Żeńskie hormony płciowe to przede wszystkim estrogenyestrogenyestrogeny i progesteronprogesteronprogesteron, które produkowane są w żeńskich gonadach, czyli jajnikach. Należy rozróżnić hormony naturalne, produkowane endogennie w organizmie, od hormonów syntetycznych, które otrzymywane są w laboratoriach drogą inżynierii biologicznej. Pochodne estradioluestradiolestradiolu i progesteronu, które znajdują się w tabletkach antykoncepcyjnych należą do syntetycznych hormonów płciowych.

Najbardziej popularne są tak zwane tabletki dwuskładnikowe, które zawierają składnik estrogenny i składnik gestagennygestagenygestagenny. Należy mieć jednak świadomość, że w niektórych przypadkach stosowane są tabletki jednoskładnikowe – wyłącznie z progesteronem, ponieważ to właśnie część gestagenna odpowiada za działanie antykoncepcyjne (tabletki jednoskładnikowe stosowane są przez kobiety, u których występują przeciwwskazania do stosowania estrogenów).

Należy wiedzieć, że podawanie syntetycznych hormonów płciowych może się odbywać także innymi drogami niż klasyczna droga doustna. Dostępne są preparaty mające postać plastrów naklejanych na skórę, które uwalniają hormony. Co więcej, możliwe jest stosowanie wstrzyknięć domięśniowych z hormonami syntetycznymi oraz stosowanie preparatów dopochwowych.

RFwuWMlzoVgQW

Zdjęcie przedstawia blister z tabletkami. Na blistrze znajdują się cyfry od 1 do 21 oraz oznaczenia dni tygodnia. Każda tabletka ma przypisany swój tydzień i dzień miesiąca.

R166SjRHHT8Ec

Zdjęcie przedstawia plaster antykoncepcyjny. Jest on szerszy od zwyczajnego plastra. Ma postać kwadratową. Na spodniej stronie plastra umieszczona została substancja, która wnika do organizmu kobiety po naklejeniu plastra na skórze.

Więcej o sztucznych metodach sterowania płodnością dowiesz się tutajPbBC1DcaGtutaj.

R7y9kXYTNccsL

Grafika przedstawia wykres ukazujący zmiany w endometrium macicy, poziomach hormonów oraz temperaturze ciała na przestrzeni cyklu miesięcznego. Na osi x oznaczone są dni od 1 do 28. Na poziomie 14 dnia oznaczona jest owulacja. Okres przed owulacją to faza folikularna, a okres po owulacji to faza lutealna. Na osi y najniżej przedstawione są zmiany w endometrium macicy. Od dnia 1 do 8 zmniejsza się grubość endometrium, występuje krwawienie miesięczne. Od dnia 9 do 28 grubość endometrium zwiększa się, staje się bardziej unaczyniona i spulchniona. Nad wykresem zmian endometrium przedstawione są zmiany w poziomach hormonów. Poziom estradiolu wzrasta tuż przed owulacją, a następnie wraca do początkowego poziomu. Poziom hormonu luteinizującego (LH) jest początkowo niski, następnie gwałtownie wzrasta w trakcie owulacji i znów spada do poziomu początkowego. Poziom hormonu folikulotropowego (FSH) również jest początkowo niski, wzrasta w trakcie owulacji lecz w mniejszym stopniu niż hormon luteinizujący, a następnie spada do początkowego poziomu. Poziom progesteronu wzrasta w fazie lutealnej. Temperatura ciała stopniowo wzrasta aż do owulacji, a następnie spada. Przedstawiony jest również wzrost pęcherzyka, następuje owulacja i uwolnienie komórki jajowej, następnie pęcherzyk przekształca się w ciałko żółte, które następnie zanika.

Efekty biologiczne stosowania preparatów hormonalnych wynikają z działania hormonów w nich zawartych, czyli pochodnych estradiolu i progesteronu.

Co więcej, syntetyczna pochodna progesteronu sprawia, że śluz szyjkowy staje się istotnie gęstszy, a tym samym mniej przepuszczalny dla plemników, co utrudnia ich ruch. Jest to dodatkowy element utrudniający proces zapłodnienia. Progesteron hamuje również rozrost endometriumendometrium endometrium jamy macicy – sprawia, że nie jest ono odpowiednio przygotowane na przyjęcie ewentualnego zarodka. Endometrium pod wpływem progesteronu staje się cieńsze i szansa na zagnieżdżenie się w nim zarodka istotnie spada.

Przyjmowanie preparatów, które zawierają syntetyczne pochodne estrogenu i progesteronu (tabletki dwuskładnikowe) najczęściej rozpoczyna się pierwszego dnia cyklu, czyli pierwszego dnia miesiączki. Przyjmuje się je przez 21 dni, po czym następuje przerwa w ich przyjmowaniu, trwająca 7 dni. Podczas tej przerwy występuje krwawienie z odstawieniakrwawienie z odstawieniakrwawienie z odstawienia. 8 dnia rozpoczyna się przyjmowanie tabletek, które znów trwa 21 dni. W przypadku preparatów, które zawierają tylko progesteron (tabletki jednoskładnikowe) sytuacja wygląda nieco inaczej. Podaje się je ciągle – przez 28 dni i nie występują krwawienia z odstawienia.

Dwuskładnikowe preparaty antykoncepcyjne są wykorzystywane w leczeniu schorzeń, które zwiększają ryzyko wystąpienia nowotworów, np. w leczeniu zespołu policystycznych jajnikówzespół policystycznych jajników (PCOS)zespołu policystycznych jajników, który może prowadzić do rozwinięcia się raka jajnika i bezpłodności. Tabletki dwuskładnikowe stosowane są również w leczeniu obfitych i bolesnych miesiączek, zespołu napięcia przedmiesiączkowegozespół napięcia przedmiesiączkowego (PMS)zespołu napięcia przedmiesiączkowego, zaburzeń cyklu menstruacyjnego czy endometriozyendometriozaendometriozy.

Słownik