Przeczytaj
System operacyjny to najważniejsze oprogramowanie komputera. Umożliwia uruchomienie urządzenia, korzystanie z niego, a także komunikuje się – w naszym imieniu – z podzespołami komputera i zarządza ich pracą.
W przypadku komputerów PC oraz laptopów na rynku dostępnych jest kilka rozwiązań. Są to systemy operacyjne:
z rodziny Windows,
oparte na jądrze Linux,
z rodziny Mac OS,
z rodziny Chrome OS,
z rodziny Unix.
Systemy z rodziny Windows
Zdecydowana większość komputerów na świecie pracuje pod kontrolą systemów stworzonych przez Microsoft. Według informacji publikowanych na stronie Statcounter, udział systemów z rodziny Windows w całym rynku IT przekracza 76%, a to oznacza, że aż trzy na cztery komputery na świecie pracują pod ich kontrolą. Jak podaje portal Statista, największe udziały ma Windows 10 (ponad 75%), na drugim miejscu jest Windows 7 (ponad 18%).
Do głównych zalet systemów Windows należą: łatwość użytkowania oraz szeroka dostępność aplikacji, również tych wysokospecjalistycznych, a także to, że pracują one na tak dużej liczbie komputerów. Z drugiej strony są to systemy płatne – koszt licencji może się wahać od kilkuset do nawet tysiąca złotych. Najpopularniejsze licencje dla użytkowników indywidulanych to BOX – wersja pudełkowa oraz OEM – w tym przypadku system zainstalowany jest na dysku twardym komputera, który zakupimy.
Fakt, że systemy te są tak popularne, z jednej strony jest zaletą, a z drugiej – wadą, ponieważ większość szkodliwego oprogramowania (wirusy, konie trojańskie) powstaje w celu zainfekowania właśnie Windowsa.
Zdecydowana większość z nas używa systemów Microsoft, ponieważ są one szeroko dostępne i często instalowane fabrycznie na dysku twardym komputera (licencja OEM). Jeśli korzystasz z typowych lub specjalistycznych aplikacji czy też z gier komputerowych, ten system jest dla ciebie.
Systemy oparte na jądrze Linux
Zdecydowanie mniej popularne są systemy oparte na jądrze Linux, czyli dystrybucje takie jak Ubuntu Desktop czy Elementary OS. Wciąż panuje przekonanie, że systemy te są skierowane do użytkowników zaawansowanych. Tak naprawdę z każdą kolejną edycją system ten staje się prostszy w obsłudze, bardziej przyjazny dla użytkownika i nie wymaga już od niego specjalistycznej wiedzy technicznej.
Systemy operacyjne oparte na jądrze Linuxa mają wiele zalet. Np.:
w zdecydowanej większości są darmowe;
nie wymagają do działania podzespołów o wysokich parametrach;
większość aplikacji używanych na systemach Windows dostępnych jest też na Linuksach.
Z drugiej strony bardzo zaawansowane aplikacje, służące np. do montażu wideo czy obróbki grafiki, nie są dostępne dla tych systemów. Podobnie gry komputerowe, których zdecydowana większość pisana jest pod systemy Windows.
Systemy z rodziny Mac OS
Ostatnia omawiana grupa to systemy firmy Apple, czyli Mac OS. To specyficzny rodzaj systemu operacyjnego, ponieważ jest on skierowany do użytkowników korzystających z urządzeń marki Apple (iMAC, iPHONE, iPAD, MacBook). Zakupując jedno z nich, system operacyjny dostajemy w cenie.
Użytkownicy tych systemów uważają, że są one najlepsze, a także bardzo łatwe i intuicyjne w obsłudze. Komputery i system z popularnym logo nadgryzionego jabłka często wykorzystywane są do obróbki audio, grafiki, a także do montażu wideo, ponieważ system Mac OS oferuje wbudowane aplikacje do takich zastosowań. System ten ceniony jest również przez programistów tworzących strony WWW. Paradoksalnie jego wadą jest cena. Co prawda system otrzymujemy przy kupnie sprzętu, jednak same urządzenia Apple są dość drogie.
Systemy serwerowe
W przypadku serwerów oferujących usługi sieciowe (serwery WWW, serwery działające w korporacjach) dostępne są dwa rozwiązania:
systemy z rodziny Windows Server,
systemy oparte na jądrze Linux.
Systemy serwerowe to zupełnie inny rodzaj oprogramowania niż systemy skierowane do zwykłych użytkowników. W skład takiego oprogramowania wchodzi oczywiście sam system operacyjny, a także dodatkowe aplikacje pozwalające konfigurować usługi sieciowe, np. udostępniać strony WWW czy zarządzać użytkownikami w firmowej sieci komputerowej.
Jeśli chcemy wdrażać usługi sieciowe w firmie, potrzebujemy systemu serwerowego. Jaki wybrać?
Zależy to od budżetu, ponieważ systemy Windows Server są płatne. Dodatkowo trzeba wykupić licencję na każdy komputer, który będzie korzystał z tych usług (licencja CALCAL). Jeśli zatem dysponujemy skromnym budżetem albo też chcemy ze starego nieużywanego komputera stworzyć serwer plików dla domowej sieci komputerowej, możemy wykorzystać darmowe i w pełni funkcjonalne dystrybucje systemu Linux, np. Ubuntu Server, CentOS czy Fedora Server.
Przygotuj prezentację na temat wybranej rodziny systemów, która nie została omówiona w przedstawionym materiale.
Słownik
licencja na korzystanie z usług systemu Windows Server przez komputery PC