Przeczytaj
Parlament Europejski – organizacja i uprawnienia
O ParlamencieParlament Europejski jest ważnym forum debaty politycznej i podejmowania decyzji na szczeblu UE. Posłowie do Parlamentu Europejskiego są wybierani bezpośrednio przez wyborców we wszystkich państwach członkowskich, aby reprezentować ich interesy w procesie stanowienia prawa UE i pilnować, żeby inne instytucje UE pracowały demokratycznie.
Źródło: O Parlamencie, dostępny w internecie: europarl.europa.eu [dostęp 19.08.2020 r.].
Wybrani w wyborach bezpośrednich w poszczególnych krajach UE europosłowie mają wpływ na prace Europarlamentu poprzez udział nie tylko w sesjach plenarnych, ale także pracę w komisjach, pełnienie określonych funkcji czy członkostwo w grupach formalnych i nieformalnych.
Organizacja
Na czele EuroparlamentuEuroparlamentu stoi przewodniczący, który jest wybierany na 2,5‑letnią kadencję. Reprezentuje on Europarlament na zewnątrz, przewodniczy obradom, nadzoruje jego prace oraz podpisuje przyjęte akty prawne, w tym uchwalony budżet.
W Europarlamencie istnieją także organy polityczne odpowiedzialne za różne dziedziny jego funkcjonowania:
Prezydium Europarlamentu zajmujące się sprawami organizacyjnymi, administracyjnymi i kadrowymi oraz preliminarzem budżetowym PE; w jego skład wchodzi przewodniczący, 14 wiceprzewodniczących i 5 kwestorów;
Konferencja Przewodniczących, która organizuje prace Europarlamentu, decyduje o składzie komisji parlamentarnych i delegacji oraz ich kompetencjach; w skład wchodzi przewodniczący i liderzy parlamentarnych frakcji;
Konferencja Przewodniczących Komisji organizująca współpracę pomiędzy komisjami parlamentarnymi;
Konferencja Przewodniczących Delegacji, która okresowo bada kwestie dotyczące współpracy delegacji międzyparlamentarnych oraz delegacji do wspólnych komisji parlamentarnych; jej głównym zadaniem jest koordynowanie prac 44 delegacji stałych;
Kolegium Kwestorów zajmujące się sprawami europosłów i ich warunkami pracy.
Europosłowie obecnie (sierpień 2020) są zrzeszeni w 7 grupach politycznych, zależnie od ich poglądów. Są to:
Grupa Europejskiej Partii Ludowej (Chrześcijańscy Demokraci),
Grupa Postępowego Sojuszu Socjalistów i Demokratów w Parlamencie Europejskim,
Renew Europe Group,
Grupa Zielonych/Wolne Przymierze Europejskie,
Grupa Tożsamość i Demokracja,
Europejscy Konserwatyści i Reformatorzy,
Konfederacyjna Grupa Zjednoczonej Lewicy Europejskiej/Nordycka Zielona Lewica.
W grupach tych europosłowie analizują przedstawione przez komisje sprawozdania i ustalają sposób głosowania w czasie posiedzeń plenarnych. Europosłowie nie mają jednak obowiązku głosowania w ustalony we frakcjach sposób. Mogą także tworzyć grupy (intergrupy), mające charakter nieformalny, w celu wymiany poglądów. Intergrupy nie mają jednak prawa wypowiadać się w imieniu PE. Europosłowie pracują także w komisjach, które mają swoje specjalizacje. W obecnej kadencji 2019–2024 jest 20 komisji stałych, które składają się z 25–71 europosłów. Każda z komisji obraduje 1–2 razy w miesiącu w Brukseli. Posiedzenia są jawne i dotyczą zwykle projektów legislacyjnych oraz sprawozdań. Europosłowie nie tylko analizują przedstawione przez KE projekty, ale i sami mogą nanosić poprawki oraz sporządzać sprawozdania.
Europosłowie mogą też wchodzić w skład delegacji, które zajmują się utrzymywaniem i rozwijaniem stosunków z parlamentami państw nienależących do UE czy z innymi organizacjami.
Uprawnienia
Parlament Europejski ma szeroki zakres uprawnień. Należą do nich m.in.:
uprawnienia legislacyjne – jest wraz z Radą współprawodawcą,
uprawnienia budżetowe – wraz z Radą zatwierdza unijny budżet,
uprawnienia kontrolne – nadzoruje prace innych organów UE, szczególnie Komisji Europejskiej (zatwierdza przewodniczącego Komisji),
współpraca z parlamentami państw członkowskich oraz państw niebędących członkami UE.
Europosłowie
W Europarlamencie zasiada 705 posłów wybieranych w państwach członkowskich UE. Europosłowie są wybierani na 5‑letnią kadencję w wyborach bezpośrednich. Ilość mandatów przypadająca na poszczególne kraje zależy od liczby ludności państw członkowskich. Każde z państw decyduje o tym, jak wybory do Europarlamentu mają wyglądać, ale musi też przestrzegać dwóch zasad: tajności głosowania i równości płci. W Europarlamencie bowiem ponad ⅓ miejsc jest zagwarantowana dla kobiet. Wybrani w państwach członkowskich europosłowie zasiadają w ławach według podobieństw poglądów, a nie obywatelstwa.
