Metoda bezpośrednia polega na obserwacjiobserwacjaobserwacji środowiska geograficznego poprzez badanie jego poszczególnych elementów. Metodyka posługująca się obserwacją jest podstawą badań prowadzonych nie tylko w geografii, ale także w innych dziedzinach nauki. W geografii najczęściej obserwacje stosuje się w meteorologii, hydrologii, geologii czy w dziedzinach ekologicznych.

Bezpośrednie metody zbierania danych geograficznych opierają się głównie na pracy terenowej geografa.

• Obserwacja – obserwacji poddaje się całość lub wybrane elementy środowiska geograficznego. Przykładem obserwacji może być np. obserwacja hydrologiczna, polegająca na systematycznym oglądzie wód powierzchniowych czy studni i źródeł. Obserwacji często towarzyszy pomiar.

• Pomiar – polega na badaniu i zbieraniu danych dotyczących wybranego elementu środowiska. W terenie za pomocą odpowiednich przyrządów bada się wybrane elementy środowiska.

  Przykładowymi przyrządami pomiarowymi mogą być:

1. deszczomierz

   RYiGHmtyVGNiU

   Zdjęcie przedstawia deszczomierz. Urządzenie wygląda jak miedziany wazon z wąskim otworem umieszczony w blaszanym, emaliowanym na biało wiadrze. Urządzenie przymocowane jest do solidnego metalowego stojaka o wyglądzie szyny kolejowej.

   

2. heligoraf

   ROUNl0DUPxIVJ

   Zdjęcie przedstawia heliograf Campbella-Stokesa. Składa się on ze szklanej kuli umieszczonej nad metalową kołyską za pomocą półokrągłego uchwytu. W metalowej kołysce znajduje się kawałek papieru heliograficznego. W tle fotografii widać błękitne niebo i powierzchnię wody.

   

3. młynek hydrometryczny

   R1IWg6klWd7kb

   Na zdjęciu pokazano mikromłynek hydrometryczny. Urządzenie ma formę metalowego wiatraczka umieszczonego poziomo w drewnianym zamykanym kuferku. Widoczne urządzenie wygląda na stare i zużyte. Widoczne są kartki z opisami na wewnętrznej stronie wieka od kuferka oraz przed kuferkiem .

   

4. kompas geologiczny zawierający w sobie klinometr, klizymetr i zestaw poziomic.

   R137aUG8Yxifs

   Na zdjęciu pokazano kompas geologiczny. Ma on formę okrągłego, tradycyjnego kompasu magnetycznego z tarczą z podziałką i wskazówką magnetyczną. Osadzony jest w kwadratowej obudowie z odchylanym wieczkiem. Na boku obudowy widać podziałki - jedną okrągłą, drugą linearną, sześciocentymetrową. Obok tarczy kompasu umieszczona jest mała okrągła poziomica. Z lewego boku obudowy wystaje pętla z brązowego sznurka.

   

• Monitoring – obejmuje ciągłe gromadzenie danych, prowadzenie systematycznych obserwacji i pomiarów. Monitoringiem środowiska zajmuje się wiele instytucji. Przykładem jest Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej (IMGW). Badania prowadzone są na stacjach pomiarowych, gdzie za pomocą specjalistycznych sprzętów dokonuje się pomiarów temperatury powietrza, zachmurzenia, prędkości wiatru, temperatury gruntu i wysokości stanu wód.

• Wywiad – oparty na rozmowie, często z ekspertem lub z grupą osób (np. sonda uliczna). Dzięki wywiadom poznaje się dogłębnie dane zagadnienie. Poprzez wywiady uzyskuje się ilościowo mniej informacji, lecz są one bardziej szczegółowe.

• Ankieta – stosowana głównie w geografii społeczno‑ekonomicznej. Metoda polega na przygotowaniu kwestionariusza ankiety dotyczącej badanego zagadnienia, udostępnieniu arkusza wybranej liczbie osób oraz podsumowaniu zebranych odpowiedzi i wyciągnięciu z nich ogólnych wniosków. Dane zebrane za pomocą ankiet często opracowuje się, digitalizuje i prezentuje w formie wykresów, tabel czy map.

Pośrednie metody zbierania informacji geograficznej pozwalają dokonywać szerszych analiz oraz opracowań wcześniej zebranych pomiarów za pomocą: archiwalnych analiz, map, podkładów kartograficznych, analiz wykresów i tabel statystycznych oraz wszelkich materiałów geowizualizacji. W ostatnim czasie wraz z rozwojem technik cyfrowych nastąpiło upowszechnienie dostępu do zasobów informacji geograficznej, które wciąż podlegają cyfryzacji poprzez digitalizację archiwalnych opisów i map. Szczególnym sposobem pozyskiwania wiedzy geograficznej jest użycie systemów informacji geograficznej (GIS)system informacji geograficznej – GISsystemów informacji geograficznej (GIS), które dają szeroki wachlarz możliwości modelowania i opracowywania danych zarówno ilościowych, jak i jakościowych.

R1aBs3Uz7qW5k

Zdjęcie przedstawia starą, archiwalną mapę Katowic. Papier jest pożółkły, w wielu miejscach zabrudzony. Widoczne są ślady wskazująca na to, iż mapa była składana. U góry mapy znajduje się napis po niemiecku Plan von Kattowitz. Na mapie znajdują się oznaczenia w kolorach czerwonym (budynki), zielonym (miejskie tereny zielone), czarnym (ulice, linie kolejowe). Widać też niewyraźne nazwy dzielnic.

Metody ilościowe to takie, które pozwalają na określenie wielkości danego zjawiska (za pomocą parametrów liczbowych). Takimi metodami są pomiary, sondaże, ankiety, prezentacje, wykresy, tabele ilościowe.

Są to metody posługujące się danymi opisowymi, które stanowią podstawę do wyjaśnienia mechanizmu danego zjawiska. Dana metoda ma na celu odpowiedź na pytanie „dlaczego” oraz „jak” zachodzi dane zjawisko. Zatem metodyka jakościowa posługuje się wszelkimi opisami, analizami, modelami i symulacjami.

Słownik