Przeczytaj
Uskok tektoniczny to struktura tektoniczna powstała w wyniku rozerwania mas skalnych i przemieszczenia ich wzdłuż powstałej powierzchni, zwanej powierzchnią uskoku. Masy skalne rozdzielone powierzchnią uskokową są tzw. skrzydłami uskoku, część przemieszczona w górę jest skrzydłem wiszącym, część przemieszczona w dół — skrzydłem zrzuconym.
Uskoki to deformacje nieciągłe w skorupie ziemskiej. Dzielimy je na uskoki:
normalne,
odwrócone,
przesuwcze (lewoskrętne i prawoskrętne).
Uskok normalny różni się od odwróconego tym, że płaszczyzna uskoku zapada się w kierunku skrzydła zrzuconego, a przy uskoku odwróconym płaszczyzna uskoku zapada się w kierunku skrzydła wiszącego. W drugim przypadku warstwy młodsze znajdują się wskutek istnienia uskoku pod warstwami starszymi, dlatego mówimy o odwróceniu.
Uskoki często występują gromadnie, tworząc systemy uskoków biegnących mniej lub więcej równolegle do siebie. Czasem taki system obniża swe skrzydło na kształt schodów – mogą się tworzyć rowy zapadliskowe. Przykładami wielkich rowów zapadliskowych są m. in. rów Jeziora Bajkał oraz rowy afrykańskie.
Efektem pionowego przemieszczania się warstw skalnych wzdłuż uskoków, np. na obszarach wcześniej pofałdowanych, są góry zrębowe. Uskoki są jednym z elementów takich gór. Bloki obcięte uskokami, mające z dwóch stron zapadliska, noszą nazwę zrębów tektonicznych. Wielkim zrębem są Sudety obcięte od strony Kotliny Czeskiej i od Niziny Śląskiej właśnie uskokami. Góry zrębowe są to najczęściej stare góry o skałach mało plastycznych, niepoddających się fałdowaniu, lecz pękających i przesuwających się. Do tego typu gór (oprócz Sudetów) zaliczamy m. in.: Ardeny, Góry Skandynawskie, Wogezy, Schwarzwald, Harz, Ural, Góry Smocze, Góry Jabłonowe i Tien‑Szan.
Jednym z najdłuższych uskoków przesuwczych (transformacyjnych)uskoków przesuwczych (transformacyjnych) na kuli ziemskiej jest uskok San Andreas, liczący ponad 1200 km. Ta struktura geologiczna znajduje się w Kalifornii i ciągnie się wzdłuż zachodniego wybrzeża Ameryki. San Andreas nie jest pojedynczą linią uskokowej. Obejmuje on całą strefę, w której obrębie odkryto dziesiątki mniejszych uskoków wyraźnie zaznaczających się w terenie. Płyta pacyficzna w tej strefie przemieszcza się w poziomie, obracając się w kierunku przeciwnym do ruchu wskazówek zegara. San Andreas wyznacza granicę, gdzie napierająca w kierunku zachodnim płyta północnoamerykańska wchodzi w ścisły kontakt z przesuwającą się ku północy płytą pacyficzną. Rodzą się tu potężne naprężenia, a szew jest widoczny gołym okiem na dokładnych mapach, a zwłaszcza na zdjęciach lotniczych i satelitarnych w postaci głębokiej bruzdy.
Słownik
wydłużone obniżenie powstałe po zapadnięciu się fragmentu skorupy wzdłuż uskoków (jeśli ma duże rozmiary mówimy o zapadlisku tektonicznym)
deformacja nieciągła utworzona w skutek rozerwania i przesunięcia dwóch fragmentów skalnych wzdłuż powstałej powierzchni uskokowej
szczególny rodzaj przesuwczego uskoku, czyli uskoku, którego skrzydła ulegają przemieszczeniom poziomym (encyklopedia.pwn.pl)
to struktura tektoniczna, która stanowi wydłużony, wyniesiony blok; blok jest częścią skorupy ziemskiej, jest ograniczony z obu stron przez uskoki zrzutowe (najczęściej normalne)