Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki

Zmiany liczby ludności

Prawdopodobnie około 100‑200 tys. lat temu pojawił się na Ziemi człowiek współczesny (homo sapiens). Od tej pory rozpoczął się systematyczny wzrost zaludnienia naszej planety, choć na początku był on bardzo powolny. W czasach Chrystusa na świecie żyło ok. 250 mln ludzi. Na przełomie I i II w. ludność była skoncentrowana głównie w basenie Morza Śródziemnego, na Bliskim i Środkowym Wschodzie, a także w Azji Południowej i Wschodniej. W roku 500 n.e. liczba ludności wzrosła do 350 mln. Większe tempo wzrostu miało miejsce od połowy XVII w. Przełomowym rokiem był 1804, kiedy na świecie odnotowano pierwszy miliard ludności. Natomiast w roku 1927 na Ziemi żyły już 2 mld osób. Obecnie jest nas ponad 7 mld, a demografowiedemografdemografowie szacują, że w 2024 roku liczba ludzi będzie wynosić 8 mld. Według ONZ szacowana liczba ludności na koniec wieku wzrośnie do 10 mld i przestanie rosnąć, inne szacunki mówią, że nastąpi to już w 2060 roku, kiedy liczba ludności świata będzie wynosić 8,7 mld.

RFVbYXZ8DHsLl1
Zmiany liczby ludności świata w latach 1950–2100 (prognoza)
Źródło: Englishsquare.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0, oprac. na podstawie danych ONZ (2019).

Przyczyny zmian liczby ludności

Pierwszy duży wzrost liczby ludności świata związany był z rewolucją agrarnąneolityczna rewolucja agrarna rewolucją agrarną. Dzięki udoskonaleniu technik gospodarowania i zwiększeniu produktywności ziemi możliwe było wyżywienie większej liczby osób. W późniejszym etapie kolejny wzrost tempa przyrostu liczby ludności wynikał z nadwyżek żywności, rozwoju handlu i rzemiosła, a także z rozwoju starożytnych cywilizacji.

XIX‑wieczna rewolucja przemysłowarewolucja przemysłowa rewolucja przemysłowa była kolejnym czynnikiem zwiększenia tempa wzrostu liczby ludności. Przyczyniły się do tego: postęp techniczny, zwiększenie ilości wytwarzanych produktów żywnościowych oraz rozwój medycyny (m.in. wynalezienie szczepionek). W pierwszym etapie industrializacji duże tempo wzrostu liczby ludności było wynikiem tradycji, wartości religijnych społeczeństw wpływających na dzietność. Bezpośrednio na spadek śmiertelności, a co za tym idzie na wzrost liczby ludności, wpływ miał rozwój medycyny. Duży przyrost naturalny odnotowano wtedy w krajach rewolucji przemysłowej, głównie w Europie i Stanach Zjednoczonych.

Bardzo gwałtowny wzrost liczby ludności odnotowano w XX w. Wpływ na to miał spadek śmiertelności dzięki rozwojowi medycyny przy jednoczesnym wolno spadającym lub zachowanym wskaźniku urodzeń. W wieku XIX i XX przyczyny wzrostu liczby ludności były więc podobne. Zmieniały się jedynie regiony, w których następował duży przyrost.

RPur3llMWXJyS
W miarę wzrostu poziomu rozwoju gospodarczego maleje tempo wzrostu liczby ludności.
Źródło: dostępny w internecie: flickr.com, licencja: CC BY 2.0.

Słownik

demograf
demograf

(od gr. dḗmos ‘lud’, gráphō ‘piszę’) osoba zajmująca się demografią, czyli nauką o prawidłowościach rozwoju ludności w czasie i przestrzeni

neolityczna rewolucja agrarna
neolityczna rewolucja agrarna

proces przechodzenia ludności z koczowniczego do osiadłego trybu życia związany z rozwojem osadnictwa i rolnictwa (ok. 10 000–4 000 lat p.n.e.)

polityka pronatalistyczna
polityka pronatalistyczna

(od łac. pro- ‘za’, ‘dla’; natalis ‘urodziny’, ‘narodziny’) polityka ludnościowa mająca na celu zwiększenie dynamiki wzrostu liczby ludności

rewolucja przemysłowa
rewolucja przemysłowa

potoczne określenie całości zmian technicznych, ekonomicznych i społecznych będących konsekwencją transformacji gospodarki opartej na wykorzystaniu biologicznych, odnawialnych źródeł energii (mięśnie, woda, wiatr, drewno) do gospodarki opartej na mineralnych źródłach energii (XVIII–XIX w. – węgiel, XX w. – ropa naftowa)
Indeks dolny Źródło: Encyklopedia PWN Indeks dolny koniec