Polska ma w Europarlamencie, po opuszczeniu UE przez Wielką Brytanię, 52 europosłów. Należą oni do trzech frakcji (sierpień 2020):
Europejscy Konserwatyści i Reformatorzy – 27 członków. Są to osoby, które weszły do Europarlamentu w 2019 r. z list Prawa i Sprawiedliwości, Solidarnej Polski i Porozumienia Jarosława Gowina;
Europejska Partia Ludowa (Chrześcijańscy Demokraci) – 17 członków. Wśród nich są przedstawiciele Platformy Obywatelskiej i Polskiego Stronnictwa Ludowego;
Postępowy Sojusz Socjalistów i Demokratów – 8 członków. Należą tu europosłowie startujący z list Sojuszu Lewicy Demokratycznej, Wiosny Roberta Biedronia oraz europosłanka niezależna.
Sprawozdania i kontrsprawozdania europosłów
Europosłowie przygotowują sprawozdania, czyli analizy danego zagadnienia, stanowiska do projektu zaproponowanego przez Komisję Europejską (sprawozdania z przydziału). Sprawozdania mogą też być niezależnym projektem samych europosłów. Głównemu sprawozdawcy towarzyszą kontrsprawozdawcy. Ich rola to przedstawianie poglądów grup politycznych innych niż ta, którą reprezentuje sprawozdawca.
Przy ocenie pracy europosłów należy zwrócić uwagę na różnorodność sprawozdań. Specjalistycznej wiedzy i umiejętności negocjacyjnych wymagają przede wszystkim sprawozdania dotyczące propozycji nowego prawa w ramach procedury współdecydowania z Radą (oznaczone skrótem COD). W tej procedurze Parlament Europejski wpływa na kształt przepisów i może wprowadzać poprawki do propozycji Komisji Europejskiej.
Także niektóre sprawozdania przygotowywane przez europosłów z własnej inicjatywy (oznaczone skrótem INI), mogą mieć wpływ nakształtowanie polityki Unii. Mogą wzywać Komisję do podjęcia stosownych działań, na przykład przedstawienia projektu nowej dyrektywy lub rozporządzenia. Ostatecznie inicjatywa ustawodawcza należy jednak do Komisji Europejskiej. Niemniej własna inicjatywa posłów jest istotnym elementem pracy w Parlamencie i świadczy o zaangażowaniu w daną sprawę.
Aktywność europosłów można śledzić na stronach Parlamentu Europejskiego i za pośrednictwem portalu votewatch.eu. Na przykład na stronie portalu można prześledzic ranking europosłów wg ich wpływu politycznego po wyborach w 2019 roku w okresie jednego roku do sierpnia 2020 roku.
Ocena ta łączy elementy ilościowe i jakościowe oraz bierze pod uwagę sprawozdawczość, kluczowe stanowiska, zachowanie podczas głosowania i inne czynniki, które kształtują poziom wpływu posła do Parlamentu Europejskiego.
Ranking 100 najbardziej wpływowych europosłów lipiec 2019–sierpień 2020
-
europoseł : 1. David Maria SASSOLI (Postępowy Sojusz Socjalistów i Demokratów), Włochy
punktacja : 100.00
-
europoseł : 2. Iratxe GARCÍA PÉREZ (Postępowy Sojusz Socjalistów i Demokratów), Hiszpania
punktacja : 96.23
-
europoseł : 3. Manfred WEBER (Europejska Partia Ludowa), Niemcy
punktacja : 93.40
-
europoseł : 4. Antonio TAJANI (Europejska Partia Ludowa), Włochy
punktacja : 88.68
-
europoseł : 5. Irene TINAGLI (Postępowy Sojusz Socjalistów i Demokratów), Włochy
punktacja : 86.79
-
europoseł : …
punktacja : 0
-
europoseł : 12. Ryszard LEGUTKO (Europejscy Konserwatyści i Reformatorzy), Polska
punktacja : 76.42
-
europoseł : 16. Ryszard CZARNECKI (Europejscy Konserwatyści i Reformatorzy), Polska
punktacja : 74.53
-
europoseł : 46. Ewa KOPACZ (Europejska Partia Ludowa), Polska
punktacja : 55.66
-
europoseł : 49. Danuta HÜBNER (Europejska Partia Ludowa), Polska
punktacja : 54.72
-
europoseł : 52. Zdzisław KRASNODĘBSKI (Europejscy Konserwatyści i Reformatorzy), Polska
punktacja : 53.77
-
europoseł : 57. Janusz LEWANDOWSKI (Europejska Partia Ludowa), Polska
punktacja : 52.83
-
europoseł : 89. Jan OLBRYCHT (Europejska Partia Ludowa), Polska
punktacja : 48.11
