Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki

Czynniki sprzyjające rozwojowi turystyki

Głównym czynnikiem warunkującym rozwój turystykiturystykaturystyki jest atrakcyjność danego regionu, czyli właściwość obszaru lub miejscowości wynikająca z zespołu cech przyrodniczych lub pozaprzyrodniczych stanowiących o zainteresowaniu turystów tym regionem. O stopniu atrakcyjności turystycznej danego obszaru lub miejscowości decydują głównie:

  • walory turystyczne,

  • dostępność komunikacyjna,

  • zagospodarowanie turystyczne.

Walory turystyczne obejmują:

  • walory wypoczynkowe służące regeneracji sił fizycznych i psychicznych,

  • walory specjalistyczne umożliwiające uprawianie turystyki specjalistycznej (kwalifikowanej): żeglarstwa, kajakarstwa, alpinizmu, jeździectwa, turystyki pieszej, rowerowej,

  • walory krajoznawcze (poznawcze) służące zaspokajaniu potrzeb poznawczych i rozbudzaniu ciekawości świata.

Walory krajoznawcze przyrodnicze dzieli się na:

  • powstałe bez udziału człowieka: skałki i grupy skał, jaskinie, głazy narzutowe i głazowiska, wąwozy, doliny i przełomy rzeczne, wodospady, źródła, osobliwości flory i fauny,

  • w pewnym stopniu powstałe z udziałem człowieka, ale niepodlegające kontroli: parki narodowe, parki krajobrazowe, punkty widokowe,

  • utworzone przez człowieka: ogrody botaniczne, ogrody zoologiczne, muzea i zbiory przyrodnicze, parki zabytkowe.

RbDGQRIAhhGTz
Wodospad Niagara na granicy Kanady jako przykład walorów przyrodniczych
Źródło: domena publiczna.

Walory krajoznawcze pozaprzyrodnicze (kulturowe) są to obiekty materialne wytworzone przez człowieka i przez niego kontrolowane oraz elementy ściśle związane z jego życiem i działalnością:

  • muzea i rezerwaty archeologiczne: Stonehenge w Wielkiej Brytanii, Pompeje we Włoszech, Muzeum Archeologiczne w Biskupinie,

  • muzea etnograficzne, skanseny: Norweskie Muzeum Historii Kulturalnej w Oslo, Kaszubski Park Etnograficzny we Wdzydzach Kiszewskich koło Kościerzyny,

  • zabytki architektury i budownictwa: Kreml w Moskwie, Bazylika Świętego Piotra i Koloseum w Rzymie, piramidy w Gizie, Akropol w Atenach,

  • zabytki działalności gospodarczej i techniki: wieża Eiffla w Paryżu, opera w Sydney, Golden GateSan Francisco, Skansen Parowozownia Kościerzyna, Muzeum Żup Krakowskich w Wieliczce,

  • muzea biograficzne: Muzeum Hymnu Narodowego w Będominie, Dom Urodzenia Fryderyka Chopina w Żelazowej Woli, Dom Jana Matejki w Krakowie, muzeum Rimskiego‑Korsakowa w Petersburgu,

  • muzea sztuki: Ermitaż w Petersburgu, Luwr w Paryżu, Muzeum Brytyjskie w Londynie, Muzeum Historii Naturalnej w Londynie,

  • miejsca i obiekty historyczno‑wojskowe: pole bitwy pod Waterloo, pole pod Grunwaldem, fortyfikacje Linii Maginota we Francji, Pearl Harbor w Honolulu,

  • miejsca i muzea martyrologii: Katyń, Dachau w Niemczech, Państwowe Muzeum Auschwitz‑Birkenau w Oświęcimiu, Państwowe Muzeum na Majdanku, Państwowe Muzeum Stutthof,

  • miejsca pielgrzymkowe: Jerozolima w Izraelu, Fatima w Portugalii, Lourdes we Francji, Mekka w Arabii Saudyjskiej,

  • teatry i sale koncertowe: La Scala w Mediolanie, Covent Garden Theatre w Londynie, Metropolitan Opera w Nowym Jorku,

  • miejsca rozrywki: Disneyland w Kalifornii i na Florydzie, Eurodisneyland we Francji, Legoland w Danii, Prater w Wiedniu,

  • współczesne imprezy kulturalne: festiwale filmowe w Berlinie, San Sebastian i Cannes, wystawy Expo (w różnych miejscach), Oktoberfest w Bawarii, targi przemysłu muzycznego MIDEM w Cannes.

