Albert Camus Mit Syzyfa

RJU41hH0Ce8XY1

Fotografia przedstawia młodego mężczyznę z zaczesanymi do tyłu włosami, który leży na łóżku i zapisuje coś w notatniku. Jest ubrany w kraciastą marynarkę i koszulę. W momencie zdjęcia patrzy w obiektyw.

Absurd objaśnia mnie tutaj: nie ma jutra. Oto przyczyna mojej głębokiej wolności. Przytoczę teraz dwa porównania. Wolność jest pierwszą zdobyczą mistyków. Oddając się Bogu, zgadzając na jego reguły, stają się tajemnie wolni. W niewolnictwie, na które przystali spontanicznie, znajdują głęboką niezależność. Ale co oznacza ta wolność? Można powiedzieć przede wszystkim, że czują się wolni wobec siebie samych, i mniej nawet wolni niż wyzwoleni. Podobnie człowiek absurdalny, cały zwrócony ku śmierci (wziętej tu jako absurd najbardziej oczywisty), czuje się wolny od wszystkiego, co nie jest namiętną uwagą, która się w nim krystalizuje. Doświadcza wolności względem powszechnych reguł. Widać tu, że tematy wyjściowe filozofii egzystencjalnej zachowują całą swoją wartość. Powrót do świadomościświadomośćświadomości, ucieczka z codziennego snu egzystencji to pierwsze posunięcie wolności absurdalnej. […] Podobnie niewolnicy w starożytności (to moje drugie porównanie) nie należeli do siebie. Ale znali wolność, która polega na tym, że człowiek nie czuje się odpowiedzialny.przyp. autora:. […] Odnaleźć pewność bez fundamentów, poczuć się obcym własnemu życiu, aby je móc poszerzyć i przebyć, odrzuciwszy krótkowzroczność kochanka – tu jest zasada wyzwolenia. Ta nowa niezależność ma swój kres, jak każda wolność działania. Nie wypisuje czeku na wieczność. Ale zastępuje złudzenia wolności, które ustawały w obliczu śmierci. Cudowna możność rozporządzania sobą, którą zna skazany na śmierć, gdy o świcie otwierają się przed nim bramy więzienia, niewiarygodna obojętność wobec wszystkiego, prócz czystego płomienia życia: śmierć i absurd, czujemy to, są tu zasadami jedynej rozsądnej wolności – tej, której serce ludzkie może doznawać i którą może żyć. Oto druga konsekwencja. Człowiekowi absurdalnemu ukazuje się wtedy świat rozżarzony i lodowaty, przejrzysty i ograniczony, gdzie nic nie jest możliwe, ale wszystko dane; za jego granicą jest koniec i nicość. I może zgodzić się na życie w takim świecie, z niego czerpiąc siły, odrzucając nadzieję i świadcząc uparcie, że można żyć bez pociechy. […]

cytat Źródło: Albert Camus, Mit Syzyfa, [w:] tegoż, Mit Syzyfa i inne eseje, tłum. Joanna Guze, Warszawa 2004, s. 113–114.

Simone Weil Szaleństwo miłości

Człowiek, chociaż usiłuje, często na próżno, stworzyć w sobie złudzenia czegoś przeciwnego, tutaj na ziemi jest jedynie niewolnikiem sił natury, które w przemożny sposób go przytłaczają. Ta siła rządząca światem, która zmusza do posłuszeństwa każdego człowieka, jak pan, który batem wymusza posłuszeństwo niewolnika, jest tym, co umysł ludzki uświadamia sobie pod nazwą konieczności. […] Człowiek może zgadzać się lub nie na konieczność. Ma on wolny wybór tylko wtedy, kiedy uświadomi sobie, że owa siła jest koniecznością, to znaczy kiedy zacznie nad nią rozmyślać. […] Przyzwolenie na konieczność jest czystą miłością, a nawet swego rodzaju nadmiarem miłości. Ta miłość tym się charakteryzuje, że nie obiera sobie za przedmiot konieczności ani widzialnego świata, którego tworzywo kształtuje konieczność. […] [Także] nie z miłości do innych ludzi przyzwalamy na konieczność. Miłość do innych ludzi jest w pewnym sensie przeszkodą na drodze do tego rodzaju przyzwolenia, ponieważ konieczność podporządkowuje innych tak samo, jak nas. Dajemy swoje przyzwolenie właśnie przez miłość do czegoś, co nie jest osobą ludzką, będąc jednocześnie czymś w rodzaju osoby, ponieważ to, co nie jest osobą, nie może być przedmiotem miłości. Bez względu na wyznawaną wiarę w sprawach religii, dotyczy to również ateizmu, tam, gdzie jest autentyczne, całkowite i bezwarunkowe przyzwolenie na konieczność, jest także pełnia miłości Bogamiłość do Boga (agape)pełnia miłości Boga; i nigdzie więcej. […] FatumfatumFatum i logoslogoslogos są spokrewnione znaczeniowo. Fatum to konieczność, konieczność to logos, a logos jest nazwą, przedmiotem naszej najgorętszej miłości. Właśnie taką miłością, jaką święty Jan darzył Tego, który był jego przyjacielem i panem, kiedy w czasie Ostatniej Wieczerzy oparł głowę na jego piersi, taką miłością mamy darzyć matematyczny ciąg przyczyn i skutków, który od czasu do czasu czyni z nas cierpiący kłębek materii. Oczywiście jest to szaleństwo. Absurdalność tę ujawnia jedno ze słów Chrystusa, uderzające swą głębią i niejasnością. Najbardziej gorzkie oskarżenie, czynione przez ludzi pod adresem konieczności, dotyczy jej całkowitej obojętności wobec wartości moralnych. Sprawiedliwi i przestępcy korzystają w takim samym stopniu ze słońca i deszczu, sprawiedliwych i przestępców na równi spotyka porażenie słoneczne i toną w powodziach. […] Naśladować tę obojętność, to po prostu dawać swe przyzwolenie: to akceptacja wszystkiego, co istnieje, nawet zła, wyłączając jednak takie zło, któremu możemy i musimy się przeciwstawić, któremu możemy zapobiec. […]

cytatwe Źródło: Simone Weil, Szaleństwo miłości, tłum. Maria E. Plecińska, Poznań 1993, s. 160–163.