Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki

Gospodarka narodowa

Gospodarka narodowa to całokształt działalności gospodarczej prowadzonej na terenie określonego kraju. Gospodarkę narodową można podzielić na pięć sektorów:

  • sektor I – rolnictwo, leśnictwo, rybołówstwo,

  • sektor II – przemysł wydobywczy, górnictwo, przetwórstwo i budownictwo,

  • sektor III – transport, handel, łączność, gospodarkę mieszkaniową i komunalną,

  • sektor IV – finanse, ubezpieczenia, obrót nieruchomościami, marketing i reklamę,

  • sektor V – ochrona zdrowia, opieka społeczna, edukacja, badania naukowe, turystyka i rekreacja, administracja państwowa, wymiar sprawiedliwości, policja i wojsko.

R1SLCc2Rdr9q61
Ilustracja prezentuje w graficzny sposób podział gospodarki na pięć sektorów. Od koła z napisem "gospodarka" odchodzą strzałki do pół z napisami działów gospodarki z kolorystycznym ich przyporządkowaniem do danych sektorów. Gospodarka dzieli się na strefę wytwórczą, do której należy sektor pierwszy i drugi, oraz strefę usług, do której należą pozostałe sektory. Do sektora pierwszego należą: rolnictwo, rybołówstwo i rybactwo, leśnictwo i łowiectwo. Do sektora drugiego należą górnictwo, czyli przemysł wydobywczy; przemysł przetwórczy; budownictwo. Do sektora trzeciego należą: handel i gospodarka magazynowa, transport i łączność, naprawy i remonty, gospodarka komunalna i mieszkaniowa, usługi bytowe, fryzjerskie, fotograficzne i tym podobne. Do sektora czwartego należą: obrót nieruchomościami, reklama i marketing, finanse i ubezpieczenia. Do sektora piątego należą: ochrona zdrowia i opieka społeczna, edukacja i wychowanie, badania naukowe, organizacja sportu, turystyki, rekreacji, działalność kulturalna i rozrywkowa, działalność duszpasterska,  ochrona i kształtowanie środowiska, wymiar sprawiedliwości i administracja państwowa, działalność polityczna i związkowa, obrona narodowa i bezpieczeństwo publiczne.
Podział gospodarki na pięć sektorów. W ujęciu trójsektorowym sektory IV i V są włączone do sektora III.
Źródło: Englishsquare.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Sektor gospodarki są to wszystkie przedsiębiorstwa, które produkują wyroby lub usługi posiadające podobne przeznaczenie. Gospodarka podzielona jest na trzy sektory.

Sektory gospodarki i ich charakterystyka

Sektor

Charakterystyka

Składowe

I (sektor rolniczy)

zajmuje się dostarczaniem nieprzetworzonych dóbr służących innym sektorom jako podstawa ich działalności; określany często po prostu jako „rolnictwo”, mimo że obejmuje inne, pokrewne formy działalności

  • rolnictwo (czyli uprawa roślin i chów zwierząt),

  • łowiectwo

  • leśnictwo,

  • rybactwo (w tym rybołówstwo)

II (sektor przemysłowy)

zajmuje się wydobywaniem surowców mineralnych oraz przetwarzaniem tych surowców i płodów rolnych; razem z sektorem pierwszym stanowi strefę wytwórczą; określany często jako „przemysł”, mimo że obejmuje nie tylko tę formę działalności

  • przemysł wydobywczy,

  • przemysł przetwórczy,

  • budownictwo

III (sektor usługowy)

obejmuje szeroko rozumianą strefę usług, czyli świadczeń na rzecz innych osób i służących zaspokajaniu ich potrzeb

  • usługi

Klasyfikacja PKD

W Polsce od 2008 r. funkcjonuje tzw. Polska Klasyfikacja Działalności (PKD), wprowadzona wraz Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 24 grudnia 2007 r. (Dz. U. 2007, nr 251, poz. 1885). Jest to ogólny, usystematyzowany i bardzo szczegółowy podział działalności społeczno‑gospodarczych, jakie realizują podmioty gospodarcze.