Infrastruktura turystyczna (zagospodarowanie turystyczne) obejmuje obiekty i urządzenia turystyczne, które zaspokajają potrzeby związane zarówno z turystyką bierną, jak i aktywną. Zalicza się do niej:

  • bazę noclegową: hotele, motele, pensjonaty, schroniska, domy wycieczkowe, kempingi,

  • bazę gastronomiczną: restauracje, bary, kawiarnie, zajazdy, puby,

  • bazę towarzyszącą, stanowiącą uzupełnienie podstawowej infrastruktury i obejmującą obiekty o charakterze usługowym, handlowym, rozrywkowym, kulturalnym i sportowym: hale sportowe, korty tenisowe, galerie, wystawy, parki rozrywki, wesołe miasteczka, szlaki piesze i rowerowe.

R1iCt0I8WhRtx
Spadochroniarstwo jako przykład turystyki kwalifikowanej
Źródło: domena publiczna.
Dostępność komunikacyjna

Rozwój transportu spowodował zwiększenie się mobilności społeczeństw i skrócenie czasu podróży. Zwiększyła się też dostępność komunikacyjna wielu miejsc na świecie. Dodatkowym czynnikiem wpływającym na rozwój turystyki stał się internet, który pozwala m.in. rezerwować miejsca online i robić przelewy bankowe, co skraca czas potrzebny do przygotowania podróży.

Sytuacja polityczna i gospodarcza

Stabilność polityczna państwa, brak konfliktów, bezpieczeństwo podróżnych czy podejmowanie działań stymulujących rozwój turystyki (wprowadzenie ruchu bezwizowego, uproszczenie odpraw celnych itp.) podnosi atrakcyjność turystyczną danego regionu. Wzrost dochodów ludności powoduje wzrost popytu na różnorodne usługi, w tym usługi turystyczne. Działalność turystyczna przyciąga coraz większą liczbę inwestorów, również w krajach słabo rozwiniętych.

Rozwój nowych kierunków w turystyce

W trosce o zadowolenie klientów organizatorzy turystyki urozmaicają oferty, proponując:

  • turystykę kwalifikowaną, która związana jest z aktywnością sportową wymagającą od uczestników fizycznego i psychicznego przygotowania,

  • turystykę biznesową i kongresową (podróże w interesach),

  • turystykę handlową (wyjazdy na zakupy),

  • turystykę motywacyjną, czyli wyjazdy turystyczne organizowane przez pracodawców dla pracowników,

  • wyjazdy na imprezy sportowe i muzyczne,

  • agroturystykęagroturystykaagroturystykę.

Ruch turystyczny na świecie

Po II wojnie światowej nastąpił gwałtowny wzrost ruchu turystycznego. Do najczęściej odwiedzanych krajów należą: Francja, Hiszpania, Stany Zjednoczone, Chiny i Włochy.

Przyczyny wzrostu ruchu turystycznego:

  • postęp techniczny (rozwój infrastruktury i transportu), skracanie czasu podróży,

  • zwiększenie potrzeb regeneracji sił w związku z tempem życia i odczuwanym stresem,

  • zmiany demograficzne (coraz więcej ludzi starszych dysponuje wolnym czasem),

  • intensywny rozwój gospodarczy, bogacenie się społeczeństw,

  • rosnąca urbanizacja wymuszająca poszukiwanie nowych miejsc wypoczynku,

  • stabilizacja sytuacji politycznej na świecie, wzrost bezpieczeństwa podróżowania,

  • zróżnicowanie i atrakcyjność oferty turystycznej, reklama,

  • wzrost wykształcenia i zainteresowania poznawaniem świata.

