Przeczytaj
Ćwiczenia
W powtórkowych lekcjach skupimy się na części poświęconej pytaniom. Odnoszą się one do wielu różnych materiałów źródłowych (nie tylko tekstów oraz ilustracji, ale również map, tabel czy wykresów itp.). Przede wszystkim musisz dokładnie zapoznać się z materiałami źródłowymi, ale także zwrócić uwagę na polecenia. Poniżej przybliżamy, jak rozumieć polecenia w zadaniach różnego typu:
każda przedstawiona ocena – o ile będzie dobrze uzasadniona – zostanie uznana, dlatego też kluczową rolę odgrywa umiejętność budowania argumentacji;, udowodnij w poleceniu tym zawarta jest teza, a twoim zadaniem jest stworzenia krótkiej narracji z podaniem argumentów na rzecz jej prawdziwości;, uzasadnij zadanie podobne jak powyżej, ale w tym przypadku powinno się określić sposób rozumowania, który umożliwia postawienie danej tezy;, wykaż należy tu wykazać prawdziwość lub nieprawdziwość związków przyczynowo‑skutkowych, odnoszących się do tezy; podaj, wymień, wskaż – takie polecenia występują w zadaniach półotwartych, w których jest miejsce na twoją odpowiedź; podajesz wtedy pojęcie, nazwę własną (pełną, bez skrótów), imię i nazwisko osoby itp.
wyjaśnij
twoim zadaniem jest zrekonstruowanie związku przyczynowo‑skutkowego, opisanie od początku do końca, o co chodzi i dlaczego;
scharakteryzuj
należy przeanalizować genezę, przebieg oraz konsekwencje danego procesu czy zjawiska, wymieniając uczestników wydarzeń (postacie, organizacje) lub inne istotne elementy;
porównaj
twoim zadaniem jest zestawienie wydarzeń, zachodzących procesów, danych itp. pod kątem występujących między nimi podobieństw oraz różnic;
rozstrzygnij
w tym wypadku oczekiwana odpowiedź jest jedna: „tak” lub „nie” - oczywiście wraz z uzasadnieniem, ale bez formułowania własnych ocen;
rozważ
należy tu sformułować zarówno argumenty, jak i kontrargumenty, czyli „za” i „przeciw”, wartościując słuszność danego rozumowania;
oceń
to polecenie pozwala ci przedstawić własną, subiektywną opinię na temat opisywanych zjawisk i procesów;
każda przedstawiona ocena – o ile będzie dobrze uzasadniona – zostanie uznana, dlatego też kluczową rolę odgrywa umiejętność budowania argumentacji;
udowodnij
w poleceniu tym zawarta jest teza, a twoim zadaniem jest stworzenia krótkiej narracji z podaniem argumentów na rzecz jej prawdziwości;
uzasadnij
zadanie podobne jak powyżej, ale w tym przypadku powinno się określić sposób rozumowania, który umożliwia postawienie danej tezy;
wykaż
należy tu wykazać prawdziwość lub nieprawdziwość związków przyczynowo‑skutkowych, odnoszących się do tezy; podaj, wymień, wskaż – takie polecenia występują w zadaniach półotwartych, w których jest miejsce na twoją odpowiedź; podajesz wtedy pojęcie, nazwę własną (pełną, bez skrótów), imię i nazwisko osoby itp.
Pamiętajcie, że odpowiedź musi odnosić się do źródła – błędem jest bazowanie wyłącznie na swojej wiedzy i zignorowanie podanego źródła. Chodzi bowiem o to, aby osoba odpowiadająca na pytanie umiejętnie połączyła analizę materiału źródłowego z własną wiedzą. Nie bójcie się korzystać z posiadanych informacji i zawsze odwołujcie się do podanych źródeł. Pamiętajcie również o tym, by wczytywać się w polecenia – czasem wiedza własna nie jest potrzebna, czasem tekst to tylko inspiracja, a innym razem należy połączyć wiedzę z interpretacją tekstu.
