Przeczytaj
Kryptowaluty – wirtualny pieniądz przyszłości
Historia kryptowalutkryptowalut rozpoczęła się już w 1982 roku, kiedy to amerykański informatyk David Chaum w swojej pracy zatytułowanej Blind signatures for untraceable payments (Niewidoczne podpisy dla nienamierzalnych płatności) przedstawił swoją autorską koncepcję anonimowych przelewów. Głównym celem, który przyświecał ówczesnemu „ojcu kryptowalut”, było stworzenie technologii zapewniającej pełną prywatność użytkownikom przeprowadzającym transakcje online.
System ten, oparty na skomplikowanych protokołach kryptograficznych miał uniemożliwiać jakikolwiek wgląd w proces transakcji przez osoby trzecie lub instytucje – takie jak chociażby bank czy rząd. Nic nie wskazywało wówczas, że wynalazek wywoła w przyszłości ogromne zamieszanie.
Początkowo podchodzono do niego sceptycznie. Mechanizmy, na których funkcjonuje bitcoin i inne kryptowaluty są bowiem oparte na zdecentralizowanej technologii blockchaintechnologii blockchain. Nowe rozwiązanie potrzebowało trochę czasu, aby ludzie przyswoili wiedzę na temat jego funkcjonowania oraz opłacalności.
Z upływem lat dostrzeżono jednak potencjał, jaki drzemie w kryptowalutach, a także ich przewagę nad tradycyjnymi pieniędzmi:
absolutne bezpieczeństwo oferowane przez system blockchain (mówi się, że aby złamać jego szyfr, trzeba byłoby oddelegować do tego zadania „pół internetu”),
brak ryzyka inflacji – liczba kryptowalut możliwych do „wykopania” jest ściśle określona, co uniemożliwia „dodrukowanie” nowych kopii.
Kryptowaluty stały się tym samym ciekawą alternatywą dla płatności internetowych oraz potencjalną „walutą przyszłości”, dostępną dla całego globu.
W jaki sposób kopie się kryptowaluty?
Do kopania kryptowalut wykorzystuje się tzw. „koparki”, które są niczym innym jak komputerem lub oddzielną kartą graficzną o wysokiej mocy obliczeniowej. Sam proces wykopalisk polega na rozwiązywaniu przez sprzęt skomplikowanych problemów kryptograficznych, dzięki którym możliwe jest zatwierdzanie transakcji w łańcuchu blockchain. Im większą moc obliczeniową udostępnimy, tym większa szansa na otrzymanie w zamian nagrody w postaci kryptowaluty.
Dosyć często możemy się również spotkać z całymi skupiskami koparek, czyli tzw. „kopalniami”, które pod czujnym okiem „górników” (osób nadzorujących ich pracę), wydobywają kryptowalutę w specjalnie wynajętych do tego pomieszczeniach.
Amerykański entuzjasta kryptowalut, Simon Byrne, postanowił pewnego dnia otworzyć swoją własną kopalnię wirtualnych monet. Nie byłoby w tym nic nadzwyczajnego, gdyby nie fakt, iż powstała ona w bagażniku jego ekskluzywnego samochodu BMW i8.
Całość konstrukcji składała się z sześciu kart graficznych Nvidia RTX 3080s i – według zapewnień twórcy – pozwalała na wykopaliska nawet podczas przejażdżki (jedynym mankamentem tego rozwiązania było chłodzenie, przez co bagażnik samochodu musiał być przez cały czas uchylony).
Co ciekawe, na pytanie, dlaczego zdecydował się na tak ekscentryczny krok, Simon zwykł odpowiadać przewrotnie: Chciałem jedynie zdenerwować graczy
.
Można wnioskować, iż niejeden gracz poczuł wówczas frustrację – ceny kart graficznych, od czasu popularyzacji „koparek”, nieustannie rosną.
Wahania kursów i bańka spekulacyjna
Tak jak w wypadku dóbr luksusowych (takich jak złoto, platyna itd.), tak i w przypadku kryptowalut, ich cena zależy od bardzo wielu czynników. Mechanizm jest zbliżony do funkcjonowania akcji giełdowych, w których kursy potrafią się wahać ze względu na działania polityczne lub spadek bądź wzrost pozycji klasycznego pieniądza.
Kiedy zaufanie do ekonomicznej pozycji kryptowaluty jest wysokie, ludzie chętniej decydują się na jej zakup w celach inwestycyjnych, co powoduje wzrost kursu. Analogicznie dzieje się, gdy wartość kryptowaluty spada.
Czasem zdarza się sytuacja, gdy w ekspresowym tempie wzrasta cena danej kryptowaluty. Po przebiciu pewnej bariery media zaczynają nagłaśniać sprawę, docierając tym samym do grupy osób, które bez odpowiedniej wiedzy inwestują duży kapitał w zakup tejże waluty. Licząc na szybki, łatwy zarobek.
