Łączność to przekazywanie informacji na odległość za pośrednictwem poczty, sieci telekomunikacyjnej, radia i telewizji, obecnie również przez internet. Jest jedną z najnowocześniejszych i najdynamiczniej rozwijających się dziedzin gospodarki, niezbędną w jej obecnym funkcjonowaniu. Przestrzenne zróżnicowanie i dynamikę zmian w łączności na świecie omówiono w e‑materiale „Zróżnicowanie dostępu do telefonii komórkowej oraz internetu”. Ta lekcja koncentruje się na rozwoju polskiej łączności.
R1WrTw2PhKtn5
W ostatnich latach najszybciej rozwija się telekomunikacjatelekomunikacjatelekomunikacja. Poniżej opisano wybrane formy łączności w Polsce.
Poczta i firmy kurierskie
Placówki pocztowe, skrzynki pocztowe i listonosze
Listy, zaproszenia czy kartki z życzeniami z zasady przesyła się za pomocą tradycyjnej poczty. Obecnie przesyłki listowe są coraz mniej popularne z uwagi na rozwój telefonii (w tym SMS i MMS) i internetu (komunikatorów, portali społecznościowych, poczty elektronicznej). Przez pewien czas w firmach popularne było przesyłanie wiadomości faksem, lecz przegrał on z pocztą internetową (e‑mailem). Korespondencja tradycyjna (listowna) jest nadal dosyć popularna wśród osób starszych. Co ciekawe, w ostatnich latach niektórzy ludzie młodzi – mimo dostępu i umiejętności korzystania z internetu – z sentymentu i dla kultywowania tradycji przesyłają kartki świąteczne czy zaproszenia tradycyjną pocztą. Jeszcze pod koniec XX w. i na początku XXI w. liczba placówek pocztowych wynosiła ponad 8 tysięcy. W ostatnich latach wynosi około 7,6 tysiąca. Od 2010 do 2016 roku powolną tendencję malejącą wykazywała również liczba listonoszy, po 2016 tendencja była wzrostowa. Natomiast najbardziej wyraźną tendencję malejącą odnotowuje się w przypadku czynnych skrzynek pocztowych. Od 2006 r. do 2018 r. ich liczba w Polsce zmniejszyła się z 57,4 tys. do 16,3 tys.
R1Jdi7FGkeNzf
R1UCAODr0wr5a
Operatorzy pocztowi
Trudności w zakresie dostosowywania gospodarki do nowych warunków społeczno‑ekonomicznych w okresie transformacji ustrojowej występowały nie tylko w sferze rolnictwa czy przemysłu, ale również w sferze łączności. Monopol na rynku pocztowym na dostarczanie pewnych rodzajów przesyłek jeszcze do połowy lat 90. XX w. miała Poczta Polska.Poczta Polska S.A.Poczta Polska. Jeszcze przez dekadę dostarczała niemal wszystkie listy i paczki. Dopiero po 2005 roku nastąpił dynamiczny rozwój prywatnych operatorów pocztowych. W 2013 roku nastąpiła niemal całkowita liberalizacja rynku usług pocztowych, gdyż zlikwidowano monopol Poczty Polskiej na doręczanie przesyłek o masie mniejszej niż 50 g. Jednakże wciąż (do 2025 roku) jest ona tzw. operatorem wyznaczonym do pełnienia powszechnych usług pocztowych, np. dostarczania przekazów pocztowych, emerytur, rent czy przesyłek urzędowych. W 2018 roku liczba zarejestrowanych prywatnych operatorów pocztowych w Polsce wynosiła 145. Byli to głównie operatorzy prowadzący działalność lokalną, specjalizujący się w określonych usługach, np. kurierskich i ekspresowych.
R1GbHHmhW1nlq
Ra4B3QCSzGFH21
R8NUaO2yIjH011
Przesyłki listowe i paczki
Jak już wspomniano, z roku na rok maleje w Polsce liczba przesyłek listowych, za to dzięki wzrostowi popularności e‑zakupów (łatwość zakupów, możliwość porównania ofert i zwrotu towarów) wzrasta systematycznie liczba przesyłanych paczek. Według danych GUS w 2018 r. nadano 1 371,9 mld przesyłek listowych oraz 23,1 mln paczek. Rosnąca liczba przesyłanych paczek, a także wzrost konkurencji powodują, że kierujemy się coraz częściej szybkością dostarczania przesyłek i ceną tych usług, dlatego w ostatnich latach wrasta udział prywatnych operatorów pocztowych kosztem Poczty Polskiej, zwłaszcza jeśli chodzi o paczki pocztowe.
RPnXQejXJadt9
RiMeEuKcGM2Yb
Nowoczesne usługi pocztowe
Najważniejszymi nowoczesnymi usługami pocztowymi są usługi hybrydowe, które łączą usługi tradycyjne z e‑usługami.
R1Q8rpIyGssdG1
W filmie edukacyjnym na następnej stronie zawarte są informacje dotyczące wybranych form telekomunikacji.
Słownik
telekomunikacja
telekomunikacja
dział łączności obejmujący nadawanie, odbiór oraz transmisję informacji za pomocą przewodów, fal radiowych bądź optycznych, a także innych środków wykorzystujących energię elektromagnetyczną
Poczta Polska S.A.
Poczta Polska S.A.
od 2009 r. jednoosobowa spółka akcyjna Skarbu Państwa, której jedynym akcjonariuszem jest Skarb Państwa reprezentowany obecnie przez Prezesa Rady Ministrów; zajmuje się świadczeniem usług pocztowych (listy i paczki), bankowo‑ubezpieczeniowych, logistycznych i cyfrowych