Organy główne Unii Europejskiej
-
organy Unii Europejskiej{color=#005F73}
-
Rada Europejska{color=#057985}
-
Rada Unii Europejskiej{color=#4A8682}
-
Komisja Europejska{color=#0A9396}
-
Parlament Europejski{color=#4FB3AA}
-
Trybunał[br] Sprawiedliwości[br] Unii Europejskiej{color=#003946}
-
Europejski[br] Bank Centralny{color=#4A726B}
-
Europejski [br]Trybunał [br]Obrachunkowy{color=#254242}
-
Parlament Europejski

W 1958 r. na mocy umowy o połączeniu trzech zgromadzeń parlamentarnych (EWWiS, EWG i Euratomu) powstało jednoizbowe Europejskie Zgromadzenie Parlamentarne złożone z delegatów parlamentów krajowych. Skład każdej delegacji musiał odwzorowywać proporcje wpływów poszczególnych partii w danym parlamencie krajowym. W 1962 r. zmieniono nazwę tego Zgromadzenie na Parlament Europejski. Pierwsze powszechne wybory do PE odbyły się w 1979 r.
Oficjalną siedzibą Parlamentu Europejskiego jest Strasburg, ale większość prac legislacyjnych odbywa się w Brukseli, gdzie mieszczą się także komisje parlamentarne, biura poselskie oraz władze klubów. Sekretariat, Biblioteka i część zaplecza technicznego Parlamentu znajdują się w Luksemburgu.

Po przyjęciu traktatu lizbońskiegotraktatu lizbońskiego pozycja Parlamentu Europejskiego w strukturze instytucjonalnej UE wzrosła. Zgodnie z art. 14 Traktatu o Unii Europejskiej:
Traktat o Unii Europejskiej[Liczba członków PE] nie przekracza siedmiuset pięćdziesięciu, nie licząc przewodniczącego. Reprezentacja obywateli ma charakter degresywnie proporcjonalny, z minimalnym progiem sześciu członków na Państwo Członkowskie. Żadnemu Państwu Członkowskiemu nie można przyznać więcej niż dziewięćdziesiąt sześć miejsc.
Źródło: Traktat o Unii Europejskiej, dostępny w internecie: eur-lex.europa.eu [dostęp 19.08.2021 r.].
Od 1 lutego 2020 r. liczba eurodeputowanych wynosi 705. Liczba mandatów jest podzielona proporcjonalnie do liczby mieszkańców państwa członkowskiego.
Podział mandatów w PE
Austria | 19 |
Belgia | 21 |
Bułgaria | 17 |
Chorwacja | 12 |
Cypr | 6 |
Dania | 14 |
Estonia | 7 |
Finlandia | 14 |
Francja | 79 |
Grecja | 21 |
Hiszpania | 59 |
Irlandia | 13 |
Litwa | 11 |
Luksemburg | 6 |
Łotwa | 8 |
Malta | 6 |
Niderlandy | 29 |
Niemcy | 96 |
Polska | 52 |
Portugalia | 21 |
Czechy | 21 |
Rumunia | 33 |
Słowacja | 14 |
Słowenia | 8 |
Szwecja | 21 |
Węgry | 21 |
Włochy | 76 |
Liczba eurodeputowanych i dodatkowe mandaty wynikają z decyzji Wielkiej Brytanii o opuszczeniu wspólnoty. W traktacie lizbońskim wprowadzono też zapis traktatowy o zasadach wyborów do PE. Deputowani są wybierani w wyborach wedle ordynacji krajowych, muszą one jednak odbyć się zgodnie z zasadami: bezpośredniości, powszechności, wolności, tajności oraz proporcjonalności. Czynne i bierne prawo wyborcze przysługuje każdemu obywatelowi UE.
Eurodeputowani tworzą w parlamencie grupy polityczne, które odzwierciedlają ich poglądy. Aby została utworzona grupa, potrzebni są przedstawiciele min. ¼ państw członkowskich, a liczebność grupy to co najmniej 25 deputowanych. Europoseł może należeć tylko do jednej grupy politycznej.
Grupy polityczne w Parlamencie Europejskim
Grupa Europejskiej Partii Ludowej (Chrześcijańscy Demokraci) | 178 |
Grupa Postępowego Sojuszu Socjalistów i Demokratów w Parlamencie Europejskim | 146 |
Grupa Renew Europe | 98 |
Grupa Tożsamość i Demokracja | 71 |
Grupa Zielonych/Wolne Przymierze Europejskie | 73 |
Europejscy Konserwatyści i Reformatorzy | 63 |
Grupa Lewicy w Parlamencie Europejskim – GUE/NGL | 39 |
Niezrzeszonych pozostaje 37 deputowanychIndeks górny ** Indeks górny koniec**.
