Przeczytaj
Możliwości kodów dwuwymiarowych
Z kodami jednowymiarowymi mamy do czynienia na co dzień – tradycyjne kody kreskowe wykorzystywane są wszędzie tam, gdzie w grę wchodzi logistyka. Większość produktów możliwych do kupienia identyfikowana jest właśnie za ich pomocą. Czasem jednak możliwości jednowymiarowych systemów kodowania okazują się niewystarczające.
Pojawiła się potrzeba, by zacząć znakować również mniejsze przedmioty – drobne wyroby, a także elementy, które wymagały zakodowania danych binarnych czy grafiki. Z tego względu kody jednowymiarowe przestały wystarczać. Ponadto nawet niewielkie uszkodzenie sprawia, że kod staje się bezużyteczny.
Tak oto kod kreskowy – jednowymiarowy system kodowania – zaczął ewoluować, pierwotnie poprzez próby utworzenia kodu piętrowego, aż po stworzenie kodu matrycowego, który jest w stanie pomieścić znacznie więcej informacji i zajmuje o wiele mniej miejsca.
Kody dwuwymiarowe przechowują nie tylko podstawowe dane dotyczące produktu, służące głównie sprzedawcom, magazynierom czy producentom. Zawierają również wszelkie informacje skierowane do konsumentów, jak choćby instrukcje obsługi produktu, dodatkowe informacje o produkcie czy ostrzeżenia dotyczące produktu.
Oprócz możliwości przechowania większej ilości danych na bardzo małej powierzchni, kody dwuwymiarowe mają jeszcze jedną niewątpliwą zaletę. Jak wiadomo, w przypadku kodów kreskowych wystarczy nawet niewielkie uszkodzenie, by całkowicie uniemożliwić odczytanie zakodowanych informacji. Jeśli zaś chodzi o kody dwuwymiarowe, zastosowanie mechanizmu korekcji błędówkorekcji błędów pozwala uniknąć takich sytuacji, dzięki czemu lekkie uszkodzenie nie powoduje problemów z odczytem danych. Kody dwuwymiarowe charakteryzują się przy tym możliwością kodowania danych binarnych, wszystkich znaków alfanumerycznych, a także grafiki.
Choć kody dwuwymiarowe są rozwiązaniem doskonalszym od kodów kreskowych, nie zastąpią ich. Obie technologie funkcjonują równocześnie. Kody 2D stosuje się tam, gdzie konieczne jest zakodowanie większej ilości informacji oraz w przypadku bardzo ograniczonego miejsca. Z kolei jednowymiarowe pozostaną standardową metodą kodowania numerów seryjnych czy indeksów materiałowych.
Rodzaje kodów dwuwymiarowych
Poznajmy cztery najbardziej popularne kody dwuwymiarowe.
Kod PDF‑417
Kod PDF‑417 to dwuwymiarowy kod kreskowy o dość dużej gęstości, opracowany w roku przez firmę Symbol Technologies. Dane przedstawiane są tu w postaci tzw. słów kodowych. Każdy znak symbolu składa się z czterech jasnych i czterech ciemnych kresek, może mieć szerokość do 6 modułów (w całości powinien zawierać nie więcej niż 17 modułów). Symbol może liczyć od 3 do 90 rzędów znaków. W każdym rzędzie znaków możemy umieścić do 30 słów kodowych.
Ze względu na to, że zapisywane dane mogą być skompresowane, kod ten jest w stanie pomieścić znacznie więcej informacji niż jednowymiarowy kod kreskowy.
MaxiCode
MaxiCode to kod kreskowy, który pozwala na zakodowanie znacznie większej ilości informacji niż kody jednowymiarowe. Ogromną zaletą MaxiCode jest możliwość skanowania go w dowolnej orientacji. Kod ten został zaprojektowany w taki sposób, aby zagwarantować bezpieczeństwo zawartych w nim danych, nawet w przypadku uszkodzenia kodu.
Data Matrix
Data Matrix to dwuwymiarowy kod o dużej gęstości i zmiennej długości. Istnieje wiele jego odmian, a w każdej z nich zastosowano inną metodę korekcji błędów. Kod Data Matrix przeznaczony jest do oznakowywania małych elementów. Aktualnie najczęściej wykorzystywany jest w produkcji drobnych części elektronicznych, a także w przemyśle farmaceutycznym czy samochodowym.
