Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej jest naczelnym organem władzy, dlatego jego prerogatywyprerogatywaprerogatywy określone są w konstytucji. Są to takie akty urzędowe, które do swojej ważności nie wymagają kontrasygnatykontrasygnatakontrasygnaty, tj. współpodpisania przez Prezesa Rady Ministrów. Prezydent RP w tych kwestiach może decydować zupełnie samodzielnie.

Część tych prerogatyw to kompetencje wobec władzy ustawodawczej – Prezydent RP decyduje w kwestiach organizacyjnych i związanych z działaniem Sejmu i Senatu. Część z tych uprawnień wiąże się natomiast z uczestnictwem w procesie legislacyjnymproces legislacyjnyprocesie legislacyjnym.

R1K8iEZYFE9cf

Schemat przedstawiający kompetencje Prezydenta RP względem władzy ustawodawczej. Do kompetencji Prezydenta RP należy organizacja prac i działanie Sejmu i Senatu oraz udział w procesie legislacyjnym.

Uprawnienia Prezydenta RP związane z organizacją i działaniem Sejmu i Senatu

W ramach organizacji Sejmu i Senatu podstawowym zadaniem Prezydenta RP jest zarządzanie wyborów, zwanych potocznie parlamentarnymi. Najpóźniej 90 dni przed końcem czteroletniej kadencjikadencjakadencji poprzedniego Sejmu i Senatu prezydent ogłasza wybraną przez siebie datę wyborów. Muszą się one odbyć w dzień wolny od pracy, nie później niż na 30 dni przed upływem kadencji.

Po wyborach Prezydent RP zwołuje pierwsze posiedzenie Sejmu i Senatu. Wskazuje Marszałka Seniora, pod przewodnictwem którego odbywa się to posiedzenie. Wtedy każda z izb wybiera marszałka, który zajmie się organizacją jej prac w przyszłości.

Prezydent RP może też zwracać się z orędziemorędzieorędziem do Sejmu i Senatu oraz do Zgromadzenia Narodowego w dowolnej sprawie, a jego wystąpienia nie jest przedmiotem debaty.

Najistotniejszą kompetencją Prezydenta RP w zakresie organizacji i działania obu izb jest możliwość skrócenia kadencji Sejmu (a tym samym również Senatu). Prezydent RP nie może jednak skrócić kadencji Sejmu, kiedy tylko mu się podoba – może to zrobić jedynie w dwóch, ściśle określonych w konstytucji przypadkach:

• obligatoryjnie – jeśli po wyczerpaniu wszystkich możliwości Sejmowi nie udało się wyłonić rządu, tj. uchwalić wotum zaufania dla Rady Ministrów, Prezydent RP musi skrócić kadencję Sejmu i zarządzić kolejne wybory,

• fakultatywnie – jeśli w ciągu czterech miesięcy od przekazanie Sejmowi przez Radę Ministrów projektu ustawy budżetowej nie zostanie ona przedstawiona głowie państwa do podpisu, Prezydent RP może (ale nie musi) skrócić kadencję Sejmu.

Uprawnienia Prezydenta RP w procesie legislacyjnym

Prezydent RP ma prawo inicjatywy ustawodawczejinicjatywa ustawodawczainicjatywy ustawodawczej. Oznacza to, że może przygotować swój projekt ustawy, przedstawić go Marszałkowi Sejmu, a izba ma obowiązek go rozpatrzyć.

W sprawach o szczególnym znaczeniu dla państwa Prezydent RP za zgodą Senatu może zarządzić ogólnokrajowe referendumreferendum ogólnokrajowereferendum. Jego wynik będzie wiążący, jeśli weźmie w nim udział więcej niż połowa uprawnionych do głosowania. W ten sposób głowa państwa może również pośrednio wpływać na prace legislacyjne Sejmu i Senatu.

Kiedy Sejm i Senat zakończą prace nad ustawą, trafia ona do Prezydenta RP.

Prezydenckie wetowetoweto ustawodawcze w Polsce ma charakter zawieszający, co oznacza, że możliwe jest ponowne przegłosowanie ustawy przez Sejm, większą niż poprzednio większością głosów. Wynosi ona 3/5 co najmniej połowy ustawowej liczby posłów (kwalifikowana większość).

Warto zauważyć, że orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego mają charakter ostateczny – jeśli zdecyduje on, że ustawa nie jest zgodna z konstytucją, Prezydent RP nie może jej podpisać. Jeśli natomiast Trybunał uzna ustawę za zgodną z konstytucją, głowa państwa musi ją podpisać.

Słownik