Decyzje w Parlamencie Europejskim podejmowane są zwykłą większością głosów, chyba że dotyczy to wotum nieufności wobec Komisji Europejskiej. Wówczas większość ta wynosi ⅔.
Funkcje Parlamentu Europejskiego
- Wspólnie z Radą Unii Europejskiej stanowią tzw. władzę budżetową Unii Europejskiej;
- corocznie określa wydatki i dochody Unii – ustanowienie budżetu;
- udziela KE absolutorium z wykonania budżetu.
- Prawo petycji;
- ustanawianie komisji śledczych;
- pytania pisemne i ustne do komisarzy;
- obowiązki składania sprawozdań Parlamentowi;
- wotum nieufności wobec Komisji Europejskiej;
- przewodniczący RE ma obowiązek składania przed PE sprawozdania z posiedzeń Rady UE;
- uczestniczenie w procedurze powoływania KE;
- prawo skargi do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.
- Powołuje Rzecznika Praw Obywatelskich Unii Europejskiej;
- zatwierdza nominację przewodniczącego Komisji Europejskiej oraz całego składu Komisji;
- konsultuje wybór członków Trybunału Obrachunkowego;
- konsultuje mianowanie prezesa, wiceprezesa i członków zarządu EBC.
- akcesyjnych;
- przystąpienia Unii do europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności;
- stowarzyszeniowych;
- mających wpływ na budżet UE;
- zmieniających zapisy prawa unijnego.
Funkcja prawodawcza
Parlament Europejski wspólnie z Radą Unii Europejskiej wydaje akt, jest jego formalnym współautorem. Może modyfikować projekt, a akt niespełniający jego oczekiwań może odrzucić. Elementem tej procedury jest możliwość powołania komitetu pojednawczego, składającego się z przedstawicieli PE i Rady UE.
Funkcja budżetowa
- Wspólnie z Radą Unii Europejskiej stanowią tzw. władzę budżetową Unii Europejskiej;
- corocznie określa wydatki i dochody Unii – ustanowienie budżetu;
- udziela KE absolutorium z wykonania budżetu.
Funkcja kontrolna
- Prawo petycji;
- ustanawianie komisji śledczych;
- pytania pisemne i ustne do komisarzy;
- obowiązki składania sprawozdań Parlamentowi;
- wotum nieufności wobec Komisji Europejskiej;
- przewodniczący RE ma obowiązek składania przed PE sprawozdania z posiedzeń Rady UE;
- uczestniczenie w procedurze powoływania KE;
- prawo skargi do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.
Funkcja kreacyjna
- Powołuje Rzecznika Praw Obywatelskich Unii Europejskiej;
- zatwierdza nominację przewodniczącego Komisji Europejskiej oraz całego składu Komisji;
- konsultuje wybór członków Trybunału Obrachunkowego;
- konsultuje mianowanie prezesa, wiceprezesa i członków zarządu EBC.
Funkcje międzynarodowe
Zgoda przy zawieraniu umów:
- akcesyjnych;
- przystąpienia Unii do europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności;
- stowarzyszeniowych;
- mających wpływ na budżet UE;
- zmieniających zapisy prawa unijnego.
Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej
Zgodnie z traktatem lizbońskim sądownictwo unijne reprezentuje Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w skład którego wchodzi:
Trybunała Sprawiedliwości;
Sąd (dawniej: Sąd Pierwszej Instancji).
Trybunał Sprawiedliwości

Trybunał Sprawiedliwości powstał już na mocy traktatu paryskiego z 1951 r. jako organ sądowniczy EWWiS. W 1957 r. na mocy specjalnej konwencji o połączeniu niektórych organów Wspólnot Europejskich istniejące dotychczas osobne Trybunały Sprawiedliwości (dla EWWiS, EWG oraz Euratomu) zostały scalone w Trybunał Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich. W 1992 r. stał się on najwyższym organem sądowniczym UE. W traktacie lizbońskim nadano mu nazwę Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Jego siedziba znajduje się w Luksemburgu.