Ranking państw członkowskich według średniego udziału ich europosłów w głosowaniach imiennych (lipiec 2019–sierpień 2020)
-
państwo : Austria
odsetek : 97.81
-
państwo : Szwecja
odsetek : 97.45
-
państwo : Czechy
odsetek : 97.35
-
państwo : Malta
odsetek : 97.24
-
państwo : Francja
odsetek : 96.84
-
państwo : Dania
odsetek : 96.78
-
państwo : Luksemburg
odsetek : 96.71
-
państwo : Irlandia
odsetek : 96.62
-
państwo : Słowacja
odsetek : 96.60
-
państwo : Słowenia
odsetek : 96.47
-
państwo : Niderlandy
odsetek : 96.46
-
państwo : Portugalia
odsetek : 96.36
-
państwo : Litwa
odsetek : 96.32
-
państwo : Belgia
odsetek : 95.86
-
państwo : Włochy
odsetek : 95.57
-
państwo : Hiszpania
odsetek : 95.11
-
państwo : Estonia
odsetek : 94.80
-
państwo : Chorwacja
odsetek : 94.72
-
państwo : [bold]Polska[/]
odsetek : 94.67
-
państwo : Łotwa
odsetek : 94.49
-
państwo : Bułgaria
odsetek : 94.12
-
państwo : Niemcy
odsetek : 93.82
-
państwo : Finlandia
odsetek : 93.29
-
państwo : Cypr
odsetek : 93.26
-
państwo : Rumunia
odsetek : 93.17
-
państwo : Węgry
odsetek : 91.36
-
państwo : Grecja
odsetek : 91.07
Wybory do Europarlamentu w Polsce
Podstawowe zasady wyborów do Parlamentu Europejskiego zawarte są w art. 190 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską. Dwie naczelne zasady dotyczące wyborów to bezpośredniość i powszechność.
W przypadku państwa polskiego, wybory do PE są jedynymi, które określa ustawa, a nie Konstytucja RP z 1997 r. Według ustawy w wyborach do PE obowiązują następujące zasady:
powszechność,
bezpośredniość
tajność głosowania,
wolność wyboru.
Dodatkowo nie można łączyć funkcji członka parlamentu krajowego i Europarlamentu. Czynne prawo wyborcze mają osoby, które ukończyły 18 lat. Wybranymi mogą być osoby, które ukończyły 21 lat, zamieszkują od minimum 5 lat na terenie Polski lub innego kraju UE oraz nie były karane za przestępstwo popełnione umyślnie. Od wstąpienia Polski do UE wybory do Europarlamentu odbyły się czterokrotnie:
wybory | frekwencja |
|---|---|
Wybory do PE w 2004 | 20,90% |
Wybory do PE w 2009 | 24,53% |
Wybory do PE w 2014 | 23,83% |
Wybory do PE w 2019 | 45,68% |
Indeks górny Źródło: Wybory do Parlamentu Europejskiego w Polsce, dostępny w internecie: wikipedia.org [dostęp 19.08.2020 r.]. Indeks górny koniecŹródło: Wybory do Parlamentu Europejskiego w Polsce, dostępny w internecie: wikipedia.org [dostęp 19.08.2020 r.].
W 2019 r. wybory do PE odbyły się 26 maja.
Wyniki wyborów
Komitet wyborczy | Głosy | Mandaty | ||
|---|---|---|---|---|
Liczba | % | Liczba | % | |
Prawo i Sprawiedliwość | 6192780 | 45,38 | 26 | 50,98 |
KKW Koalicja Europejska PO PSL SLD .N Zieloni | 5249935 | 38,47 | 22 | 43,14 |
Wiosna Roberta Biedronia | 826975 | 6,06 | 3 | 5,88 |
KWW Konfederacja KORWiN Braun Liroy Narodowcy | 621188 | 4,55 | – | – |
KWW Kukiz'15 | 503564 | 3,69 | – | – |
KKW Lewica Razem – Partia Razem, Unia Pracy, RSS | 168745 | 1,24 | – | – |
KWW Polska Fair Play Bezpartyjni Gwiazdowski | 74013 | 0,54 | – | – |
KKW PolEXIT – Koalicja | 7900 | 0,06 | – | – |
Jedność Narodu | 2211 | 0,02 | – | – |
Ogółem | 13647311 | 100 | 51 | – |
Głosy nieważne | 112390 | 0,82 | – | – |
Frekwencja | 13759701 | 45,68 | – | – |
Indeks górny Źródło: Wybory do Parlamentu Europejskiego w Polsce w 2019 roku, dostępny w internecie: wikipedia.org [dostęp 19.08.2020 r.]. Indeks górny koniecŹródło: Wybory do Parlamentu Europejskiego w Polsce w 2019 roku, dostępny w internecie: wikipedia.org [dostęp 19.08.2020 r.].
Słownik
przedstawiciel danego państwa do PE, wybierany przez obywateli danego państwa w wyborach powszechnych na 5‑letnią kadencję
jedna z instytucji UE, odpowiednik jednoizbowego parlamentu odgrywający dużą rolę w kreowaniu prawa unijnego, którego członkowie wybierani są w wyborach powszechnych