Powstanie II Republiki we Francji

R18bpqNIyfOOZ1

Obraz przedstawia walkę cywilów z umundurowanymi żołnierzami na miejskiej ulicy. Jedna z osób trzyma czerwoną flagę. Żołnierze mają broń, cywile także, część z nich rzuca kamieniami. Na ziemi leżą ranne osoby. W tle znajdują się miejskie zabudowania. Nad walką unosi się dym.

W trakcie rozruchów znaczna część sił porządkowych, skierowana do ich tłumienia, przeszła na stronę buntowników, co zmusiło monarchę do abdykacjiabdykacjaabdykacji. Zwycięscy liberałowieliberalizmliberałowie nie zamierzali szukać następcy tronu, lecz utworzywszy rząd tymczasowy, proklamowaliproklamacjaproklamowali II Republikę Francuską. Pierwszym wyzwaniem, przed którym stanęła nowa władza, było rozwiązanie problemu bezrobocia oraz wysokich cen żywności. Było to konieczne, aby zapobiec radykalizacji nastrojów wśród bezrobotnych, stanowiących dotąd główną siłę napędową rewolucji, ale podatnych na hasła demagogówdemagogiademagogów, postulujących likwidację własności prywatnej, pod wpływem których mogli zwrócić się przeciw rządowi. Aby tego uniknąć, utworzono więc warsztaty narodowe, w których za skromną płacę dawano zatrudnienie przy pracach porządkowych. Jednak spadek wpływów z podatków uniemożliwiał finansowanie tej inicjatywy przez dłuższy okres. Zapowiedź wysłania bezrobotnych do osuszania bagien na prowincji spowodowała w czerwcu 1848 r. wybuch rewolty robotniczej. Jej krwawe stłumienie wprawdzie odsunęło zagrożenie ze strony radykałów, lecz zarazem pogrzebało popularność liberalnych republikanówrepublikanizmrepublikanów.

Powrót cesarstwa

R1bUwrn7lI2M71

Obraz przedstawia portret mężczyzny. Ma krótkie włosy oraz spiczaste wąsy i podłużną bródkę. Ubrany jest w mundur przepasany czerwoną szarfą. Na mundurze znajduje się złoty łańcuch z medalem. Na wierzchu munduru założone jest biało futro. Mężczyzna w prawej ręce trzyma berło. Jest oparte na stoliku, na którym leży korona na poduszce.

W listopadzie 1848 r. uchwalono konstytucję, która ustanawiała Francję republiką. Wybierany na czteroletnią kadencję prezydent miał odtąd sprawować władzę wykonawczą, m.in. przez nominowanych przez siebie ministrów, władzę ustawodawczą oddano zaś jednoizbowemu parlamentowiparlamentjednoizbowemu parlamentowi. Jeszcze w tym samym roku prezydentem wybrano bratanka Napoleona I, Ludwika Napoleona Bonaparte, krótka kadencja nie zaspokajała jednak jego ambicji. Odwołując się do napoleońskich sentymentów, wciąż żywych zwłaszcza na prowincji, zdobył on znaczne poparcie, co pozwoliło mu się częściowo uniezależnić od nieprzewidywalnych paryżan. Z jego inicjatywy w 1851 r. opracowano nową konstytucję, przyjętą następnie w ogólnonarodowym referendum. Upodobniła ona ustrój francuski do rozwiązań z czasów konsulatu, wzmacniając władzę wykonawczą kosztem ustawodawczej. Natomiast w 1852 r. kolejne referendum zadecydowało o przywróceniu cesarstwa. Dotychczasowy prezydent Ludwik Napoleon koronował się na cesarza Francuzów i przyjął imię Napoleona III. Musiał on jednak w znacznie większym stopniu niż kiedyś jego stryj zabiegać o zdanie opinii publicznej na swój temat. Temu właśnie służyły sojusz z Kościołem katolickim, dzięki któremu monarcha pozyskał sympatię religijnych chłopów, oraz rozbudowa szkolnictwa i położenie w programach nacisku na historię Francji, ze szczególnym uwzględnieniem okresu napoleońskiego. W konsekwencji stopniowo zlikwidowano barierę kulturową między miastem a wsią, wśród chłopów zaś upowszechniła się świadomość obywatelska.

Słownik

Słowa kluczowe

rewolucja lutowa, Francja, II Republika Francuska, Napoleon III, świat w drugiej połowie XIX w., świat na początku XX w.

Bibliografia

M. Żywczyński, Historia Powszechna 1789–1870, Warszawa 2001.

J. Baszkiewicz, Historia Francji, Wrocław 2008.

J. Falkowski, Wspomnienia z roku 1848 i 1849, cz. 1, Warszawa 1908.

Teksty źródłowe do nauki historii w szkole średniej, nr 53, Od Wiosny Ludów do wojny francusko‑pruskiej, oprac. J. Frejlich, Kraków 1924.