Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki

Kiedy niż atmosferyczny zaczyna się starzeć, zmienia się jego struktura. Frontfront atmosferycznyFront ciepły jest doganiany przez przemieszczający się szybciej front chłodny. Proces ten nazywa się okluzjąokluzjaokluzją. W strefie okluzji stykają się trzy masy powietrza: dwie chłodne i jedna ciepła. Najcieplejsza masa powietrza jest wypierana do góry i nie styka się z powierzchnią gruntu.

RMnM9Rxo1Bzhl
A – Schemat powstawania zjawiska okluzji
B – Powstawanie okluzji o charakterze frontu ciepłego
C – Powstawanie okluzji o charakterze frontu chłodnego
Źródło: A. Woś, Meteorologia dla geografów, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2000.

Chłodne masy powietrza różnią się między sobą temperaturą. W przypadku gdy masa powietrza doganiająca jest cieplejsza od tej przed nią, powstaje front zokludowany ciepłyfront zokludowany ciepłyfront zokludowany ciepły. Towarzyszy mu określone następstwo rodzajów chmur. Najpierw możemy zaobserwować chmury piętra wysokiego Ci (cirrus), które z biegiem czasu przechodzą w Cs (cirrostratus). Następnie pojawiają się położone niżej i gęstsze chmury As (altostratus). Ostatni etap rozwoju zachmurzenia to obecność chmur deszczowych Ns (nimbostratus), którym towarzyszą rozbudowane chmury burzowe Cb (cumulonimbus). W miarę upływu czasu ten układ zachmurzenia ulega rozmyciu i pozostaje układ chmur niskich typowy dla frontu ciepłego.

RfoX16zzXxag9
Przekrój pionowy przez okluzję o charakterze frontu ciepłego
Źródło: A. Woś, Meteorologia dla geografów, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2000.

Okluzji o charakterze frontu ciepłego na początku towarzyszą opady ciągłe związane z chmurami rodzaju Ns. Następnie opady te przechodzą w ulewy związane z chmurami Cb. Następnie można zaobserwować można mżawki oraz mgłę związane z zachmurzeniem rodzaju St (stratus). Typ okluzji ciepłej występuje częściej niż okluzji chłodnej.

Drugi z typów frontu zokludowanego ma charakter frontu chłodnegofront zokludowany chłodnyfrontu chłodnego. Powstaje, gdy następująca masa powietrza ma temperaturę niższą od masy powietrza poprzedzającej. Frontowi temu towarzyszy niezbyt duże zachmurzenie. Układ chmur jest po części zbliżony do tego obserwowanego przy okluzji ciepłej. Po wystąpieniu chmur piętra wysokiego (Ci, Cs) oraz średniego (As) następuje wyraźny rozwój chmur o budowie pionowej Cu i Cb (cumuluscumulonimbus).

R1P2HddJqeKL2
Przekrój pionowy przez okluzję o charakterze frontu chłodnego
Źródło: A. Woś, Meteorologia dla geografów, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2000.

W przypadku tego frontu tworzy się wyraźna strefa opadów przelotnych. Z czasem układ zokludowany może przekształcić się w prosty front chłodny.

Polecenie 1

Zastanów się, który z frontów zokludowanych (chłodny czy ciepły) może być groźniejszy dla człowieka i jego działalności i dlaczego. Zwróć uwagę na zjawiska towarzyszące obu rodzajom frontów oraz na możliwy czas ich trwania (np. opadów deszczu).

Słownik

front atmosferyczny
front atmosferyczny

wąska strefa przejściowa (powierzchnia graniczna) między dwiema masami powietrza w troposferze, nachylona pod niewielkim kątem do powierzchni Ziemi (do 3°); w strefie tej następuje gwałtowna zmiana właściwości fizycznych atmosfery: gęstości, temperatury, wilgotności itp.

front zokludowany (front okluzji)
front zokludowany (front okluzji)

front powstały z połączenia frontu chłodnego z frontem ciepłym; przyczyną tego połączenia jest szybszy ruch frontu chłodnego, który dogania front ciepły; front okluzji może mieć charakter frontu ciepłego lub chłodnego

front zokludowany chłodny
front zokludowany chłodny

front zokludowany o charakterze frontu chłodnego, powstający wtedy, gdy za frontem znajduje się powietrze chłodniejsze niż przed nim

front zokludowany ciepły
front zokludowany ciepły

front zokludowany o charakterze frontu ciepłego, powstający wtedy, gdy za frontem znajduje się powietrze cieplejsze niż przed nim

okluzja
okluzja

proces łączenia się frontów atmosferycznych, w wyniku czego tworzy się front zokludowany