Proces ten przypomina samonapędzającą się kulę śniegową i nosi miano bańki spekulacyjnejbańki spekulacyjnej. Wiąże się z nadaktywnością rynkową i sztucznym zawyżaniem nominalnych cen. Naturalnym następstwem tego zjawiska jest wystąpienie tzw. krachu (lub inaczej pęknięcia bańki spekulacyjnej), czyli gwałtownego spadku wartości danego zasobu.
Osoby bardziej świadome tego, co dzieje się na rynku, wyprzedają swoje zasoby w momencie, w którym orientują się, że bańka może zaraz pęknąć – powoduje to początek spadku cen.
Co ciekawe proces kuli śniegowej występuje również podczas krachu. W tym przypadku ludzie panicznie wyprzedają swoje akcje, w celu jak najmniejszej straty majątku – przez co w końcowym stadium tego zjawiska ich cena potrafi być sztucznie zaniżona.
W latach 2014‑2017 bitcoin powiększył swoją wartość o rekordowe 64 razy! Niestety, pęknięcie bańki spekulacyjnej na początku 2018 r. spowodowało, że do końca roku jego notowania spadły blisko o 80%.
Technologia blockchain
Wspomniana technologia blockchain stała się głównym podłożem dla obecnego systemu, w którym odbywają się transakcje z użyciem kryptowalut. Każdorazowa transakcja odbywa się pomiędzy dwoma podmiotami przy użyciu modelu peer‑to‑peerpeer‑to‑peer (każdy host posiada równe uprawnienia) i jest zapisywana wyłącznie między nimi – bez udziału zewnętrznego centralnego systemu.
Informacje przechowywane są w następujących po sobie blokach danych – stąd sama nazwa blockchain (łańcuch blokowy). Sprawia to, że struktura ta jest odporna na wszelkie próby modyfikacji. Kiedy użytkownik zdecyduje się na własnoręczną zmianę w zaksięgowanej już transakcji, skutkiem będzie modyfikacja całego łańcuchu bloków, co zostanie automatycznie wykryte przez system i odrzucone podczas weryfikacji.
Nie we wszystkich krajach kryptowaluty są legalne. W Algierii, Arabii Saudyjskiej, Bangladeszu, Boliwii, Egipcie, Macedonii, Maroku, Pakistanie i Wietnamie nie wolno korzystać z wirtualnych pieniędzy. Powodem, jak uzasadniają władze, byłaby destabilizacja waluty narodowej. Rządzący nie uznają kryptowalut za oficjalny środek płatniczy. Dodatkowo, kryptowaluty są potępiane przez duchowych przywódców – w wielu regionach uznaje się je za złowrogi twór technologiczny.
Kryptografia
Głównym elementem zapewniającym bezpieczeństwo w technologii blockchain jest zaawansowana kryptografia, czyli szyfrowanie danych. Informacje zabezpieczone za pomocą skomplikowanych działań matematycznych są praktycznie nie do złamania. Aby to zrobić, potrzebna jest ogromna moc obliczeniowa, której nie posiadają nawet najlepsze superkomputery.
Fakt ten sprawia, że technologia blockchain jest aktualnie najbezpieczniejszą strukturą do przeprowadzania transakcji, przez co coraz częściej pojawiają się głosy, aby przenieść jej potencjał również na inne sektory – niekoniecznie związane z rynkiem kryptowalut.
Najpopularniejsze kryptowaluty
Bitcoin
Bitcoin, czyli najpopularniejsza (a także najdroższa) obecnie kryptowaluta zadebiutowała na rynku w roku 2009, za sprawą osoby o pseudonimie Satoshi Nakamoto. Historia bitcoina rozpoczęła się jednak rok wcześniej. Wówczas zaprezentowany został manifest twórcy bitcoina, poruszający m.in. kwestie związane z chęcią utworzenia zdecentralizowanej waluty, opartej na anonimowych transakcjach. Przedstawiony został również sam mechanizm, na którym zdecentralizowana waluta miała się opierać.
Od tego momentu znaczenie kryptowaluty w ekonomii oraz w życiu codziennym stale wzrasta. Bitcoin wytworzył silną pozycję na rynku walut, stając się przedmiotem powszechnej dyskusji. Wiele państw podejmuje próbę określenia jego statusu prawnego.
Jednocześnie coraz więcej stron oferuje płatność za swoje usługi przy użyciu bitcoina. Niestety, w tym gronie znajdują się również strony osadzone w tzw. „deep webie”, prowadzące często działalność nielegalną. Pomimo tego faktu nadużyciem byłoby określanie bitcoina mianem „niebezpiecznej waluty”.
Obecnie „wykopano” już ok. 85% zasobów bitcoina, którego ustalona pula wynosi 21 mln sztuk. Jednocześnie, z uwagi na mechanizm halvinguhalvingu, który cyklicznie co ok. 4 lata zmniejsza nagrody za „wykopaliska” o połowę – szacowane wydobycie wszystkich zasobów nastąpi dopiero w 2140 r.
Ethereum
Zasadniczo sama nazwa Ethereum oznacza nie tyle kryptowalutę, co platformę cyfrową, która umożliwia budowanie wielu zdecentralizowanych aplikacji. Wydobywany za jej pośrednictwem ether pełni rolę „kryptopaliwa”, służącego do płatności za wykonywane usługi w sieci Ethereum.
