nerwowego połączenia z innymi strukturami ośrodkowego układu nerwowego. Przez wiele lat uważano, że szyszynka jest narządem szczątkowym bez większego znaczenia fizjologicznego dla organizmu.

Szyszynka zbudowana jest z dwóch typów komórek – śródmiąższowych, pozbawionych właściwości endokrynnych – oraz pinealocytów, w których poprzez przemiany metaboliczne syntetyzowana jest melatonina.

Słownik