Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
bg‑green

Przystosowanie drapieżników do polowania

Drapieżniki mają bardzo dobry wzrok, węchsłuch, które pomagają im wytropić, dogonić i pochwycić ofiarę.

bg‑green

Stado: większe szanse na przeżycie

Najprostszym sposobem aktywnej obrony jest ucieczka. Nie zawsze kończy się powodzeniem, jak np. próba ucieczki samotnej impali  (Aepyceros melampus) przed gepardem grzywiastym (Acinonyx jubatus). Zwierzęta przebywające w stadzie mają dużo większe szanse na uniknięcie ataku i tym samym na przeżycie.

bg‑green

Sposoby obrony

R12uorXOKr8G71
Schemat. Lista elementów:
  • Nazwa kategorii: Obrona przed drapieżnikiem
    • Elementy należące do kategorii Obrona przed drapieżnikiem
    • Nazwa kategorii: czynna
      • Elementy należące do kategorii czynna
      • Nazwa kategorii: ucieczka
      • Nazwa kategorii: walka
      • Nazwa kategorii: odstraszające głosy i pozy
      • Nazwa kategorii: wydzielanie substancji chemicznych
      • Nazwa kategorii: autotomia
      • Koniec elementów należących do kategorii czynna
    • Nazwa kategorii: bierna
      • Elementy należące do kategorii bierna
      • Nazwa kategorii: ubarwienie kryptyczne
      • Nazwa kategorii: akinezja
      • Nazwa kategorii: ubarwienie aposematyczne
      • Koniec elementów należących do kategorii bierna
      Koniec elementów należących do kategorii Obrona przed drapieżnikiem
bg‑green

Zanim nastąpi atak

R14skpNtJhmof1
Wymyśl pytanie na kartkówkę związane z tematem materiału.
bg‑green

Inne sposoby obrony przed agresorem

RkjzX7KGjIE241
Wybierz jedno nowe słowo poznane podczas dzisiejszej lekcji i ułóż z nim zdanie.
1
Ważne!

Potencjalne ofiary upodobniają się do groźnych zwierząt, które są atakowane przez drapieżników znacznie rzadziej. Zjawisko to nazywa się mimikrą.

Trzmielówka wielka Volucella zonaria) nie ma jadu i żądła, mechanizmów obrony czynnej, ale upodabniając się do trzmieli (Bombus) i szerszeni (Vespa), może bezpiecznie żerować wśród kwiatów.

Lancetogłów mleczny (Lampropeltis triangulum) upodabnia się do bardzo jadowitego węża – koralówki arlekin (Micrurus fulvius).

bg‑green

Mimetyzm: upodobnienie się do otoczenia

R1F2fkobCUqMr1
Wybierz jedno nowe słowo poznane podczas dzisiejszej lekcji i ułóż z nim zdanie.
1
Ważne!
RseO8ee70VPtn1
Odmiana melanistyczna krępaka nabrzozaka (Biston betularia).
Źródło: Chiswick Chap, Wikipedia Commons, licencja: CC BY-SA 3.0.

Dawniej krępak nabrzozak (Biston betularia) występował częściej w odmianie jasnej, która zapewniała mu kamuflaż na tle drzew pokrytych porostami. Wraz z rozwojem przemysłu i wzrostem zanieczyszczenia powietrza doszło do zmniejszenia się populacjipopulacjapopulacji porostów – ciemna odmiana krępaka zyskała zatem większe szanse na ukrycie się przed drapieżnikami. Zjawisko to zostało nazwane melanizmem przemysłowym.

bg‑green

Autotomia – fizjologiczna reakcja obronna

R1eWQjJpd2HmI1
Wymyśl pytanie na kartkówkę związane z tematem materiału.
Zapamiętaj!

Między drapieżnikiem a jego ofiarą trwa walka o przeżycie: drapieżnik musi zdobyć posiłek, ofiara – uciec. Obie strony stosują wiele sposobów, by wygrać starcie.

R10MTIiq2d4xN1
Wilki polują w watahach, starając się rozdzielić stado bizonów. Grupa zwierząt ma zawsze większe szanse na obronę przed drapieżnikami.
Źródło: MacNulty DR, Tallian A, Stahler DR, Smith DW,, Influence of Group Size on the Success of Wolves Hunting Bison. PLoS ONE 9(11): e112884., licencja: CC BY 4.0.

Słownik

akinezja
akinezja

u zwierząt oznacza całkowite znieruchomienie pod wpływem strachu, będące reakcją obrony biernej zwierzęcia

autotomia
autotomia

[z gr. gr. autós – sam, tomḗ – cięcie]; reakcja obronna występująca głównie u bezkręgowców i jaszczurek; polega na odrzuceniu części ciała w chwili zagrożenia lub w niekorzystnych warunkach; odrzucona część jest zwykle regenerowana

defensywa
defensywa

działania mające na celu obronę przed atakiem

mimetyzm
mimetyzm

[z gr. mimētḗs – naśladowca], upodobnienie się zwierząt (rzadziej roślin) barwą, deseniem, kształtem ciała lub innymi cechami do podłoża (kamuflaż, allomimetyzm) lub do innych organizmów: do roślin — fitomimetyzm, do zwierząt — zoomimetyzm

mimikra
mimikra

szczególny przypadek mimetyzmu, polegający na upodobnieniu się do innych zwierząt (modeli), które ze względu na swoją jadowitość lub trujący i odrażający smak nie są atakowane przez drapieżniki

organ Cuviera
organ Cuviera

gruczoł obronny przy płucach wodnych strzykw zawierający toksynę lub lepką wydzielinę wyrzucaną przy ataku

parotydy
parotydy

duże, wydłużone zgrubienia u niektórych płazów (m.in. ropuch, ambystom, salamander), leżące po bokach głowy lub za oczami; znajdują się w nich gruczoły jadowe

populacja
populacja

grupa osobników należąca do jednego gatunku, która występuje w danym czasie na danym terenie, mogąca się ze sobą swobodnie krzyżować, wydając na świat płodne potomstwo

wylinka
wylinka

proces zmiany naskórka lub pancerza