Przeczytaj
Moja poezja Tadeusza Różewicza to utwór zamykający esej Do źródeł z 1965 r. Wiersz ten jest jak gdyby rozwinięciem wcześniejszego tekstu napisanego prozą, który stanowił swoistą wykładnię założeń światopoglądowych i artystycznych autora. Różewicz pisał w nim m.in. o tym, że bezpośrednio po wojnie takie wyrażenia, jak „przeżycie artystyczne” czy „przeżycie estetyczne” wydawały mu się śmieszne i podejrzane. Równie śmieszne, choć może już niekoniecznie godne pogardy, wydają mu się dwadzieścia lat później. Tytuł eseju odnosi się do duchowych i artystycznych źródeł, które od wieków zasilały poezję, ale już dawno wyschły. Stało się tak dlatego, że w kręgu kulturowym, którego kanony stworzyli jeszcze Grecy, w XX w. dokonało się dramatyczne spustoszenie i destrukcja humanistycznych wartości. Dla pokolenia, które przeżyło wojnę, utrwalone znaki kultury, symbole i pojęcia utraciły swoje znaczenia; nie sprawdziły się ani nauka, ani religia, ani filozofia, ani dotychczasowa wiara w postęp. Poezja, nie mogąc już dłużej karmić się zasobem wyeksploatowanych środków artystycznych, stanęła wobec konieczności znalezienia zupełnie nowych źródeł.
Moja poezjaRrlR36J6ycKRX niczego nie tłumaczy
niczego nie wyjaśnia
niczego się nie wyrzeka
nie ogarnia sobą całości
nie spełnia nadzieinie stwarza nowych reguł gry
nie bierze udziału w zabawie
ma miejsce zakreślone
które musi wypełnićjeśli nie jest mową ezoterycznąezoteryczną
jeśli nie mówi oryginalnie
jeśli nie zadziwia
widocznie tak trzebajest posłuszna własnej konieczności
własnym możliwościom
i ograniczeniom
przegrywa sama ze sobąnie wchodzi na miejsce innej
i nie może być przez nią zastąpiona
otwarta dla wszystkich
pozbawiona tajemnicyma wiele zadań
którym nigdy nie podoła
Słownik
(gr. eso/ekso – rzeczy ukryte, wewnętrzne, tajemne) – wiedza dostępna tylko dla wtajemniczonych
(gr. eironeía – przestawianie, pozorowanie) – figura stylistyczna polegająca na celowo wprowadzanej sprzeczności między przekazywaną informacją a jej znaczeniem ukrytym; wyróżnia się trzy podstawowe rodzaje ironii: retoryczną, sokratejską i romantyczną; bywa trudna do zidentyfikowania, nie można jej identyfikować z kłamstwem i sarkazmem