Przeczytaj
Ćwiczenia
W powtórkowych lekcjach skupimy się na części poświęconej pytaniom. Odnoszą się one do wielu różnych materiałów źródłowych (nie tylko tekstów oraz ilustracji, ale również map, tabel czy wykresów itp.). Przede wszystkim musisz dokładnie zapoznać się z materiałami źródłowymi, ale także zwrócić uwagę na polecenia. Poniżej przybliżamy, jak rozumieć polecenia w zadaniach różnego typu:
każda przedstawiona ocena – o ile będzie dobrze uzasadniona – zostanie uznana, dlatego też kluczową rolę odgrywa umiejętność budowania argumentacji;, udowodnij w poleceniu tym zawarta jest teza, a twoim zadaniem jest stworzenia krótkiej narracji z podaniem argumentów na rzecz jej prawdziwości;, uzasadnij zadanie podobne jak powyżej, ale w tym przypadku powinno się określić sposób rozumowania, który umożliwia postawienie danej tezy;, wykaż należy tu wykazać prawdziwość lub nieprawdziwość związków przyczynowo‑skutkowych, odnoszących się do tezy; podaj, wymień, wskaż – takie polecenia występują w zadaniach półotwartych, w których jest miejsce na twoją odpowiedź; podajesz wtedy pojęcie, nazwę własną (pełną, bez skrótów), imię i nazwisko osoby itp.
wyjaśnij
twoim zadaniem jest zrekonstruowanie związku przyczynowo‑skutkowego, opisanie od początku do końca, o co chodzi i dlaczego;
scharakteryzuj
należy przeanalizować genezę, przebieg oraz konsekwencje danego procesu czy zjawiska, wymieniając uczestników wydarzeń (postacie, organizacje) lub inne istotne elementy;
porównaj
twoim zadaniem jest zestawienie wydarzeń, zachodzących procesów, danych itp. pod kątem występujących między nimi podobieństw oraz różnic;
rozstrzygnij
w tym wypadku oczekiwana odpowiedź jest jedna: „tak” lub „nie” - oczywiście wraz z uzasadnieniem, ale bez formułowania własnych ocen;
rozważ
należy tu sformułować zarówno argumenty, jak i kontrargumenty, czyli „za” i „przeciw”, wartościując słuszność danego rozumowania;
oceń
to polecenie pozwala ci przedstawić własną, subiektywną opinię na temat opisywanych zjawisk i procesów;
każda przedstawiona ocena – o ile będzie dobrze uzasadniona – zostanie uznana, dlatego też kluczową rolę odgrywa umiejętność budowania argumentacji;
udowodnij
w poleceniu tym zawarta jest teza, a twoim zadaniem jest stworzenia krótkiej narracji z podaniem argumentów na rzecz jej prawdziwości;
uzasadnij
zadanie podobne jak powyżej, ale w tym przypadku powinno się określić sposób rozumowania, który umożliwia postawienie danej tezy;
wykaż
należy tu wykazać prawdziwość lub nieprawdziwość związków przyczynowo‑skutkowych, odnoszących się do tezy; podaj, wymień, wskaż – takie polecenia występują w zadaniach półotwartych, w których jest miejsce na twoją odpowiedź; podajesz wtedy pojęcie, nazwę własną (pełną, bez skrótów), imię i nazwisko osoby itp.
Pamiętajcie, że odpowiedź musi odnosić się do źródła – błędem jest bazowanie wyłącznie na swojej wiedzy i zignorowanie podanego źródła. Chodzi bowiem o to, aby osoba odpowiadająca na pytanie umiejętnie połączyła analizę materiału źródłowego z własną wiedzą. Nie bójcie się korzystać z posiadanych informacji i zawsze odwołujcie się do podanych źródeł. Pamiętajcie również o tym, by wczytywać się w polecenia – czasem wiedza własna nie jest potrzebna, czasem tekst to tylko inspiracja, a innym razem należy połączyć wiedzę z interpretacją tekstu.
