Europejska Wspólnota Gospodarcza powstała 1 stycznia 1958 roku. Została powołana przez sześć państw Europy Zachodniej, które 25 marca 1957 roku podpisały w Rzymie traktat ustanawiający EWG. Dokument ten określał zasady funkcjonowania nowej organizacji, a także wskazywał kierunek jej dalszego rozwoju. Przyjmował bowiem zasadę etapowego przebiegu integracji europejskiej – państwa, które podpisały traktat rzymski, zobowiązały się do budowania coraz ściślejszego związku między narodami Europy, czego wyrazem miało być dążenie do stworzenia wspólnego rynku.

Strefa wolnego handlu i unia celna

Państwa członkowskie EWG zobowiązały się do wzajemnej koordynacji działań w dziedzinie ekonomicznej oraz rozpoczęły proces znoszenia barier we wzajemnym handlu. Oznaczało to stopniowe porzucanie polityki protekcjonizmuprotekcjonizmprotekcjonizmu i otwieranie rynków. Skutkiem takiej polityki był szybki wzrost wartości handlu wewnętrznego w EWG – przez pierwszą dekadę funkcjonowania tej organizacji wymiana handlowa zwiększała się aż o 28,4% rocznie. Zwieńczeniem tego procesu było ustanowienie w ramach Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej unii celnejunia celnaunii celnej – stało się to 1 lipca 1968 roku. Zostały wówczas usunięte bariery celne i ograniczenia ilościowe we wzajemnym handlu. Ustanowiono jednocześnie wspólną politykę handlową wobec państw trzecich, wprowadzając europejską taryfę celną, opartą na średnich cłach stosowanych dotąd przez poszczególne państwa. Unia celna była zaawansowaną formą integracji Europy. Wymagała bowiem ścisłej współpracy państw, które niekiedy miały sprzeczne interesy ekonomiczne.

Zgodnie z polityką budowania „coraz ściślejszego związku między narodami Europy”, w kolejnych latach podjęte zostały nowe inicjatywy na rzecz dalszej integracji. Pod koniec 1974 roku powołano Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego, którego celem było zmniejszanie dysproporcji między biednymi i bogatymi częściami EWG. Miał on finansować inwestycje w ubogich regionach (m.in. w infrastrukturę, badania naukowe i turystykę), stając się tym samym podstawowym narzędziem polityki regionalnej wspólnoty. W tym samym czasie został ustanowiony nowy organ – Rada Europejska – składający się z przywódców rządów krajów członkowskich, którzy odtąd regularnie mieli spotykać się kilka razy w roku. Jednocześnie w 1979 roku odbyły się pierwsze powszechne wybory do Parlamentu Europejskiego – stał się on pierwszym w historii wspólnoty organem wyłanianym w bezpośrednim głosowaniu przez obywateli Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej.

Budowa wspólnego europejskiego rynku

W tym samym roku zaczął funkcjonować Europejski System Walutowy. Było to porozumienie państw członkowskich EWG, mające na celu stabilizację wzajemnych kursów wymiany walut. Została wówczas ustanowiona europejska jednostka walutowa ECU, z którą powiązano waluty krajów wspólnoty. Powołano jednocześnie mechanizm kursów walutowychkurs walutowykursów walutowych (ERM), w ramach którego członkowie organizacji utrzymywali kursy swoich walut w określonym przedziale. Ich stabilność zmniejszała ryzyko kursowe przedsiębiorstw prowadzących swoją działalność w różnych krajach europejskich. System ten stwarzał jednocześnie bodźce do współpracy państw wspólnoty w zakresie polityki finansowej i przygotowywał EWG do wprowadzenia w przyszłości wspólnej waluty.

Momentem zwrotnym w historii rozwoju Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej stało się utworzenie wspólnego europejskiego rynku, czyli obszaru, na którym podmioty gospodarcze mogły swobodnie konkurować ze sobą - w oparciu o jednolite zasady - na równych prawach i bez wewnętrznych barier. Wspólny rynekwspólny rynekWspólny rynek opierać się miał na czterech wolnościach:

• swobodnym przepływie towarów;

• swobodnym przepływie osób;

• swobodnym przepływie usług;

• swobodnym przepływie kapitału.

Powstał on 1 stycznia 1993 roku, na podstawie przyjętego przez państwa EWG w 1986 roku Jednolitego Aktu Europejskiego.

Dokument ten stanowił podstawę dla kilkuset zmian prawnych w krajach członkowskich, usuwających przeszkody dla transgranicznej działalności ekonomicznej. Wprowadzono wówczas ogólnoeuropejskie normy i regulacje dotyczące bezpieczeństwa, zliberalizowano przepisy odnoszące się do zamówień publicznych, otwierając je na wszystkie podmioty gospodarcze z obszaru EWG, a także ujednolicono zasady tworzenia przedsiębiorstw, obejmujących swoją działalnością znaczną część wspólnoty.

Dopełnieniem tego procesu było zawarcie układu z Schengen, czyli porozumienia znoszącego kontrole paszportowe na wewnętrznych granicach Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej, a także wprowadzającego ujednolicone zasady wydawania wiz wjazdowych, ważnych na całym obszarze funkcjonowania układu. Porozumienie podpisane w 1985 roku w luksemburskim Schengen obejmowało początkowo tylko kilka krajów (które zawarły je poza wspólnotowym porządkiem prawnym), jednak w ciągu kilkunastu lat objęło swoim zasięgiem wszystkie państwa EWG, poza Wielką Brytanią i Irlandią.

Powstanie Unii Europejskiej

R16zg13dG8gDY1

Zdjęcie przedstawia dwóch mężczyzn w garniturach ściskających sobie dłonie. Stoją przed mikrofonami. W tle widoczne są flagi Niemiec oraz Francji.

Traktat z Maastricht, który wszedł w życie w 1993 roku, zakończył funkcjonowanie EWG w dotychczasowej formule. Organizacja została przekształcona we Wspólnotę Europejską i weszła w skład utworzonej na mocy tego samego dokumentu Unii Europejskiej. W ramach przekształconej wspólnoty ustanowiono  europejską walutę – euro, dzięki czemu powstała unia gospodarcza i walutowaunia gospodarcza i walutowaunia gospodarcza i walutowa: najbardziej zaawansowana forma integracji ekonomicznej Europy. Nowa waluta weszła do obiegu w 1999 roku, kiedy zaczęto rozliczać nią operacje bezgotówkowe. 1 stycznia 2002 roku euro całkowicie zastąpiło waluty narodowe w pierwszych dwunastu krajach członkowskich organizacji.

Wspólnota Europejska została ostatecznie zlikwidowana w 2009 roku. Jej kompetencje zostały przekazane ujednoliconej Unii Europejskiej, która uzyskała tym samym osobowość prawną. Dokonało się to za sprawą podpisanego dwa lata wcześniej traktatu lizbońskiego.

Słownik