Charakterystyka konfliktu

KonfliktkonfliktKonflikt to zjawisko powszechne, powstałe z różnych przyczyn. Pojawia się wówczas, gdy dochodzi do spotkania dwóch stron mających sprzeczne cele, interesy czy potrzeby.

Konflikty można i powinno rozwiązywać się bez użycia przemocy, za pomocą negocjacji, mediacji, arbitrażu czy sądownie. Niestety często też pojawiają się siłowe próby ich rozwiązywania.

Rw10NuwxbLXQn

Zdjęcie przedstawia łąkę, na której walczą dwa jelenie. Zwierzęta ścierają się porożami.

Cechy konfliktu

Żeby mówić o konflikcie, sytuacja musi spełnić kilka określonych warunków:

• biorą w niej udział minimum dwie strony;

• między stronami konfliktu występuje jakaś zależność, interakcja;

• występuje sprzeczność interesów;

• obecne są często silne emocje.

Fazy konfliktu (w tym konfliktu zbrojnego)

Początek (powstanie konfliktu)

Na tym etapie pojawia się niezadowolenie jednej ze stron, która uważa, że druga strona przeszkadza w realizacji jej interesów czy celów. Czynnikami sprzyjającymi powstaniu takiej sytuacji są:

• problemy z komunikacją (np. nieporozumienia);

• wielkość społeczności (im większa, tym łatwiej o konflikty);

• osobowość i systemy wartości członków danej grupy.

Konflikty zbrojnekonflikt zbrojnyKonflikty zbrojne natomiast najszybciej zaistnieją na terenach zajmowanych przez strony, na których występują zasoby przez nie pożądane, oraz inne cele wartościowe dla obu stron. Jeżeli te czynniki występują osobno, jest mniejsze prawdopodobieństwo pojawienia się ogniska zapalnego.

Wybuch konfliktu

Narastające wzburzenie czy emocje powodują wybuch konfliktu w momencie, w którym napięcie jest już nie do wytrzymania. Przynajmniej jedna ze stron zmienia swoje zachowanie: pojawia się chęć zniszczenia przeciwnika oraz przekonanie o słuszności własnej sprawy.

Z tej fazy już nie można się wycofać – konflikt wybucha. Należy w tym momencie zacząć go monitorować, aby nie wymknął się spod kontroli.

Przebieg konfliktu

R1HiGsyYl3w7z1

Zdjęcie przedstawia zniszczony meczet, przed którym leżą zwały gruzu. Wśród gruzów stoją dwa zniszczone wraki czołgów.

Ta faza należy do najdłuższych podczas trwania konfliktu. W jej trakcie podejmuje się najwięcej działań i decyzji. Wiele też zależy od sposobu reagowania obu stron konfliktu na działania strony przeciwnej.

W przypadku konfliktu zbrojnego na tym etapie może dojść do walk. Spór też może zaostrzyć się w związku z pojawieniem się nowych kwestii, które dotąd nie były jego podstawą.

Rezultat konfliktu

Rozstrzygnięcie konfliktu, szczególnie zbrojnego, najczęściej kończy się korzystnie dla wygrywającego, bowiem umacnia jego pozycję. Przegrywający natomiast czuje frustrację i złość. Czasem strony obwiniają siebie dalej i oskarżają o to, kto ponosi winę za porażkę.

Zdarza się też, że konflikt nie kończy się pozytywnie – zadowolona jest tylko jedna ze stron albo żadna z nich. W prawie międzynarodowym funkcjonuje zasada status quo ante bellumstatus quo ante bellumstatus quo ante bellum, w myśl której strony prowadzące konflikt zbrojny godzą się na jego zakończenie przez powrót do stanu posiadania sprzed wybuchu wojnywojnawojny. W tych sytuacjach często powstaje kolejny spór, powodujący kontynuację pozornie zagaszonego konfliktu.

Kierowanie konfliktem

R1cBRzu30Nzxi1

Zdjęcie przedstawia tłum ludzi idących ulicą. Ludzie trzymają transparenty z napisami w języku angielskim: Free Palestine.

Konflikt tworzy w danej grupie nową sytuację – może oczyścić atmosferę albo prowadzić do jej pogorszenia i wybuchu kolejnego sporu. Z tego powodu powinno kierować się konfliktem tak, aby rozwiązać go konstruktywnie i uniknąć negatywnych skutków.

Istnieje wiele stylów kierowania konfliktem. Wśród tych, które cechuje niska skuteczność (nie prowadzą do trwałego rozwiązania sytuacji konfliktowej, a raczej do jego odwlekania), można wyróżnić:

• ignorowanie;

• odwlekanie;

• pokojowe współistnienie (przymusowa kooperacja);

• deprecjonowanie;

• reorientacja;

• separacja;

• kompromis;

• świadome dążenie jednej ze stron do wzrostu napięcia (eskalacji);

• walkę w celu osłabienia przeciwnika.

Współcześnie preferuje się trzy inne style kierowania konfliktem:

• przez stymulowanie – wywołanie sytuacji konfliktowej, aby ujawnić napięcia w grupie i zmienić jej funkcjonowanie; w tym wypadku należy utrzymywać spór na takim poziomie, aby grupa realizowała swoje zadania;

• przez ograniczenie (tłumienie) konfliktu – ten styl jest dobry wówczas, gdy napięcie między grupami lub jednostkami jest tak silne, że uniemożliwia działanie; w tym wypadku należy uspokoić uczestników sporu przez np. odwrócenie od niego uwagi;

• przez rozwiązanie konfliktu – polega na rozwiązaniu sporu za pomocą negocjacji.

Warto pamiętać, że chcąc trwale rozwiązać konflikt, należy wziąć pod uwagę interesy wszystkich stron konfliktu, wykazać się aktywnością, a nawet czasem ponieść pewne nakłady.

Słownik