Pętle są jednym z najważniejszych narzędzi używanych w programowaniu. Dzięki nim nasz kod staje się o wiele krótszy, a tym samym bardziej przejrzysty. Pętle, którymi się teraz zajmiemy, to pętle while oraz do .. while. Zanim jednak przejdziemy do implementacji tych pętli w języku C++, przedstawmy kilka najważniejszych informacji.

Pętla while składa się z kluczowego słowa while, występującego na początku pętli.

Instrukcje zawarte w pętli będą wykonywane tylko w przypadku spełnienia warunku zawartego w pętli while. Jeżeli warunek nie będzie spełniony na początku, żadne operacje zawarte w pętli nie zostaną wykonane.

Pętla do .. while składa się ze słowa kluczowego do, które znajduje się na początku pętli, a kończy się słowem kluczowym while.

Warunek pętli sprawdzany jest na końcu, dlatego instrukcje zawarte w pętli wykonają się co najmniej jeden raz.

Pętla while

Zajmijmy się pętlą while i jej składnią w języku C++.

while (warunek) {
	// Instrukcje
}

Przeanalizujmy poniższą pętlę while. Za co jest odpowiedzialna?

int i = 4

while (i > 0) {
	cout << "INFORMATYKA" << endl;
    
	i--;
}

Na początek deklarujemy zmienną i, której wartość będzie równa 4. Następnie, dopóki zmienna i jest większa od zera, wypisujemy słowo „INFORMATYKA”. Z każdą iteracją pętli, zmienna i będzie dekrementowanadekrementacjadekrementowana. W związku z tym program wyświetli na ekranie cztery razy napis „INFORMATYKA”. W przypadku, gdy i stanie się mniejsze lub równe zero, warunek nie będzie już spełniony i pętla nie zostanie wykonana więcej razy.

Spróbujmy zmodyfikować powyższą pętlę tak, aby jej warunek był zawsze spełniony.

int i = 4

while (i > 0) {
	cout << "INFORMATYKA" << endl;
}

Wystarczyło z naszej pętli usunąć dekrementację zmiennej i. Dzięki temu, ta zmienna przez cały czas działania pętli będzie przechowywała wartość 4. Liczba 4 jest większa od 0, tym samym warunek będzie zawsze spełniony i powstanie pętla nieskończonapętla nieskończonapętla nieskończona.

Aby uzyskać pętlę nieskończoną, możemy użyć następującej składni:

while (true) {
	cout << "PĘTLA NIESKOŃCZONA" << endl;
}

Na wyjściu programu otrzymamy ciągłe, nieskończone wyświetlanie tekstu „PĘTLA NIESKOŃCZONA”. W tym celu wystarczyło umieścić w warunku wykonania pętli true.

Co w przypadku, gdy chcielibyśmy, aby nasza pętla nie wykonała się ani razu?

Jest na to sposób:

int i = 4

while (i > 5) {
	cout << "TEN NAPIS SIĘ NIE WYPISZE" << endl;
}

Wystarczyło umieścić w warunku wykonania pętli wyrażenie, które jest nieprawdziwe. Liczba przechowywana w zmiennej i, to znaczy liczba 4, nie jest większa od 5, dlatego pętla nie zostanie wykonana ani razu.

Pętla do .. while

Istnieje inna pętla – do .. while. Jej składnia w języku C++ wygląda następująco:

do {
	// Instrukcje
} while (warunek);

Jaka jest różnica między omawianymi dwiema pętlami?

Przeanalizujmy poniższą pętlę w celu uzyskania odpowiedzi na to pytanie.

do {
	cout << "KOCHAM INFORMATYKĘ" << endl;
} while (1 > 2);

Mimo że warunek nie jest spełniony (1 nie jest większe od 2), na ekranie zostanie wyświetlony napis „KOCHAM INFORMATYKĘ”. Dlaczego? W pętli do .. while warunek sprawdzany jest na jej końcu. Możemy zatem być pewni, że używając właśnie tej pętli, instrukcje w niej zawarte zostaną wykonane co najmniej jeden raz, tak jak w powyższym przypadku.

Upewnijmy się, że pętla do .. while wykona się co najmniej jeden raz, a pętla while może nie wykonać się ani razu.

do {
	cout << "Jestem do .. while" << endl;
} while (1 > 2);

while (1 > 2) {
	cout << "Jestem while" << endl;
}

Na wyjściu otrzymamy „Jestem do .. while”. Zatem instrukcje zawarte w pętli while nie wykonały się ani razu, w przeciwieństwie do instrukcji w pętli do .. while.

Słownik