ReligiareligiaReligia jako system praktyk i wierzeń z określonym wymiarem sfery sacrum i sfery profanum jest wyrażana w różny sposób, przez duchowość indywidualną, wspólnoty religijne, rytuały, a przede wszystkim przez doktrynę (naukę o danej wierze).
Religie objawione związane są z osobą twórcy lub proroka. Działalność założyciela jest zazwyczaj początkiem danej religii.
Zaliczamy do nich największe religie monoteistyczne:
judaizm – Abraham;
chrześcijaństwo – Jezus Chrystus;
islam – Mahomet.
oraz:
bahaizm – Bahá'u'lláh;
sikhizm – Nanak;
zaratusztrianizm – Zaratustra;
buddyzm – Budda;
konfucjonizm – Konfucjusz.
Religie naturalne to te, które związane są z jakimiś grupami lub narodami i istnieją od początku historii danej grupy albo narodu. Oparte są zwykle na tradycji i nie mają ksiąg świętych. Występuje w nich zazwyczaj kult płodności, przodków, sił przyrody, roślin, zwierząt, żywiołów oraz ciał niebieskich. Przykładem mogą tu być religie słowiańskie, starożytnego Rzymu czy Grecji, afroamerykańskie voodoo.
Inny podział religii to podział na religie Abrahamowe (judaizm, chrześcijaństwo, islam) i religie dharmiczne – wywodzące się z braminizmu: hinduizm, buddyzm, dżinizm i sikhizm.
„Dharma” to pojęcie wieloznaczne, odmiennie rozumiane w różnych religiach:
w braminizmie oznacza zespół praw karmicznych;
w hinduizmie nawiązuje do zasad etycznych;
w buddyzmie oznacza w zależności od kontekstu: prawo, prawdę, nauki Buddy, byt (to, co istnieje).
Według kryterium historycznego rozróżnia się religie wymarłe (np. religie starożytnej Grecji i Rzymu) oraz religie żywe (niektóre z nich są wyznawane od bardzo dawna, np. pięć największych religii świata).
Ze względu na zasięg religie mogą być wyznawane lokalnie (np. religie plemienne), przez całe narody albo uniwersalistycznie, czyli w wielu krajach, a nawet na wielu kontynentach (np. islam, chrześcijaństwo).
Najważniejszy podział religii związany jest z pojmowaniem istoty boskiej:
monoteistyczne – wiara w istnienie tylko jednego, osobowego Boga;
politeistyczne – wiara w istnienie wielu bogów;
henoteistyczne – wiara w istnienie wielu bogów, ale przy wywyższeniu jednego bóstwa;
deistyczne – wiara, że można uzasadnić istnienie bezosobowej istoty boskiej, która jest twórcą świata, ale nie ingeruje w stworzony przez siebie porządek;
panteistyczne – wiara utożsamiająca wszechświat z Bogiem, negująca istnienie Boga osobowego;
panenteistyczne – wiara, że Bóg zawiera w sobie cały świat, ale świat go nie wyczerpuje, połączenie teizmu z panteizmem;
nonteistyczne – wiara, która ani nie potwierdza, ani nie neguje istnienia istoty boskiej.
Słownik
buddyzm
buddyzm
religia nonteistyczna, będąca bardziej systemem filozoficznym niż religijnym; powstała na przełomie VI i V w. p.n.e.; twórcą jej głównych założeń był Siddhārtha Gautama, który z czasem został nazwany Buddą
chrześcijaństwo
chrześcijaństwo
religia monoteistyczna o charakterze uniwersalnym, powstała w I w. n.e. w Palestynie jako wynik działalności Jezusa Chrystusa głoszącego Dobrą Nowinę
hinduizm
hinduizm
termin zbiorczy religii naturalnych występujących na Półwyspie Indyjskim
islam
islam
religia monoteistyczna o charakterze uniwersalnym, powstała na Półwyspie Arabskim w VII w. n.e.; została objawiona Mahometowi przez Allaha
judaizm
judaizm
najstarsza z religii monoteistycznych, nazywana również wyznaniem mojżeszowym, zakładająca istnienie jednego Boga, który zawarł przymierze z ludem Izraela, obiecując opiekę w zamian za przyjęcie jego nakazów; z judaizmu wywodzą się chrześcijaństwo i islam
religia
religia
system wierzeń i praktyk określający relację między różnie pojmowaną sferą sacrum i sferą profanum; manifestuje się w wymiarze doktrynalnym (doktryna), w czynnościach religijnych (np. kult, rytuały), w sferze społeczno‑organizacyjnej (wspólnota religijna) i w sferze religijności indywidualnej (np. mistyka)
sikhizm
sikhizm
religia powstała w XV wieku w Indiach w prowincji Pendżab
bahaizm
bahaizm
religia monoteistyczna założona w Persji w XIX wieku przez Bahá'u'lláha; podkreślająca duchową jedność całej ludzkości
ateizm
ateizm
pogląd, postawa, według której nie ma ani boga, ani bogów; odrzucenie teizmu