QR Code
QR Code (Quick Response Code) to zdecydowanie najbardziej popularny kod dwuwymiarowy. Jest kodem o dużej gęstości, dzięki czemu możliwe jest zakodowanie bardzo dużej ilości informacji na dość małym obszarze. Dla porównania: w kodzie QR wystarczy powierzchnia równa zaledwie 10% powierzchni tradycyjnego kodu kreskowego, aby pomieścić dokładnie tyle samo danych.
Coraz więcej produktów czy urządzeń posiada na swojej etykiecie kod QR, który możesz zeskanować smartfonem – wystarczy, że pobierzesz specjalną aplikację (skaner QR) do odczytu tego typu kodów. Przy pomocy takiego czytnika po zeskanowaniu kodu możesz uzyskać zapisane w nim informacje o produkcie.
Najbardziej popularne kody dwuwymiarowe wśród czterech wymienionych wyżej to kod QR oraz Data Matrix. Co istotne, kod QR może pomieścić o wiele więcej znaków niż ten drugi. Właśnie z tego powodu zdecydowanie częściej masz do czynienia z kodem QR niż z Data Matrix. Kod QR znajduje zastosowanie w handlu detalicznym, a więc stykasz się z nim na co dzień w kupowanych produktach, zapewne równie często jak z kodami kreskowymi jednowymiarowymi.
Wykorzystanie kodów QR
Wykorzystanie kodów Quick Response dalece wykracza poza metki produktowe.
Kraków wraz z Instytutem Książki przygotował akcję Czytaj PL. Uczestnicy mogli zeskanować umieszczony na plakacie kod i dzięki temu uzyskać czasowy dostęp do wybranych bestsellerowych audiobooków czy e‑booków. Akcja cieszyła się dużą popularnością.
Kody QR znajdują zastosowanie również w usługach. Kawiarnie oferują zniżki za skanowanie kodów QR, a sieci oferujące odzież pozwalają sprawdzić dostępność produktu w sklepie po zeskanowaniu kodu na metce.
Podobnie jest w przypadku wielu wydarzeń kulturalnych – kody dwuwymiarowe coraz częściej zastępują kody jednowymiarowe. Podobną taktykę przyjęły zresztą linie kolejowe – w pociągu konduktor skanuje kod. Coraz rzadziej widzimy, by kasował tradycyjne papierowe bilety.
Kod QR pozwala w dodatku zakodować znaki należące do alfabetu arabskiego, greckiego, hebrajskiego lub cyrylicy. Ponadto, istnieje możliwość zakodowania innych symboli określonych przez użytkownika. Szczególną popularnością cieszy się w Japonii, gdyż umożliwia kodowanie znaków kanji/kana.
Rozejrzyj się i poszukaj w swoim otoczeniu przykładów zastosowań kodów QR. Czy z nich korzystasz? Jeśli tak – dlaczego? Dlaczego nie?
Generowanie kodu QR
Wygenerowanie kodu QR nie jest trudne. Dostępnych jest wiele programów, które to umożliwiają. Co więcej, by kod wykorzystać, nie musisz go drukować. Odpowiednie czytniki równie dobrze poradzą sobie z odczytaniem kodu z urządzenia elektronicznego.
Czy potrafisz odczytać tekst zapisany w kodzie QR? Sprawdź to na wygenerowanym przykładzie. Zauważ, że im więcej treści zawiera kod, tym jest obszerniejszy. Kod QR może osiągnąć naprawdę duże rozmiary, dlatego możliwe jest zakodowanie w nim nawet do 7089 znaków numerycznych bądź 4296 znaków alfanumerycznych.
Tym, co się nigdy nie zmienia w kodzie QR – bez względu na jego wielkość i kombinację zakodowanych w nim znaków – są charakterystyczne kwadraty umiejscowione w trzech rogach. Są to stałe elementy każdego kodu QR. Nie przechowują żadnych informacji, ale dzięki nim skaner jest w stanie określić pozycję kodu.
Słownik
rodzaj systemu korekcji błędów, który pozwala odzyskać dane zapisane w kodzie QR nawet w sytuacji, gdy jest on w pewnym stopniu uszkodzony