Organy Rady Europy
Każda organizacja międzynarodowa, również Rada EuropyRada Europy, powołuje organy wewnętrzne, dzięki którym możliwe jest wyznaczanie i realizacja jej celów. Do najważniejszych organów wewnętrznych Rady Europy należą: Zgromadzenie Parlamentarne, Komitet Ministrów i Kongres Władz Lokalnych. W instytucjach tych reprezentowane są państwa członkowskie Rady Europy, a w ich skład wchodzą przedstawiciele tych państw. Organy te pełnią funkcje doradcze, monitorujące sytuacje w państwach członkowskich, są miejscem debaty i określania nowych celów. Funkcję sądowniczą wobec państw członkowskich sprawuje Europejski Trybunał Praw Człowieka, natomiast monitorowaniem naruszeń zajmuje się Komisarz Praw Człowieka.
Oprócz wymienionych głównych organów Rady Europy funkcjonuje również Konferencja Międzynarodowych Organizacji Pozarządowych (INGO’s), w skład której wchodzi około 400 organizacji.
Komitet Ministrów
Komitet Ministrów jest organem decyzyjnym Rady Europy. Składa się z ministrów spraw zagranicznych państw członkowskich bądź ich przedstawicieli. Przewodniczą mu ministrowie spraw zagranicznych lub odpowiednio inni ministrowie z poszczególnych państw członkowskich. Przewodnictwo zmienia się rotacyjnie co pół roku (w maju i listopadzie) zgodnie z porządkiem alfabetycznym krajów członkowskich w języku angielskim.
Do kompetencji Komitetu Ministrów należy przygotowywanie na wniosek Zgromadzenia Parlamentarnego lub z własnej inicjatywy wszelkich środków potrzebnych do realizacji celów Rady Europy. Ważną kompetencją jest tworzenie konwencji i umów oraz przyjmowanie przez rządy państw członkowskich wspólnej polityki.
Poza tym Komitet wydaje zalecenia i określa zadania Zgromadzenia Parlamentarnego oraz Kongresu Władz Lokalnych i Regionalnych Europy. Zatwierdza również Międzyrządowy Program Działania Rady Europy, który jest przygotowywany przez sekretarza generalnego.
Zebrania Komitetu odbywają się raz w roku (w razie potrzeby organizuje się drugą sesję) w Strasburgu. W celu zapewnienia ciągłości prac, stali przedstawiciele państw członkowskich RE spotykają się co tydzień. W czasie tych posiedzeń omawiane są poszczególne zagadnienia jeszcze zanim zostaną ostatecznie przyjęte w Komitecie.
Komitet podejmuje przeważającą liczbę decyzji większością 2/3 głosów, zaś tylko najważniejsze kwestie (w tym zalecenia dla rządów) wymagają jednomyślności. W sprawach proceduralnychproceduralnych wystarcza zwykła większość głosów.
Zgromadzenie Parlamentarne Rady Europy
Organ ten powstał w 1949 r. jako pierwsze międzynarodowe zgromadzenie parlamentarne w Europie. Obecnie składa się z 324 członków – przedstawicieli parlamentów krajowych z 47 państw członkowskich. Liczba przedstawicieli danego państwa zależy od liczby jego mieszkańców i wynosi od 2 do 18 (w zasadzie odzwierciedla podział polityczny krajowego parlamentu). Każde państwo reprezentowane jest zarówno przez członków (łącznie 324), jak i zastępców członków (również 324).
Członkowie Zgromadzenia nie mogą tworzyć grup narodowych, lecz zasiadają w wielonarodowych grupach politycznych bądź pozostają niezrzeszeni. Obecnie (2021 r.) w Zgromadzeniu Parlamentarnym istnieją następujące grupy polityczne:
grupa Socjalistyczna (SOC);
grupa Europejskiej Partii Ludowej (EPP/CD);
grupa Porozumienie Liberałów i Demokratów dla Europy (ALDE);
grupa Sojusz Europejskich Konserwatystów i Demokratów (EC/DA);
grupa Zjednoczonej Europejskiej Lewicy (UEL);
grupa polityków niezrzeszonych.
Obrady Zgromadzenia Parlamentarnego trwają tydzień i odbywają się cztery razy do roku w Pałacu Europy w Strasburgu. Ponadto Zgromadzenie zbiera się raz do roku wiosną na sesji w jednym z państw członkowskich.
Na czele Zgromadzenia Parlamentarnego stoi przewodniczący wybierany przez nie na trzy lata, który wraz z wiceprzewodniczącymi oraz szefami grup politycznych tworzy Biuro Zgromadzenia. Od 2020 r. przewodniczącym Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy jest Rik Daems.