Tak jak w przypadku bitcoina, sieć Ethereum również działa za pomocą technologii blockchain. Istotną różnicą jest natomiast wielkość bloku, w którym zapisywane są transakcje. W przypadku bitcoina jest to stała, ustalona wartość. W Ethereum natomiast limit ustalany jest bezpośrednio przez górników, co pozwala na dużo większą elastyczność transakcji.
Ripple
Ripple to zasadniczo cyfrowa sieć płatnicza, służąca do obsługiwania transakcji w czasie rzeczywistym. Walutą w systemie Ripple jest XRP (lub inaczej Ripple XRP), którego wartość tak jak w przypadku innych tokenów może ulegać zmianie, w zależności od wielu czynników, np. ekonomicznych.
Ripple dość często porównywany jest do bitcoina, z uwagi na podobieństwa w samej strukturze obu walut (zdecentralizowany system oparty na technologii blockchain, anonimowość transakcji). Pomimo tego faktu, posiada on kilka znaczących różnic.
Główną zaletą sieci Ripple jest szybkość dokonywanych transakcji, która oscyluje w granicach 3‑5 sekund. Pozwala to na błyskawiczne przelewy pomiędzy dwoma odległymi stronami, bez straty czasu m.in. na przewalutowanie.
Kolejną znaczącą różnicą jest to, iż kryptowaluty XRP nie można „wykopać”. Firma Ripple zdecydowała się bowiem na stopniowy proces wdrażania nowych tokenów, który odbywa się na zasadzie comiesięcznej sprzedaży 1 mld sztuk z ustalonej, końcowej puli 100 mld.
Liderem w tworzeniu nowych wirtualnych monet są Chiny, zlokalizowano tam aż 66% globalnej mocy wydobywczej. Duża w tym zasługa niskich cen prądu oraz wykorzystywania alternatywnych źródeł energii. Do innych głównych ośrodków wydobycia walut kryptograficznych zalicza się także Stany Zjednoczone, Kanadę, Iran, Gruzję i Wenezuelę. W Europie prym wiodą głównie Islandia oraz Szwecja. W Polsce wysokie ceny prądu, jak również brak odpowiedniego sprzętu zrażają potencjalnych górników kryptowalut. Choć samym rynkiem wirtualnych pieniędzy interesuje się wiele osób. Powstają liczne publikacje na ten temat, prowadzone są badania statystyczne, dotyczące użytkowników popularnego na świecie bitcoina.
Tether
Zaliczany do tzw. „stable‑coins”, czyli kryptowaluty powiązane (najczęściej w stosunku 1:1) z jakimś konkretnym aktywem, np. z walutą klasyczną. W przypadku tethera, aktywem odzwierciedlającym jego wartość jest dolar amerykański (USD). Oznacza to, że w przypadku kiedy dolar traci na wartości, tether również obniża swój kurs (i analogicznie w drugą stronę).
Wprowadzony na rynek w roku 2014 przez prywatną firmę Tether Ltd. od samego początku wywołał wiele kontrowersji. Głównym tematem dyskusji było samo scentralizowanie tokenów, które oznaczało sprzeczność z głównym założeniem powstania kryptowalut – decentralizacją środka płatności. Oliwy do ognia kontrowersji dolał fakt, że pomimo zapewnień spółki, iż tokeny posiadają pełne pokrycie w dolarach amerykańskich, ulokowanych na kontach firmy Tether Ltd. – do dzisiaj spółka nie przeprowadziła jakiegokolwiek audytu finansowego, który potwierdziłby te słowa.
Obecnie wciąż powstają nowe kryptowaluty, które zdobywają mniejszą lub większą popularność oraz cenę. Wart uwagi jest litecoin, który opiera się na podobnych mechanizmach co bitcoin. Zasadniczą różnicą jest szybkość przetwarzania bloku, a co za tym idzie zatwierdzania transakcji (litecoin przetwarza blok co 2,5 minuty, podczas gdy bitcoin co 10 minut) oraz końcowa liczba kryptowaluty (litecoin ustalił tę wartość na 84 miliony, bitcoin na 21 milionów).
Pewną ciekawostką jest również kryptowaluta dogecoin, która powstała w oparciu o serię internetowych memów z „piesełem” w roli głównej.
Słownik
samonapędzający się proces niezrównoważonego wzrostu cen dóbr na rynku
powszechnie stosowany model ekonomiczny w zarządzaniu wieloma kryptowalutami; polega na tym, że gdy liczba kryptowalut krążących w sieci osiąga maksimum, ich wydobywanie przez górników zmniejsza się o 50%; sieć blokchain – poprzez wbudowany protokół – samoczynnie zmniejsza tę liczbę
wirtualna moneta służąca do wykonywania płatności
model komunikacji w sieci komputerowej, w której każde urządzenie działa jako host (urządzenie w sieci) z identycznymi uprawnieniami
zdecentralizowany system służący do przechowywania i przesyłania informacji na temat transakcji zawartych w internecie