Przeczytaj
Produktywność biologiczna ekosystemu
Aby mówić o produktywności ekosystemu, należy wyjaśnić, czym jest biomasabiomasa w ekosystemie. Jest nią masa ciała wszystkich organizmów żywych znajdujących się na określonej powierzchni. W odniesieniu do ekosystemów lądowych produktywnością biologiczną ekosystemu jest ilość biomasy wytworzonej w danym czasie w przeliczeniu na jednostkę powierzchni. W przypadku ekosystemów wodnych biomasę przeliczamy na jednostkę objętości. Produktywność biologiczną ekosystemów przedstawiamy za pomocą jednostki energii – kJ/metr kwadratowy/rok, ale również w postaci jednostki masy – kg/metr kwadratowy/rok. Produktywność pozwala porównywać wytworzone ilości materii organicznej różnych ekosystemówekosystemów.
Produkcja pierwotna i wtórna ekosystemu
Produktywność organizmów będących producentami jest inna niż produktywność konsumentów. Produkcję ekosystemu dzielimy na pierwotną i wtórną. Produkcja pierwotna to tempo wytwarzania materii organicznej przez producentów, czyli przekształcania związków nieorganicznych w związki organiczne w procesie fotosyntezy (przy wykorzystaniu energii słonecznej) lub chemosyntezy (w której energia uzyskiwana jest w procesie utleniania prostszych związków nieorganicznych lub metanu). Produkcja wtórna to tempo przyswajania i magazynowania materii organicznej przez organizmy będące konsumentami. Z ilości produkcji wtórnej wynika, jak szybko konsumenci produkują biomasę ze związków organicznych, które wytworzyli producenci.
Produkcję pierwotną ekosystemu dzielimy na:
Produkcję wtórną ekosystemu dzielimy na:
Produktywność ekosystemów na Ziemi
Różne obszary naszej planety charakteryzują się różną produktywnością ekosystemów. Zależy ona od czynników abiotycznych, czyli czynników natury fizycznej kształtujących biotopbiotop. Czynnikami abiotycznymiCzynnikami abiotycznymi są przede wszystkim:
temperatura;
dostępność światła;
dostępność wody;
wilgotność powietrza;
skład chemiczny wód;
zawartość tlenu i dwutlenku węgla;
ciśnienie atmosferyczne.
Na powyższym wykresie porównano produktywność różnych ekosystemów Ziemi. Wyrażono ją w jednostkach MJ/mIndeks górny 22/rok (MJ – megadżule to jednostki energii). Z wykresu wynika, że największą produktywnością charakteryzują się lasy tropikalne oraz rafy koralowe, natomiast najniższą – tundra. Pośrednią produktywność wykazują pola uprawne.
Produktywność netto wybranych ekosystemów lądowych i wodnych
Typ ekosystemu | Średnia produkcja pierwotna netto [g/mIndeks górny 22/rok] |
Puszcza tropikalna | 2200 |
Las liściasty (mieszany) klimatu umiarkowanego | 1200 |
Sawanna | 900 |
Tajga | 800 |
Step strefy umiarkowanej | 600 |
Tundra | 140 |
Półpustynie | 90 |
Pustynie | 3 |
Rafy koralowe | 2500 |
Wody otwartego oceanu | 125 |
Powyższa tabela przedstawia produktywność netto wybranych ekosystemów, wyrażoną w gramach na metr kwadratowy na rok. Podobnie jak na zaprezentowanej wcześniej mapie fizycznej kuli ziemskiej, największą produktywnością pośród ekosystemów lądowych charakteryzują się lasy tropikalne, a wśród ekosystemów wodnych – rafy koralowe. Najniższą produktywnością charakteryzuje się pustynia, a wśród ekosystemów wodnych – wody otwartego oceanu.
Słowniczek
(gr. bíos – życie, koinós – wspólny) populacje wszystkich gatunków roślin, zwierząt i mikroorganizmów związanych z określonym typem ekosystemu; zespół organizmów zależnych od siebie, przystosowanych do określonych warunków środowiska (biotopu) wchodzących w skład ekosystemu
żywa masa wszystkich organizmów w danym siedlisku
(gr. bíos –życie; topos – miejsce) układ nieożywionych elementów środowiska; biotop wraz z biocenozą tworzy ekosystem
(gr. a-/an- – zaprzeczenie, brak; gr. bios – życie) czynniki fizykochemiczne, takie jak temperatura, światło, woda, poziom zasolenia czy właściwości gleby, przynależne określonemu środowisku i wpływające na organizmy żywe
(gr. oíkos – mieszkanie; sýstēma – zestawienie) układ ekologiczny, który składa się z zespołów organizmów (biocenoza) funkcjonujących w harmonii i równowadze ze środowiskiem, czyli biotopem, w którym zachodzi przepływ energii i obieg materii