Do zadań Zgromadzenia należy wybór:
Sekretarza Generalnego Rady Europy i jego zastępcy;
sędziów Europejskiego Trybunału Praw Człowieka;
Komisarza Praw Człowieka Rady Europy.
Zgromadzenie jest też miejscem, gdzie organizowane są fora dyskusyjne, m.in. Organizacji Współpracy i Rozwoju Gospodarczego (OECD), Europejskiego Banku Rozwoju i Odbudowy (EBRD) oraz wielu innych.
Do 1997 r. parlament Białorusi posiadał status gościa specjalnego, który następnie utracił. Po wielokrotnych potępieniach czynów niedemokratycznych na Białorusi Zgromadzenie Parlamentarne RE w 2010 r. zdecydowało o zawieszeniu kontaktów na wysokim szczeblu z rządem i parlamentem Białorusi.
Watykan ma od 1970 r. status obserwatora przy Komitecie Ministrów Rady Europy. Status obserwatora przy instytucjach Rady Europy ma także kilka krajów spoza Europy – Japonia i Stany Zjednoczone przy Komitecie Ministrów Rady Europy, Izrael i Maroko przy Zgromadzeniu Parlamentarnym, a Kanada i Meksyk – przy obu tych organach.
Sekretarz Generalny
Sekretarz Generalny jest wybierany na 5‑letnią kadencję przez Zgromadzenie Parlamentarne. Jego zadaniem jest koordynacja prac Rady Europy, kierowanie nimi i reprezentowanie tej organizacji na zewnątrz.
Sekretarz Generalny jest odpowiedzialny za przygotowanie corocznego budżetu. Każdego roku tworzy również Międzyrządowy Program Działań, zatwierdzany następnie przez Komitet Ministrów.
Od 18 września 2019 r. funkcję tę pełni Marija Pejčinović Burić.
Kongres Władz Lokalnych i Regionalnych
W celu zapewnienia reprezentacji władz lokalnych i regionalnych Rada Europy powołała w 1951 r. samodzielną instytucję – Stałą Konferencję Władz Lokalnych i Regionalnych, która w 1994 r. została przekształcona w Kongres Władz Lokalnych i Regionalnych Europy.
Kongres pełni funkcje doradcze przy Komitecie Ministrów oraz Zgromadzeniu Parlamentarnym w sprawach dotyczących polityki regionalnej i lokalnej. Organizuje również publiczne konferencje, które sprzyjają zaangażowaniu społeczeństwa w tworzenie demokracji lokalnej i regionalnej. To Kongres monitoruje stopień przestrzegania i rozwoju demokracji, zarówno w państwach członkowskich, jak i w państwach ubiegających się o członkostwo, oraz kontroluje realizację Europejskiej Karty Samorządu Terytorialnego z 1985 r.
Kongres Władz Lokalnych i Regionalnych składa się z dwóch izb: Izby Władz Lokalnych i Izby Regionów. Łącznie zasiada w nich 648 członków (324 członków tytularnych oraz ich 324 zastępców).
Posiedzenia Kongresu odbywają się w Strasburgu. Państwa, które posiadają status obserwatora przy Zgromadzeniu Parlamentarnym, mają taki sam status również przy Kongresie Władz Lokalnych i Regionalnych.
Komisarz Praw Człowieka Rady Europy
Do zadań Komisarza należy m.in. promowanie edukacji i świadomości o prawach człowieka w państwach członkowskich, ułatwianie działalności krajowym rzecznikom praw obywatelskich lub instytucjom o podobnym charakterze, udzielanie porad i informacji na temat przestrzegania praw człowieka oraz zapobiegania ich naruszeniom. Zadania te wykonywane są przez wykorzystanie różnych mechanizmów, w tym kierowanie zaleceń ogólnych do państw członkowskich oraz składanie w nich wizyt. Do zadań Komisarza należy m.in. promowanie edukacji. Urząd został powołany w 1999 r. na podstawie rezolucji Komitetu Ministrów.
Słownik
związany z ustalonym trybem postępowania w jakiejś sprawie
międzynarodowa organizacja rządowa powstała w 1949 r. skupiająca niemal wszystkie państwa Europy oraz kilka państw spoza kontynentu