Przeczytaj
Piramida płci i wieku ludności
Graficznym zobrazowaniem struktury płci i wieku społeczeństwa jest piramida ludności. Na osi pionowej przedstawia się poszczególne roczniki lub grupy wiekowe, a na osi poziomej – liczbę ludności (w formie bezwzględnej lub jej udziały procentowe). Lewa strona wykresu przedstawia z reguły strukturę wieku mężczyzn, a prawa – kobiet. Bardzo często innymi kolorami zaznacza się także nadwyżkę liczby kobiet nad liczbą mężczyzn lub nadwyżkę liczb mężczyzn nad liczbą kobiet w poszczególnych rocznikach (lub grupach wiekowych). Każda piramida składa się z:
podstawypodstawy, która obrazuje strukturę płci i wieku roczników najmłodszych,
wierzchołkawierzchołka, który obrazuje strukturę płci i wieku roczników najstarszych,
boków (ramion), które mogą być wklęsłe, wypukłe lub przyjmować inne nieregularne kształty.
Często także stawia się dwie granice wiekowe: 20 (lub 15) oraz 65 (lub 60), żeby rozróżnić odsetki populacji w trzech ekonomicznych grupach wiekowych.
![Wykres przedstawia piramidę płci i wieku ludności na świecie w 2019 roku. Na wykresie oznaczono, że 33,4% stanowią kobiety i mężczyźni w wieku od 0 do 20 lat. 57,5% stanowią kobiety i mężczyźni w wieku od 20 do 64 lat. 9,1% stanowią kobiety i mężczyźni w wieku od 69 do 99 lat. W przedziale wiekowym 20-24 lata mamy około 7% mężczyzn i 7% kobiet. W przedziale 35 - 39 lat mamy około 6% mężczyzn i około 6% kobiet. W przedziale 60 - 64 lata mamy około 4% mężczyzn i 5% kobiet. W przedziale 80 - 84 lata mamy około 2% mężczyzn i 3% kobiet. W przedziale 90 - 94 lata mamy niecały 1% mężczyzn i 1% kobiet. W przedziale 95 - 99 lat nie wskazano na wykresie mężczyzn natomiast znikome dziesiąte części procenta kobiet.  Piramida ma szeroką podstawę dla lat od 0 do 34 lat. Od momentu osiągnięcia przez kobiety i mężczyzn wieku 35 lat i w górę, piramida zaczyna się zwężać. Oznacza to, że co raz mniej kobiet i mężczyzn w kolejnych latach życia było na świecie w 2019 roku.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/Rx4BxVeDUQghI/1645190703/2Er02LnhPGFavPbjh34MvhQvlW4aW5Td.png)
Opracowanie własne na podstawie danych: https://www.populationpyramid.net/.
Przeanalizuj, jak zmieniał się kształt piramidy płci i wieku ludności świata na przestrzeni lat oraz jak – według prognoz – będzie ona wyglądała pod koniec XXI w. Zapisz wnioski dotyczące podstaw i wierzchołków tych piramid.
Korzystając z wcześniej zdobytej wiedzy, wyjaśnij, dlaczego w młodszych grupach wiekowych odnotowuje się przewagę mężczyzn, a w starszych grupach wiekowych – przewagę kobiet.
Typy demograficzne społeczeństw
Wyróżnia się trzy typy demograficzne społeczeństw: progresywne (młode), stacjonarne (dojrzałe, zastojowe) oraz regresywne (stare). Każdy z nich charakteryzuje się innymi proporcjami grup wiekowych.
Społeczeństwa młode charakteryzują się zdecydowaną przewagą ludności w wieku przedprodukcyjnym i niewielkim odsetkiem ludności w wieku poprodukcyjnym. Piramida płci i wieku przyjmuje wówczas kształt trójkąta równoramiennego (ewentualne z wklęsłymi lub nieznacznie wypukłymi bokami).
Społeczeństwa dojrzałe charakteryzują się bardziej zbliżonymi do siebie odsetkami ludności w wieku przedprodukcyjnym i poprodukcyjnym oraz dominacją ludności w wieku produkcyjnym. Piramida płci i wieku przyjmuje wówczas kształt dzwonu zwężającego się ku górze.
Społeczeństwa stare charakteryzują się zdecydowaną przewagą ludności w wieku produkcyjnym i poprodukcyjnym oraz małym odsetkiem ludności w wieku przedprodukcyjnym. Piramida płci i wieku przyjmuje wówczas kształt dzwonu zwężonego w dolnej części.
Słownik
okres, w którym urodziło się procentowo mniej dzieci niż w innych latach; też: dzieci urodzone w tym okresie (sjp.pwn.pl)
dolna część piramidy ludności charakteryzująca strukturę roczników najmłodszych
górna część piramidy ludności charakteryzująca strukturę roczników najstarszych
okres, w którym urodziło się procentowo więcej dzieci niż w innych latach; też: dzieci urodzone w tym okresie (sjp.pwn.pl)