Najważniejszymi prekursorami liberalizmuliberalizmliberalizmu w nowożytności byli Thomas Hobbes, Benedykt Spinoza, John Locke i Bernard Mandeville. U wszystkich tych myślicieli znajdujemy twierdzenie, że człowiek jest z natury wolny i że najlepszy jest taki układ stosunków społecznych, który wszystkim obywatelom gwarantuje wolność w największym możliwym stopniu. Uogólniając, można powiedzieć, że według nowożytnych prekursorów liberalizmu ustrój sprawiedliwy nie uprzywilejowuje w kwestii wolności żadnej grupy społecznej: prawo ma gwarantować wolność wszystkim obywatelom w równej mierze. Jak ujmuje to Locke:

Locke, podobnie jak Spinoza twierdzi, że wolność ma charakter moralnymoralnośćmoralny, tzn. jest nie tylko przywilejem, lecz także powinnością – jesteśmy wolni nie po to, żeby żyć wedle własnego upodobania, ale po to, żeby realizować nasze zobowiązania wobec Istoty Najwyższej – Boga.

W myśli prekursorów liberalizmu jednostka ludzka jest nadrzędna w stosunku do państwa. Oznacza to, że sensem istnienia państwa jest dbanie o interesy każdego człowieka – jeżeli państwo tego nie realizuje, to traci rację bytu. Władzę państwową uprawomocnia (legitymizuje) wola obywateli, którzy ustanawiają wspólnotę państwową w celu ochrony swych praw. Hobbes twierdzi, że do powstania władzy prowadzą dwie drogi:

Tylko ta druga droga jest zdaniem prekursorów liberalizmu właściwa. Nazywamy ich prekursorami liberalizmu, a nie liberałami w pełnym tego słowa znaczeniu, bo nie ujmują jeszcze wolności w jej aspekcie politycznym, tj. nie mówią o czynnym i biernym prawie wyborczym. Celem i sensem istnienia władzy jest, ich zdaniem, zapewnienie obywatelom wolności – nieważne jednak, kto wykonuje tak rozumianą władzę, nie musi mieć ona charakteru demokratycznego. Liberałowie są natomiast zdecydowanymi zwolennikami demokracjidemokracjademokracji, a więc ustroju, w którym wszyscy obywatele mają jednakowe uprawnienia polityczne i jednakowy dostęp do władzy (mogą wybierać jej przedstawicieli lub sami być wybierani i ją sprawować).

Słownik