Przeczytaj
Literatura romantyczna
Literatura romantyczna miała odzwierciedlać ducha czasu i ducha narodu, stąd fascynacja kulturą ludową, przechowującą prastare podania, legendy, pieśni, obyczaje, a także historią wiążącą się z powstaniem narodów i ich walką o wolność. Przyciągała także egzotyka Wschodu i „ciemne” średniowiecze (gotycyzm). W imię hasła swobody twórczej nie respektowano granic rodzajowych i gatunkowych, łącząc ze sobą dowolnie różne formy (synkretyzmsynkretyzm). Język nie jest już jednolity: do literatury zostają włączone kolokwializmy i wyrażenia gwarowe. Elementem spajającym utwór jest często nastrój, atmosfera, także silnie przeżywająca rzeczywistość wybitna jednostkajednostka. Artysta, poeta został uznany za jednostkę szczególną, wyniesioną ponad ogół, mającą możliwość poznania rzeczy niedostępnych dla innych. Ważnym bohaterem literackim staje się dziecko jako istota niewinna, najbliższa Bogu i naturze.
Zwiastuny romantyzmu w Niemczech pojawiły się w latach 60. XVIII w. Lata 1767–1785 są tam nazywane okresem „burzy i naporu” (niem. Sturm und Drang). Pisarze tworzący w tym czasie wywarli duży wpływ na literaturę innych krajów, w tym Polski. Zalicza się do nich przede wszystkim Johanna Wolfganga Goethego i Friedricha Schillera. Jednym z utworów, do których odwoływali się chętnie poeci „burzy i naporu”, a później romantycy, były Pieśni Osjana Jamesa Macphersona (szkockiego poety preromantycznego, który swoje poematy oparte na motywach celtyckich ogłosił jako dzieło średniowiecznego barda Osjana).
Słownik
charakterystyczne dla romantyzmu łączenie cech różnych rodzajów i gatunków literackich. Synkretyzm rodzajowy polega na wykorzystywaniu w dziele literackim elementów liryki, epiki i dramatu, synkretyzm gatunkowy zaś – na łączeniu w jednym utworze cech różnych gatunków literackich, np. powieści, ballady, pieśni.
Znakomitym przykładem gatunku synkretycznego jest ballada, nosi ona cechy zarówno liryki (zawiera subiektywny monolog, silnie nasycony emocjami, refleksyjny), epiki (występuje w niej narracja), jak i dramatu (pojawiają się w niej fragmenty dialogowe)
polega na wprowadzeniu do utworu elementów świata przedstawionego i postaci wywodzących się z podań ludowych, a w warstwie językowej na wykorzystywaniu gwar i dialektów ludowych
(gr. synkrētismós – połączenie się dwóch przeciw trzeciemu – łączenie różnych form, elementów, rodzajów literackich lub rozbieżnych poglądów, np. filozoficznych czy religijnych
(gr. ballo - miotać się, wł. ballare - tańczyć) – gatunek literacki pochodzenia ludowego, obejmujący teksty o charakterze epicko‑lirycznym, łączący cechy trzech rodzajów literackich: liryki, epiki i dramatu. Mimo różnic w genezie i ewolucji wzorców powiela stałe cechy charakterystyczne: tematem ballad są wydarzenia dziwne i zagadkowe, sposób ujęcia tematu cechuje naiwność i prostota, w balladach występuje jednowątkowa fabuła wzbogacona partiami dialogowymi. W warstwie językowej ballada operuje typowymi środkami poetyckimi: epitetami, porównaniami, powtórzeniami
typ bohatera charakterystyczny dla twórczości romantyzmu; indywidualista, idealista o bogatym życiu duchowym, często buntownik wyrastający ponad przeciętność, skłócony ze światem