W kompetencji trybunału jest dbałość o przestrzeganie prawa wspólnotowego przez państwa członkowskie.
Skład Trybunału Sprawiedliwości
W skład Trybunału Sprawiedliwości wchodzi 27 sędziów i 11 rzeczników generalnych. Sędziowie i rzecznicy generalni są mianowani za wspólnym porozumieniem przez rządy państw członkowskich, po konsultacji z komitetem, którego zadaniem jest opiniowanie, czy kandydaci są odpowiedni do pełnienia danej funkcji. Mandat jest sześcioletni i odnawialny. Są oni wybierani spośród osobistości o niekwestionowanej niezależności i mających wymagane w ich państwach kwalifikacje do zajmowania najwyższych stanowisk sądowych lub są prawnikami o uznanych kompetencjach.
Sędziowie Trybunału Sprawiedliwości wybierają spośród siebie prezesa i wiceprezesa na okres trzech lat. Ich mandat jest odnawialny. Prezes kieruje pracami Trybunału Sprawiedliwości, a także przewodniczy posiedzeniom i obradom w największych składach orzekających. Wiceprezes wspiera prezesa Trybunału w wykonywaniu obowiązków i zastępuje go, jeżeli w odniesieniu do prezesa wystąpi przeszkoda w wykonywaniu obowiązków.
Rzecznicy generalni wspomagają Trybunał. Ich zadaniem jest przedstawianie, w sposób całkowicie bezstronny i niezależny, opinii prawnej, określanej jako „opinia rzecznika generalnego” w sprawach, które zostaną im przydzielone.
Skład sądu

W skład sądu wchodzi po dwóch sędziów z każdego państwa członkowskiego. Sędziowie mianowani są za wspólnym porozumieniem przez rządy państw członkowskich, po zasięgnięciu opinii komitetu, którego zadaniem jest opiniowanie kandydatów do wykonywania funkcji sędziego. Ich kadencja trwa sześć lat i jest odnawialna. Sędziowie wybierają spośród siebie prezesa na okres trzech lat. Mianują także sekretarza na sześcioletnią kadencję.
Właściwości TSUE
Trybunał Sprawiedliwości | Sąd | |
|---|---|---|
właściwości | – skarga przeciwko państwom członkowskim; – pytania prejudycjalne; – opinia w sprawie zgodności planowanej; – umowy międzynarodowe z prawem UE; – spory między państwami członkowskimi; – skarga na nieważność aktów prawnych UE (Rada, PE, KE); – odwołania od wyroków Sądu. | – skarga podmiotów indywidualnych; – skarga na nieważność aktów prawnych UE; - skarga z dziedziny własności intelektualnej przeciwko Urzędowi Unii Europejskiej ds. Własności Intelektualnej (EUIPO) oraz Wspólnotowemu Urzędowi Ochrony Odmian Roślin (CPVO); – skargi odszkodowawcze przeciwko UE i EBC. |
- Strony postępowania przedstawiają Trybunałowi pisemne oświadczenie. Pisemne uwagi mogą być również przedstawione przez organy krajowe, instytucje UE, a w niektórych przypadkach przez osoby fizyczne.
- Sędzia opracowuje sprawozdanie, podsumowując oświadczenia i uwagi, a następnie sprawa poddawana jest pod dyskusję na posiedzeniu ogólnym Trybunału, podczas którego podejmuje się decyzje w następujących sprawach:
- Adwokaci obu stron mogą przedstawiać swoje argumenty przed sędziami i rzecznikiem generalnym, którzy mogą zadawać im pytania.
- Jeżeli Trybunał zadecydował, że konieczna jest opinia rzecznika generalnego, wydaje on ją kilka tygodni po przesłuchaniu.
- Następnie sędziowie odbywają naradę i wydają wyrok.
-
– liczba sędziów, którzy będą zajmować się daną sprawą: 3, 5 lub 15 sędziów (pełen skład), w zależności od wagi i stopnia złożoności sprawy; większość spraw rozpatrywana jest przez pięciu sędziów i rzadko zdarza się, by Trybunał orzekał w pełnym składzie;
– konieczność przeprowadzenia procedury ustnej i wydania oficjalnego oświadczenia przez rzecznika generalnego.