Wady i zalety rozwoju turystyki

Korzyści rozwoju turystyki

Negatywne skutki rozwoju turystyki

szeroko rozumiany rozwój gospodarczy miast, państw, regionów

rozwój infrastruktury

udział w tworzeniu dochodu narodowego

udział w tworzeniu miejsc pracy i podnoszeniu poziomu życia mieszkańców

wpływ na rozwój innych usług i działów gospodarki

możliwość poznawania innych kultur

komercjalizacja kultury

zanik lokalnych obyczajów

przejmowanie obcych wzorców kulturowych

nasilenie się przestępczości, narkomanii, alkoholizmu, prostytucji

rozprzestrzenianie się chorób (np. SARS, AIDS)

wzrost wrażliwości gospodarki na wahania liczby odwiedzających (szczególnie w krajach tzw. monokultury turystycznej)

zwiększenie zagrożenia dla zabytków i tworów kultury materialnej

negatywny wpływ na środowisko naturalne: niszczenie ścieżek w górach, zaśmiecanie terenu, hałas, zanieczyszczenia powietrza, wód i gleb, zmiana krajobrazów, degradacja roślinności

Rozwój turystyki w Polsce

Po latach spadku liczby miejsc noclegowych w turystyce od połowy pierwszej dekady XXI w. notuje się ponowny ich wzrost. Największą bazą noclegową mogą się pochwalić województwa nadmorskie: zachodniopomorskie i pomorskie oraz województwo małopolskie, które obejmuje swym zasięgiem Tatry.

Na terenie Polski w 2019 roku funkcjonowało 11 251 obiektów noclegowych oferujących przynajmniej 10 miejsc noclegowych. Wśród tej grupy blisko 32% stanowiły hotele. Największy jednak udział mają obiekty oferujące pozostałe rodzaje turystycznych obiektów noclegowych – stanowią ponad 31,5% wszystkich obiektów. Duże znaczenie mają kwatery agroturystyczne, które obejmują ponad 21% obiektów.

Obiektami, które skupiają najwięcej miejsc noclegowych, są hotele. To powoduje, że tam właśnie zanocowało najwięcej turystów, bo aż 64,4%, a udzielono w nich ponad 40 mln noclegów. W pozostałych rodzajach obiektów tymczasowo zamieszkało znacznie mniej osób. To tylko jedno oblicze turystyki i jeden element tego sektora gospodarki. Zapoznaj się z audiobookiem, aby dowiedzieć się, jak turystyka przekłada się na funkcjonowanie gospodarki Polski.

RTtx9Y1IAhjHl
Wykres kołowy. Lista elementów:
  • Hotele; Wartość: 32,1; Udział procentowy: 32,1%
  • Inne obiekty hotelowe; Wartość: 6,8; Udział procentowy: 6,8%
  • Ośrodki wczasowe; Wartość: 14,1; Udział procentowy: 14,1%
  • Pokoje gościnne; Wartość: 11; Udział procentowy: 11%
  • Kwatery agroturystyczne; Wartość: 4,5; Udział procentowy: 4,5%
  • Pozostałe rodzaje turystycznych obiektów noclegowych; Wartość: 31,5; Udział procentowy: 31,5%
Turystyczne obiekty noclegowe w Polsce według rodzajów w 2019 roku
Źródło: GUS.
RxyKlQDeMLMUR
Wykres kołowy. Lista elementów:
  • Hotele; Wartość: 64,4; Udział procentowy: 64,4%
  • Inne obiekty hotelowe; Wartość: 7,8; Udział procentowy: 7,8%
  • Ośrodki wczasowe; Wartość: 5,2; Udział procentowy: 5,2%
  • Pokoje gościnne; Wartość: 4,4; Udział procentowy: 4,4%
  • Kwatery agroturystyczne; Wartość: 1; Udział procentowy: 1%
  • Pozostałe rodzaje turystycznych obiektów noclegowych; Wartość: 17,2; Udział procentowy: 17,2%
Wykorzystanie przez turystów obiektów noclegowych w Polsce według rodzajów w 2019 roku
Źródło: GUS.

Słownik

agroturystyka
agroturystyka

specyficzny rodzaj turystyki polegający na powrocie do natury; turysta odpoczywa z dala od zgiełku miasta, poznając rytm gospodarstwa, prac w polu i przy zwierzętach; dzięki gościnności gospodarzy można poczuć specyficzną atmosferę tradycyjnego domostwa i życia mieszkańców wsi

turystyka
turystyka

jeden z działów gospodarki kraju, który wynika z realizacji potrzeb społeczeństwa; potrzeby te wynikają z konieczności wypoczynku, chęci poznawania nowych miejsc; aby umożliwić podróż i zwiedzanie, potrzebna jest odpowiednia infrastruktura – transportowa i noclegowa; turystyka więc – poza tym, że służy wypoczynkowi – daje dużo miejsc pracy i pozwala rozwijać gospodarczo miejsca, w których się odbywa