Podstawowymi cechami, które należy rozpatrywać podczas określania rodzaju wiązania w substancji są jej właściwości fizyczne, na przykład kolor, wytrzymałość mechaniczna, charakterystyczny połysk lub jego brak.

Substancje o wiązaniach metalicznychwiązanie metalicznewiązaniach metalicznych (metale i stopy) mają barwę srebrzystą (z wyjątkiem złota i miedzi) i charakterystyczny metaliczny połysk. Posiadają jednak zróżnicowaną twardość. O ile sód jest metalem miękkim, to już żelazo, czy tytan charakteryzują się dużą twardością. Należy być ostrożnym przy jednoznacznym określaniu rodzaju wiązania na podstawie wyglądu zewnętrznego, ponieważ metaliczny połysk charakterystyczny dla metali i stopów jest również charakterystyczny dla grafitu. W graficie w przeciwieństwie do metali występują jednak wiązania kowalencyjne, a nie metaliczne.

Do rozpuszczalnych substancji w rozpuszczalnikach polarnych (na przykład w wodzie) zalicza się związki zawierające wiązania jonowe. Związki o wiązaniach kowalencyjnych niespolaryzowanych nie rozpuszczają się zazwyczaj w rozpuszczalnikach polarnych, są natomiast rozpuszczalne w cieczach niepolarnych (organicznych), takich jak benzen i czterochlorek węgla.

Niektóre substancje o wiązaniach kowalencyjnych niespolaryzowanychwiązanie kowalencyjne niespolaryzowanewiązaniach kowalencyjnych niespolaryzowanych, na przykład  diament lub ${\text{SiO}}_2$ nie rozpuszczają się w żadnym z rozpuszczalników. Ta sama cecha dotyczy substancji o wiązaniach metalicznych. Istnieją również substancje o wiązaniach kowalencyjnych niespolaryzowanych, które dobrze się rozpuszczają. Przykładem jest cząsteczka ${\text{Br}}_2$, która rozpuszczona w wodzie tworzy roztwór wody bromowej.

Dobre przewodniki prądu elektrycznego

Jeżeli substancja przewodzi prąd elektryczny w stanie stopionym lub w roztworze wodnym to oznacza to, że jest to związek jonowy. Wynika to z faktu, że za przepływ prądu odpowiedzialne są jony mające swobodę ruchu. Jeżeli natomiast substancja przewodzi prąd elektryczny w postaci stałej, to występują w niej wiązania metaliczne. Obecne w wiązaniu wolne elektrony przenoszą ładunek elektryczny. Mechanizm przewodzenia prądu jest jednak odmienny do przewodników jonowych.

Złe przewodniki prądu elektrycznego

Substancje o wiązaniach kowalencyjnych są izolatorami – nie przewodzą prądu elektrycznego. Wynika to z faktu, że w żadnym ze stanów skupienia (stałym, ciekłym i gazowym) substancja nie zawiera ładunków elektrycznych. Wśród substancji o wiązaniu kowalencyjnym, która przewodzi prąd wyjątek stanowi grafit oraz fosfor czarny.

Niskie temperatury topnienia

Temperatura topnienia określa kiedy substancja przechodzi ze stanu stałego w stan ciekły. Niskie temperatury topnienia są charakterystyczne dla substancji, które posiadają wiązania kowalencyjne i tworzą kryształy cząsteczkowe. Wśród takich substancji można wymienić m.in. helowce w stałym stanie skupienia, węglowodory (np. etan), cząsteczki związków chemicznych (np. ${\text{SiH}}_4$).

Wysokie temperatury topnienia

Aby stopić substancję jonową należy dostarczyć znacznej energii, która zniszczy jej sieć krystaliczną. Z tego względu substancje jonowej posiadają wysokie temperatury topnienia i wrzenia. Większymi temperaturami topnienia i wrzenia charakteryzują się substancje o wiązaniach kowalencyjnych, które tworzą kryształy kowalencyjne np. diament, krzem.

Wysoka temperatura topnienia to również cecha niektórych substancji o wiązaniu metalicznym. Chociaż wśród metali temperatury topnienia są zróżnicowane to istnieją metale o szczególnie wysokich wartościach temperaturach topnienia i wrzenia. Przykładem może być wolfram – metal, którego temperatura topnienia jest wyższa niż wielu substancji kowalencyjnych.

Należy pamiętać, że poznanie charakterystycznych cech substancji wymaga wykonania wielu doświadczeń i niekiedy długotrwałej obserwacji. Dlatego należy być ostrożnym przy dokonywaniu charakterystyki badanych substancji i określeniu rodzaju wiązań, jakie w nich występują tylko na podstawie jednej właściwości. Ponadto należy pamiętać, że wiązania nie muszą być w $100\%$ kowalencyjne lub w $100\%$ jonowe. Istnieją również wiązania o charakterze pośrednim.