  1. Najbardziej ogólnym jest podział na sekcjesekcje PKDsekcje. Oznaczone są one wielkimi literami alfabetu od A do U (21 elementów).

  2. Sekcje dzielą się na działydziały PKDdziały, które mają swój dwucyfrowy kod. Ich numeracja jest ciągła (nie zaczyna się od początku podczas przechodzenia do kolejnej sekcji). Łącznie jest ich 88.

  3. Działy dzielą się na grupygrupy PKDgrupy, z których każda posiada swój trzycyfrowy kod. Dwie pierwsze cyfry stanowią numer działu, do których (po kropce) dodana jest trzecia cyfra. Numeracja cyfr znajdujących się po kropce zaczyna się od początku wraz z przejściem do nowego działu. W PKD są razem 272 grupy.

  4. Po dodaniu czwartej cyfry na końcu numeru otrzymuje się kolejny poziom – klasęklasy PKDklasę. Numeracja cyfr zaczyna się od początku w kolejnych działach. Łącznie w PKD istnieje ich 615. Do tego poziomu włącznie istnieje zbieżność z europejskimi klasyfikacjami.

  5. Ostatni poziom (podklasępodklasy PKDpodklasę) wyznacza się poprzez dodanie kropki, a następnie wielkiej litery na końcu kodu, mówiącego o klasie. Jeżeli nazwa podklasy jest identyczna jak nazwa klasy, wówczas literą tą jest Z. Obecnie występują 654 podklasy.

R1OhsSwqApndw1
Funkcje sektorów gospodarki
Źródło: Englishsquare.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Przykłady

a) Nauczyciel w liceum ogólnokształcącym: (P – EDUKACJA) 85.31.B sekcja:                  P – edukacja, dział: 85 – edukacja, grupa: 85.3 – gimnazja, szkoły ponadgimnazjalne i szkoły ponadpodstawowe, z wyłączeniem szkół policealnych, klasa: 85.31 – gimnazja, licea ogólnokształcące i profilowane, podklasa: 85.31.B – liceum ogólnokształcące.

b) Transport drogowy towarów: (H - TRANSPORT I GOSPODARKA MAGAZYNOWA) 49.41. Z sekcja: H - transport i gospodarka magazynowa, dział: 49 - transport lądowy oraz transport rurociągowy, grupa: 49.4 - transport drogowy towarów oraz działalność usługowa związana z przeprowadzkami, klasa: 49.41 - transport drogowy towarów, 49.41 Z -  transport drogowy towarów.

Przykłady zastosowania PKD 2007

  • Klasyfikacja podmiotów gospodarczych dla potrzeb krajowego urzędowego rejestru podmiotów gospodarki narodowej REGON.

  • Analizy ekonomiczne dla kraju, np. obrazowanie struktury gospodarki narodowej pod kątem społecznego podziału pracy, opracowywania bilansów gospodarki narodowej.

  • Możliwość porównania różnych wskaźników z innymi krajami.

Słownik

Polska Klasyfikacja Działalności 2007 (PKD 2007)
Polska Klasyfikacja Działalności 2007 (PKD 2007)

wykaz kodów, według których dokonywany jest podział działalności gospodarczej podejmowanej w Polsce; obowiązuje od 1 stycznia 2008 r. na mocy Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 24 grudnia 2007 r. w sprawie Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD)

sekcje PKD
sekcje PKD

pierwszy, najbardziej ogólny poziom PKD; oznaczone są one wielkimi literami alfabetu od A do U; łącznie jest ich 21; dzielą się na działy

działy PKD
działy PKD

drugi, bardziej szczegółowy poziom PKD; obecnie mamy ich 88; dzielą się na grupy

grupy PKD
grupy PKD

trzeci poziom PKD, który jest częścią działu; grupy dzielą się na klasy

klasy PKD
klasy PKD

przedostatni poziom PKD, który wynika z bardziej szczegółowego podziału grupy; klasy dzielą się na podklasy

podklasy PKD
podklasy PKD

najbardziej szczegółowy poziom PKD, który jest pochodną podziału klas na bardziej szczegółowe rodzaje działalności