Leje są formami charakterystycznymi dla krajobrazów krasowych. Mają kolisty lub owalny zarys i zwykle występują w skupiskach. Najczęściej spotykanymi lejami są te o łagodnie nachylonych zboczach i średnicy do kilkudziesięciu metrów. Ich występowanie urozmaica krajobraz, zwykle nie stanowiąc zagrożenia. Jednak w niektórych miejscach na Ziemi mogą tworzyć się megaleje krasowe, których średnica oraz głębokość osiągają nawet po kilkaset metrów. Ich nagłe pojawienie się może mieć katastrofalne skutki i zaliczane jest do geozagrożeń.geozagrożeniegeozagrożeń.

RcsEjULryMBgU

Zdjęcie przedstawia strome ściany otaczające jezioro. Ściany mają kolor żółto‑pomarańczowo‑szary. Powierzchnia terenu nad pionowymi ścianami jest porośnięta lasem.

Występowanie lejów krasowych

Leje obserwowane są na powierzchniach zbudowanych ze skał węglanowych, gipsowych lub siarczanowych (wapień, dolomit, gips czy halit). Od rodzaju tych skał zależy tempo formowania się oraz rozmiary lejów. Te tworzące się na gipsach czy halicie powstają szybciej, ale są zwykle mniej trwałe niż ich odpowiedniki utworzone na wapieniach. Istotnymi czynnikami odpowiedzialnymi za tworzenie się lejów są warunki hydrometeorologiczne. Wyjątkowo duże formy spotykane są w strefach klimatów tropikalnych oraz wszystkich miejscach cechujących się wysokimi opadami. Nagłe pojawienie się lejów krasowych może być również wynikiem uwarunkowań hydrogeologicznychhydrogeologiahydrogeologicznych. Gwałtowne podwyższenie lub obniżenie zwierciadła wód gruntowych może zaburzyć przepływ wód podziemnych i zainicjować powstawanie lejów w nowych miejscach. Przykładem takiego procesu było uaktywnienie się lejów krasowych na wybrzeżach Morza Martwego po obniżeniu się poziomu wód tego jeziora.

RE9KTPikmKeg8

Zdjęcie przedstawia morski brzeg. Jest płaski, skalisty. Na pierwszym planie w skalistej, płaskiej powierzchni jest zagłębienie z wodą. Brzegi zagłębienia mają liczne warstwy.

Występowanie skał krasowiejących jest bardzo powszechne, dlatego leje występują w wielu regionach świata. Są jednak takie miejsca, gdzie formy te powstają wyjątkowo często lub wyróżniają się swoimi rozmiarami. Spektakularne formy występują w Brazylii, Wenezueli, Belize, Meksyku, Stanach Zjednoczonych, a także w Indonezji, Chinach czy Japonii.

Powstanie lejów krasowych

Powstawanie lejków krasowych jest związane z szeregiem procesów, które mogą występować samodzielnie, najczęściej jednak obserwuje się ich współdziałanie. W zależności od rodzaju procesów, leje krasowe mogą powstawać powoli lub mieć charakter zjawisk dynamicznych.

Słownik