Przeczytaj
Cykl komórkowy
Cykl komórkowy jest procesem, któremu podlegają wszystkie komórki organizmów żywych. Te, których cykl komórkowy przebiega z podziałem mitotycznymmitotycznym, wzrastają, powielają materiał genetyczny, białka oraz zawartość cytoplazmy, i ponownie przechodzą podział, co gwarantuje wzrost organizmu. Niektóre, kończąc ten cykl, różnicują się, czyli przekształcają w wyspecjalizowane komórki konkretnych tkanek.
Cykl komórkowy przebiegający z podziałem mitotycznym składa się z interfazyinterfazy i następującego po niej podziału komórki – mitozy, którą można podzielić na kariokinezę (podział jądra komórkowego) i cytokinezę (podział cytoplazmy). Nowo powstałe po mitozie komórki wchodzą w interfazę, rosną do wielkości komórki rodzicielskiej i ponownie przechodzą podział. Podczas interfazy i podziałów zmienia się ilość materiału genetycznego, natomiast ploidalność komórki zależy od stopnia ploidalności komórki rodzicielskiej. Jeżeli w podział mitotyczny wchodzi komórka diploidalnakomórka diploidalna zawierająca podwójny zestaw chromosomówchromosomów (oznaczana jako 2n), to nowo powstałe komórki również będą diploidalne. Z komórek powstałych po podziale mejotycznym, które są haploidalnehaploidalne i zawierają pojedynczy zestaw chromosomów (oznaczane jako 1n), utworzą się komórki haploidalne.
Cykl komórkowy z podziałem mitotycznym dzieli się na interfazę oraz zachodzące po niej podział jądra komórkowego i cytokinezę (podział cytoplazmy). Interfaza może zajmować nawet 90% całego cyklu komórkowego. Więcej o cyklu komórkowych w lekcji „Cykl komórkowy i jego charakterystyka”.
Jak wyglądają zmiany ploidalności i ilości materiału genetycznego w komórkach przechodzących mitozę?
Wykres przedstawia komórkę diploidalną (2n) przystępującą do podziału mejotycznego. W komórce rodzicielskiej ilość DNA wynosi 2c. Podczas replikacji (w fazie S) ilość DNA podwaja się do 4c, natomiast liczba chromosomów nie zmienia się. W trakcie pierwszego podziału mejotycznego liczba chromosomów zostaje zredukowana z 2n do 1n, a ilość DNA z 4c do 2c. Podczas drugiego podziału mejotycznego liczba chromosomów nie ulega zmianie, natomiast ilość DNA zmniejsza się do 1c.
Słownik
jedna z dwóch kopii chromosomu, która powstaje w wyniku replikacji DNA poprzedzającej mitozę bądź mejozę
struktury zawierające materiał genetyczny komórki; stanowią jednostki segregacji w podziale jądra komórkowego
etap cyklu komórkowego obejmujący okres między kolejnymi podziałami komórkowymi (mitoza); w interfazie rozróżnia się 3 kolejne fazy: G1, S i G2; podczas fazy S następuje replikacja DNA, w wyniku której powstaje pełna kopia genomu jądrowego komórki (stanowi to niezbędny warunek umożliwiający kolejny podział komórkowy)
komórka zawierająca podwójny zestaw chromosomów
komórka zawierająca pojedynczy zestaw chromosomów
sposób podziału jądra komórkowego (poprzedzony interfazą), w wyniku którego powstają 2 jądra potomne (siostrzane), z których każde otrzymuje zestaw chromosomów identyczny pod względem ich liczby (ploidalności), jak ten, który miało jądro komórkowe przed podziałem