Pośród wielu efektów, jakie oferuje program Audacity, znajdują się opcje echa oraz pogłosu. Można nałożyć je w sposób sztuczny w postprodukcjipostprodukcjapostprodukcji dźwięku. Dzięki temu nasze nagranie może brzmieć, jakby było zrealizowane w określonym pomieszczeniu o danej wielkości i akustyce, być bardziej spójne, zyskuje pewien nastrój czy znaczenie.

Zanim przystąpimy do analizy praktycznego zastosowania omawianych efektów w programie, należy zdefiniować pojęcia echa oraz pogłosu, a także to, w jaki sposób wpływają one na percepcję dźwięku przez słuchaczy.

Echo

Echo to powtórzenie dźwięku pierwotnego, które jest słyszalne przy dużych opóźnieniach w docieraniu fal dźwiękowych do ucha. Słyszenie echa jest zależne od stosunku amplitudamplitudaamplitud dwóch dźwięków: bezpośredniegodźwięk bezpośrednibezpośredniego i odbitegodźwięk odbityodbitego, oraz tego, czy słyszalne są inne dźwięki o małej amplitudzie, np. odbicia od sprzętów, które znajdują się w danym pomieszczeniu.

By uniknąć występowania efektu echa, należy w odpowiedni sposób zaprojektować pomieszczenie:

R9D5HQ24ZwQdS

Zdjęcie ukazuje studio nagraniowe. Widoczne zestawy do nagłośnienia. Na ścianach są kwadratowe i prostokątne panele akustyczne.

Zastosowanie efektu echa w edycji dźwięku może jednak wpłynąć na nasze wyobrażenie o jego źródle: przywodzi bowiem na myśl określoną przestrzeń, np. gór albo rozległego budynku, takiego jak kościół. Główną funkcją tego efektu zdaje się więc pewna teatralizacja dźwięku, co może być przydatne np. w słuchowiskach.

Pogłos

Pogłos tworzą fale dźwiękowe, które wielokrotnie odbijają się od ścian i stopniowo zanikają po ustąpieniu dźwięku bezpośredniego. O ile jednak w wypadku echa fale odbite dzielą na tyle duże odstępy czasu, że jesteśmy w stanie rozpoznać poszczególne z nich, o tyle czas dzielący fale pogłosowe jest bardzo krótki, w związku z czym ucho odbiera je jako swego rodzaju przedłużenie dźwięku bezpośredniego.

Pogłosem nazywamy zawieszenie dźwięku w pomieszczeniu trwające po usunięciu sygnału wzbudzającego. Pogłos ma bardzo istotny wpływ na właściwości akustyczne pomieszczenia. Jego brak skutkuje bowiem niską jakością w odsłuchu, co ma znaczenie np. w wypadku muzyki. Dźwięk rejestrowany w sposób sztuczny bez efektu pogłosu jest słabszy i uboższy.

Jako czas pogłosu określa się czas, po którym poziom dźwięku w danym pomieszczeniu obniża się o 60 dBdBdB. Jest to więc czas niezbędny do zaniku dźwięku w pomieszczeniu.

Pogłos jest jednym z najczęściej stosowanych efektów w programach do edycji dźwięku. Jego użycie ma dodać realizmu tym nagraniom, które brzmią nienaturalnie z powodu użycia bliskich mikrofonów. Dodanie tego efektu pozwala na symulowanie odbić dźwiękowych, jakie w normalnej przestrzeni dają ściany.

R1ZPG12ZI80Fn

Widoczne dwa zdjęcia obok siebie. Na zdjęciu po lewej stronie jest obszerny salon. Są w nim meble, między innymi: sofa, łóżko, fotel, skrzynia, sufit jest drewniany. Na zdjęciu po prawej stronie jest duża hala z betonowymi filarami. Hala jest niezagospodarowana.

Poza zwiększeniem realizmu nagranego dźwięku, pogłos może wpływać na kilka aspektów brzmienia:

• stopliwość: łączy poszczególne ścieżki z resztą produkcji, sprawia, że całość współgra;

• rozmiar: daje wrażenie, że ścieżki były nagrywane w większym pomieszczeniu niż w rzeczywistości;

• barwa: efekt pogłosu może zmienić barwę danego instrumentu;

• wybrzmienie: przedłuża wybrzmienie nieobrobionego dźwięku;

• przestrzenność: zwiększa równomierność rozmieszczenia zjawisk dźwiękowych w przestrzeni.

Zastosowanie pogłosu, który zapewnia lub poprawia stopliwość, jest konieczne w wypadku produkcji nagrywanych w małych studiach. Pozwala on uniknąć wycieku dźwięku pomiędzy różnymi instrumentami, które wchodzą w skład danej aranżacji. Należy pamiętać także o zachowaniu równowagi brzmienia pogłosu stapiającego w stosunku do innych elementów, jakie znajdują się w naszym miksie dźwiękowym.

Drugi typ pogłosu – który wpływa na rozmiar dźwięku – różni się od tego wpływającego na stopliwość tym, że powstaje dzięki położeniu nacisku na „ogon”, jaki pozostaje po pogłosie. W tym przypadku należy unikać ustawień, które sprawiają, że dźwięk brzmi nienaturalnie, bo naszym celem jest stworzenie iluzji dźwięku, który rozchodzi się w większej przestrzeni.

Jeśli chcemy zastosować pogłos głównie w celu zmiany barwy danej ścieżki, najlepiej go skrócić, by usunąć słyszalny ogon pogłosowy. W ten sposób w mniejszym stopniu będziemy wpływać na rozmiar i wybrzmienie dźwięku, a w większym – na barwę. Tu należy też uważać na to, by poziom głośności obrabianej partii nie był zbyt wysoki.

Pogłos wpływający na wybrzmienie dźwięku to dłuższa rewerberacjarewerberacjarewerberacja, która ma w kreatywny sposób kształtować dźwięk, a nie odtwarzać naturalne odbicia akustyczne. Tego rodzaju pogłosu używa się w przypadku niewielkich grup instrumentów.

Wreszcie ostatni aspekt, pogłos wpływający na przestrzenność, to tzw. pogłos wzbogacający stereofonięstereofoniastereofonię. Zazwyczaj stanowi dopełnienie innych typów pogłosu, choć zdarza się, że dominuje w dźwięku.

Łączenie powyższych efektów pozwala wzbogacić poszczególne aspekty, służy połączeniu wszystkich elementów tak, by edytowany dźwięk był jak najwyższej jakości. Skupianie się tylko na jednym, np. stopliwości, może bowiem prowadzić do wypaczenia barwy albo wybrzmienia, tymczasem dla optymalnych efektów ważne jest połączenie wszystkich składników.

Słownik