Dla większości gatunków roślin optymalne wartości pHpHpH mieszczą się w zakresie 5‑7. Niektóre rośliny, takie jak dynia lub seler korzeniowy, nie tolerują kwaśnych gleb. Z tego powodu są one nawożone tlenkiem wapnia $\mathrm{CaO}$ (tzw. wapno palone) lub wodorotlenkiem wapnia ${\text{Ca(OH)}}_2$ (tzw. wapno gaszone), które neutralizują kwaśny odczyn gleby.

Jeśli gleba ma odczyn zasadowy, dodaje się do niej materię organiczną, która uwalnia kwasy, a te z kolei neutralizują zasadowy odczyn gleby.

Przemysł galwaniczny polega na wytwarzaniu powłok ochronnych na różnych materiałach. Jednak generuje on ścieki, zawierające oprócz związków metali/jonów metali również kwasy (np. kwas siarkowy(VI)), które mogą być zobojętnione za pomocą węglanu wapnia (${\text{CaCO}}_3$).

Do produkcji energii elektrycznej elektrownie stosują paliwa kopalne, np. węgiel kamienny. Podczas ich spalania generowane są zanieczyszczenia, zawierające między innymi tlenek siarki(IV) ${\text{SO}}_2$. Jego zobojętnianie następuje przy użyciu specjalnych do odsiarczania instalacji, które zawierają m.in. wodorotlenek wapnia ${\text{Ca(OH)}}_2$ (tzw. wapno gaszone) lub tlenek wapnia $\mathrm{CaO}$ (tzw. wapno palone).

Tlenek siarki(IV) wraz z parą wodną reaguje z wodorotlenkiem wapnia, dzięki czemu następuje neutralizacja szkodliwych gazów. Proces neutralizacji zachodzi w dwóch etapach:

Jednym z ciekawszych zastosowań reakcji zobojętniania jest jej użycie w przemyśle tworzyw sztucznych. Podczas produkcji lateksu (czyli koloidalnego roztworu kauczuku naturalnego), na jego powierzchni wytwarzany jest kwas 2‑hydroksypropanowy (tzw. kwas mlekowy). To sprawia, że otrzymanie gotowego produktu jest utrudnione. W związku z tym stosuje się wodny roztwór amoniaku, który neutralizuje kwas mlekowy. Reakcja pomiędzy wodnym roztworem amoniaku a cząsteczkami kwasu 2‑hydroksypropanowego (kwasu mlekowego) zachodzi zgodnie z poniższym równaniem:

R10aE1v7QykXX

Na ilustracji jest równanie reakcji pomiędzy wodnym roztworem amoniaku a cząsteczkami kwasu 2‑hydroksypropanowego. W wyniku reakcji powstaje cząsteczka o wzorze: grupa CH łączy się po lewej stronie z grupą metylowa, na dole z OH, po prawej stronie z anionem COO ${\mathrm{N}\mathrm{H}}_4^{+}$ + ${\mathrm{H}}_2\mathrm{O}$.

Sok żołądkowy składa się z enzymów trawiennych, kwasu solnego ($\text{HCl}$) i innych substancji, ważnych dla wchłaniania składników odżywczych. Dziennie organizm produkuje około trzech do czterech litrów soku żołądkowego.

Zdarza się jednak, że organizm wytwarza zbyt duże ilości soku żołądkowego. Z tego względu istnieje konieczność stosowania doustnych preparatów, które zobojętniają nadmiar kwasu. Do takich środków zalicza się związki nieorganiczne: wodorotlenki (np. ${\text{Mg(OH)}}_2$ oraz ${\text{Al(OH)}}_3$), tlenki (np. $\text{MgO}$), sole słabych kwasów i mocnych zasad (np. ${\text{CaCO}}_3$) oraz wodorosole (np. ${\text{NaHCO}}_3$). Związki te są składnikami leków dostępnych w aptekach, a te podawane doustnie w postaci roztworów, tabletek lub zawiesin reagują z kwasem solnym i powodują jego neutralizację.

Przykładem substancji czynnej wchodzącej w skład preparatów zobojętniających kwas solny w żołądku jest wodorowęglan sodu.

RaKBQ5X9hZnzh

Na fotografii na zielonym liściu leży kilka białych, podłużnych tabletek.

Słownik

Bibliografia

Encyklopedia PWN

Fizjologia roślin, pod red. Jana Kopcewicza i Stanisława Lewaka, Warszawa 2012.

Gorczyca M., Zejc A., Chemia leków. Podręcznik dla studentów farmacji i farmaceutów, Warszawa 2019.

Lipiec T., Szmal Z., Chemia analityczna z elementami analizy instrumentalnej, Warszawa 1980.

Minczewski J., Marczenko Z., Chemia analityczna. T. 2. Chemiczne metody analizy ilościowej, Warszawa 2011, wyd. 10.