Procedury przed Trybunałem Sprawiedliwości Unii Europejskiej
Procedura pisemna
- Strony postępowania przedstawiają Trybunałowi pisemne oświadczenie. Pisemne uwagi mogą być również przedstawione przez organy krajowe, instytucje UE, a w niektórych przypadkach przez osoby fizyczne.
- Sędzia opracowuje sprawozdanie, podsumowując oświadczenia i uwagi, a następnie sprawa poddawana jest pod dyskusję na posiedzeniu ogólnym Trybunału, podczas którego podejmuje się decyzje w następujących sprawach:
- Adwokaci obu stron mogą przedstawiać swoje argumenty przed sędziami i rzecznikiem generalnym, którzy mogą zadawać im pytania.
- Jeżeli Trybunał zadecydował, że konieczna jest opinia rzecznika generalnego, wydaje on ją kilka tygodni po przesłuchaniu.
- Następnie sędziowie odbywają naradę i wydają wyrok.
-
– liczba sędziów, którzy będą zajmować się daną sprawą: 3, 5 lub 15 sędziów (pełen skład), w zależności od wagi i stopnia złożoności sprawy; większość spraw rozpatrywana jest przez pięciu sędziów i rzadko zdarza się, by Trybunał orzekał w pełnym składzie;
– konieczność przeprowadzenia procedury ustnej i wydania oficjalnego oświadczenia przez rzecznika generalnego.
Procedura ustna – posiedzenie jawne
Rozprawy w Sądzie
Toczą się według podobnej procedury, co procedura ustna, z tym wyjątkiem, że większość spraw rozpatrywana jest przez trzech sędziów i nie uczestniczy w nich rzecznik generalny.
Kompetencje Trybunału Sprawiedliwości UE
Europejski Trybunał Obrachunkowy
Trybunał ten rozpoczął pracę w 1977 r. na mocy umowy z 1975 r., kiedy zastąpił Komitet Kontroli istniejący przy EWG i Euratomie oraz Kontrolera Finansów z EWWiS. Traktat z Maastricht uznał Trybunał Obrachunkowy za jedną z głównych instytucji Wspólnot. Siedziba Trybunału mieści się w Luksemburgu.

Czym zajmuje się Trybunał Obrachunkowy?
Przeprowadza kontrolę dochodów i wydatków UE, aby zweryfikować, czy fundusze UE zostały w odpowiedni sposób uzyskane, wydane, gospodarnie wykorzystane i rozliczone.
Kontroluje każdą osobę lub organizację dysponującą środkami UE – również przeprowadzając kontrole na miejscu w instytucjach (głównie w Komisji), krajach UE i krajach otrzymujących pomoc UE.
W sprawozdaniach z kontroli, przekazywanych Komisji i rządom krajowym, zamieszcza ustalenia i zalecenia.
Informuje Europejski Urząd ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF), jeżeli podejrzewa, że miało miejsce oszustwo, korupcja lub inna nielegalna działalność.
Przedkłada Parlamentowi Europejskiemu i Radzie UE coroczne sprawozdanie, które Parlament szczegółowo analizuje przed podjęciem decyzji w sprawie zatwierdzenia wykonania budżetu przez Komisję.
Wydaje również specjalistyczne opinie dla instytucji UE na temat lepszego zarządzania finansami UE i rozliczania ich wobec obywateli.
Trybunał publikuje również opinie w sprawie projektów aktów prawnych mających wpływ na zarządzanie finansami UE, jak również stanowiska, przeglądy i publikacje ad hocad hoc w sprawach związanych z finansami publicznymi.
Skład Trybunału
Członkowie Trybunału są mianowani przez Radę po zasięgnięciu opinii Parlamentu, na sześcioletnią odnawialną kadencję. Członkowie wybierają spośród siebie prezesa na trzyletnią (również odnawialną) kadencję.
Słownik
(z łac. – do tego); działanie ad hoc oznacza działanie podejmowane doraźnie, dla zrealizowania określonego celu, tymczasowo
pełna nazwa: Traktat z Lizbony zmieniający Traktat o Unii Europejskiej i Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską; umowa międzynarodowa zakładająca m.in. reformę instytucji Unii Europejskiej, podpisana 13 grudnia 2007 r. w Lizbonie